Polskie firmy obroniły się przed kryzysem

Przeczytaj także: Mikroprzedsiębiorstwa: jak kryzys wpływa na rozwój firmy

Wydaje się, że przedsiębiorstwa obroniły się przed kryzysem, obroniły także przed kryzysem polską gospodarkę. Jak im się to udało?

Konfederacja Lewiatan po raz trzeci zrealizowała badania w ramach projektu „Monitoring kondycji sektora MSP w latach 2010-2012” współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (w okresie 26 kwietnia – 01 sierpnia 2013 r. na losowej próbie 1500 MŚP zatrudniających co najmniej 1 pracownika; badanie ankietowe face-to-face przeprowadził CBOS). Ale była to już 13 edycja badań sektora MŚP, którą przeprowadził Lewiatan.

Z badań wynika, że jest kilka czynników, które wpłynęły na to, że firmom udało się obronić przed kryzysem.

Utrzymać się na rynku

Po pierwsze, w większym stopniu niż w ostatnich dwóch latach, nastawiły się na utrzymanie się na rynku. Przybyło firm, których właściciele za cel strategiczny uznawali zapewnienie pracy i dochodów sobie i rodzinie.

- Przedsiębiorcy zmniejszyli oczekiwania dotyczące wzrostu zysku. Widzieli bowiem wyraźnie, że rynki, na których działają, nie dają im zbyt dużych możliwości wzrostowych. Wzrósł odsetek firm „zagubionych” w ocenie sytuacji w branży – więcej przedsiębiorców niż w latach poprzednich nie potrafiło odczytać potencjału rynku, na którym działają. MSP oceniły, że sytuacja w ich branżach była w 2013 r. gorsza niż w 2012 r. Same także silniej niż w 2012 r. odczuwały osłabienie gospodarcze. Jednak więcej MSP niż w 2012 r. uważało, że ich stabilność finansowa nie jest zagrożona. Oznacza to, że mimo słabości rynku i silnego wpływu tej słabości na firmy, MSP umiały sobie zapewnić stabilność finansową (mimo, że w strukturze największy wzrost notowały koszty wynagrodzeń – o 0,6 proc. Przy spadku kosztów ogółem o 1,5 proc.; dane GUS) – mówi dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan.

Nie jest niespodzianką, że najsilniej osłabienie gospodarcze odczuwały firmy budowlane. Generalnie osłabienie gospodarcze musiało negatywnie wpłynąć na popyt na usługi transportowe, a także na handel. Jednak relatywnie dobrze miała się branża informacja i komunikacja oraz firmy z sektora dostawy wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, do czego w dużym stopniu przyczyniła się zapewne tzw. ustawa śmieciowa.

Jakość produktów i usług

Po drugie, MSP nie zmieniły swoich modeli biznesowych, swoich strategii konkurowania na rynku. Od trzech lat dominująca grupa firm wskazuje, że czynnikiem najważniejszym dla budowania przez nie pozycji konkurencyjnej na rynku, jest jakość produktów i usług. Osłabienie gospodarcze wzmocniło ten kierunek działań przedsiębiorstw. I, co ciekawe, zmniejszył się odsetek firm, które opierają swój model konkurowania na rynku, na cenie – z ponad 18 proc. w 2012 r. do 10,4 proc. Te wyniki badania wskazują, że w sektorze MSP zaszły trwałe zmiany, pozwalające firmom myśleć nie tylko o skutecznym konkurowaniu na rynku krajowym, ale także o poważnym myśleniu o wychodzeniu na rynki zagraniczne. I to nie tylko te najbliższe, unijne, ale także te bardziej odległe.

Wyjście na rynki zagraniczne

Po trzecie zatem, MSP czując „na własnej skórze” słabość popytu na rynku krajowym, zaczęły bardziej otwierać się na rynki zewnętrzne, co było, i ciągle jest piętą achillesową sektora mikro, małych i średnich firm w Polsce. Wzrósł odsetek firm, które rozpoczęły w 2013 r. sprzedaż na eksport, co przy nieznacznym, ale jednak spadku odsetka MSP, które kontynuowały sprzedaż na zewnętrzne rynki, dało netto przyrost liczby firm działających poza rynkiem polskim. I co ważniejsze, większy odsetek firm planuje w najbliższych dwóch latach rozpocząć eksport swoich produktów. W tym wszystkim ważne jest to, że MSP dostrzegły także rynki poza Europą – Chiny, Indie, Brazylię, Meksyk, Indonezję. W 2012 r. tylko 0,1 proc. MSP sprzedawał swoje produkty na te rynki. W 2013 r. było to już 2,4 proc. Ciągle niedużo, ale skok ogromny! A same firmy mówią, że nie ma nic bardziej motywującego, niż konkurencja, której udaje się wejść skutecznie na nowe rynki. W efekcie prawie 7 proc. MSP stwierdza, że poważnie przyjrzy się tym rynkom i zbada swoje możliwości wejścia na nie. Może się za chwile okazać, że osłabienie gospodarcze pokazało przedsiębiorcom, że świat jest większy niż tylko region, w którym działają.