Zaległe faktury. Jak wypadamy na tle Europy?

Przeczytaj także: Jak płacą sieci spożywcze?

Zaległe faktury - polska specjalność?

Z danych wywiadowni gospodarczej Bisnode wynika, że w minionym roku w Polsce terminowej zapłaty doczekało się zaledwie 43,5 proc faktur, co oznacza jednak, że względem poprzedniego roku terminowość polskich przedsiębiorców uległa delikatnej poprawie (+0,5 pkt proc.). Do 30 dni po terminie regulowana była co trzecia faktura (34 proc.), w przypadku 15 proc. opóźnienie wynosiło powyżej 90 dni, a 12 proc. było przeterminowanych ponad 120 dni.

Polska: Ogólne zwyczaje płatnicze

Z danych przedstawionych przez Bisnode w "Barometrze płatności firm na świecie 2017" wynika, że zaległe faktury to domena największych przedsiębiorstw. W ich przypadku terminowa zapłata odnosiła się jedynie do 37 proc. płatności, a 57 proc. regulowanych było do 30 dni po terminie płatności. Najdłużej przeterminowane zaległe faktury okazały się z kolei specjalnością najmniejszych firm - powyżej 120 dni przeterminowane było 13,1 proc. należności mikroprzedsiębiorstw i 11,5 płatności małych firm.

Najmniej terminowymi w regulowaniu swoich płatności kontrahentom okazały się firmy z branży budowlanej (36,4 proc. faktur płaconych w terminie), sprzedaży detalicznej (38 proc.) i przedsiębiorstwa transportowe (43,9 proc.). Zaś najbardziej rzetelnymi płatnikami 2016 roku - przedsiębiorstwa z sektora usług finansowych (54,1 proc. faktur płaconych w terminie), firmy usługowe (48,3 proc.) i handlu hurtowego (48 proc.). W sektorze górniczym i usług wspierających górnictwo ponad 25 proc. faktur było przeterminowanych powyżej 90 dni. W rolnictwie odsetek ten wyniósł zaś 23,4 proc. a w sektorze budowlanych 20,7 proc.

"Problem opóźnionych płatności w Polsce mimo dobrej koniunktury gospodarczej niestety pogłębia się. W ciągu pierwszego kwartału wartość płatności pozakredytowych i kredytowych opóźnionych o 60 dni wzrosła o prawie 1,5 mld zł, a liczba firm, które mają zaległe zobowiązania zwiększyła się o 3 tys. Dane z baz BIG InfoMonitor oraz BIK pokazują również, że zachowania płatnicze poszczególnych grup przedsiębiorstw są mocno zróżnicowane - zaznaczył w komentarzu dla PAP prezes BIG InfoMonitor Sławomir Grzelczak. Dodał, że oprócz branż, w których problemy z płatnościami należą do rzadkości są też takie, w których zaległe faktury to codzienność co piątej firmy. "Tak dzieje się choćby wśród wytwórców win, ceramiki sanitarnej czy koksu. Dlatego niezwykle ważne jest sprawdzanie kontrahenta z którym zamierzamy robić interesy".

Z danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor oraz Biura Informacji Kredytowej wynika, że w Polsce w analizowanych w raporcie sektorach, na koniec 2016 r., miało zaległości niemal 158,7 tys. firm. "Nie zapłaciły w ciągu 60 dni po terminie za rachunki telefoniczne i inne usługi oraz towary a także raty kredytów łącznie prawie 17 mld zł. Wszystkich przedsiębiorstw, ze zobowiązaniami opóźnionymi o 60 dni na kwotę co najmniej 500 zł (przy takiej kwocie i przeterminowaniu prawo pozwala wprowadzić dane dłużnika do Rejestru BIG), było w obu bazach - BIG InfoMonitor oraz BIK - 183,2 tys. Ich zobowiązania sięgnęły 19,3 mld zł." - czytamy w opracowaniu.

Najgorzej sytuacja wyglądała w handlu hurtowym, gdzie płatności opóźnionych nawet o 60 dni wciąż nie dokonywała co trzynasta firma. W grupie najsłabszych sektorów, z wysokim prawdopodobieństwem trafienia na niesolidną firmę, znalazło się też górnictwo - blisko 7 proc. przedsiębiorstw z tego sektora nie rozlicza się terminowo z kontrahentami lub bankami. Do pierwszej trójki trafił też transport.

A jak Polska wypada na tle innych krajów?

W Europie najlepszym płatnikami są przedsiębiorcy z Danii, Niemiec i Węgier.

"W Danii, w terminie płaconych jest 86,5 proc. faktur, w Niemczech - 81, 7 proc., na Węgrzech - 55,4 proc. Najmniej terminowo płaca przedsiębiorstwa w Rumunii - 17,6 proc., Portugalii - 19,5 proc. i Bułgarii - 23,7 proc. Polska, z odsetkiem 43,5 proc. płatności w terminie została sklasyfikowana w połowie zestawienia. Średnia dla wszystkich, zestawionych przedsiębiorstw w Europie wyniosła 39,1 proc., co w porównaniu do roku ubiegłego stanowi wzrost o 1,6 pkt proc. " - podkreślają autorzy raportu.

Według autorów raportu w Europie zjawisko "długoterminowego przeciągania płatności" właściwie nie istnieje. "Na Starym Kontynencie niechlubnym wyjątkiem jest Polska, Rumunia i Portugalia. W Polsce, w przypadku 12 proc. faktur opóźnienie płatności sięgnęło powyżej 120 dni. To stawia Polskę na szarym końcu Europy" - czytamy w raporcie. W Rumunii odsetek ten wynosi 11,4 proc. a w Portugalii - 6,6 proc. To znacząca dysproporcja w stosunku do średniej unijnej sięgającej 2,2 proc.

Jak wynika z zawartych w raporcie danych Bisnode Polska, w Europie zaległe faktury w najmniejszym stopniu dotyczą przedsiębiorstw rolniczych i budowlanych. Najmniej rzetelne w regulowaniu płatności są zaś firmy z branży górniczej, handlu i produkcji.

Zatory to także problem światowy

Według danych z raportu, najmniej terminowo płacą przedsiębiorcy z krajów azjatyckich. Na ich tle wyjątek stanowią Tajwańczycy. Rynki amerykańskie cechuje natomiast stabilność. Pozytywnie wyróżniają się firmy z Meksyku i Stanów Zjednoczonych, nieznacznie gorzej swoje zobowiązania regulują przedsiębiorcy z Kanady.

Przedsiębiorcy w krajach azjatyckich płacą najmniej terminowo. Wyjątkiem jest Tajwan, gdzie ponad 72 proc. płatności realizowanych jest w terminie. "Zaledwie 25 proc. faktur jest płaconych do 30 dni po terminie" - zaznaczono w raporcie. To mocno kontrastuje z sytuacją np. na Filipinach, gdzie zaledwie 12 proc. zobowiązań regulowanych jest zgodnie z umówionym terminem. Jednocześnie blisko 45 proc. płatności jest opóźnianych powyżej 90 dni, z czego blisko 37 proc. po upływie 120 dni. To najgorszy wynik, wśród wszystkich monitorowanych i zestawionych w analizie krajów.

Ustabilizowana sytuacja cechuje natomiast rynki amerykańskie. Według danych przedstawionych w raporcie w Ameryce najlepszymi płatnikami są przedsiębiorcy z Meksyku, którzy w terminie opłacają ponad 55 proc. swoich zobowiązań finansowych. Podobnie jak firmy ze Stanów Zjednoczonych - 53 proc. Na tym tle najsłabiej wypadają przedsiębiorcy z Kanady, którzy w terminie płacą 42 proc. faktur.

Zatory płatnicze, w kontekście wymiany handlowej przedsiębiorstw są bardzo niebezpieczne. „Nie płacę, bo i mnie nie zapłacono”. Tym sposobem przedsiębiorca opóźniający swoje zobowiązania, rozpoczyna cały łańcuch zaległości, co w konsekwencji może prowadzić do upadłości podwykonawców i kontrahentów. Badanie „Barometr płatności firm na świecie 2017” pokazuje, że zaleganie z płatnością to nie tylko domena małych firm. Na czas, wbrew powszechnej opinii nie płacą także duże przedsiębiorstwa. Istnieje znaczne zróżnicowanie opóźnień nie tylko biorąc pod uwagę wielkość firmy, różnice występują także w poszczególnych branżach, państwach czy kontynentach. Istnieją różne powody opóźnienie płatności. W przypadku tych największych to często wynik rozbudowanej struktury czy polityki firmy. Bywają także nieuczciwi przedsiębiorcy, którzy płatności opóźniają z premedytacją. Działają celowo. W ten sposób finansując swoją bieżącą działalność – mówi Tomasz Starzyk z Bisnode Polska.