Banki spółdzielcze: początek końca historii?

Przeczytaj także: Wyniki banków w 2012 roku rekordowe

Platforma Obywatelska jest na dobrej drodze do dokończenia dzieła niszczenia spółdzielczości, jako jednego z najbardziej cenionych dziś na świecie komponentów gospodarki rynkowej, z systemu społeczno-gospodarczego naszego państwa. Po SKOK-ach politycy PO dobrali się do banków spółdzielczych.

Na drodze niszczenia spółdzielni politycy mają wcale niemałe osiągnięcia, datowane już od 1989 roku. Ten surowy osąd autorstwa Alfreda Domagalskiego, wieloletniego prezesa Krajowej Rady Spółdzielczej, wyrażony w liście otwartym o Sejmu RP, świadczy o tym, że wokół tego ważnego sektora gospodarki dzieje się źle.

„Gratulujemy politykom pomysłowości, determinacji i konsekwencji w degradowaniu spółdzielczości jako zbiorowej formy zaradności ludzi” – ironizuje Alfred Domagalski. „Jak się okazuje, łatwiej pozbawić spokojnie pracujących ludzi podstaw materialnych ich bytu, niż zadbać o warunki godnego dla nich życia i o bezpieczeństwo społeczne, stworzyć miejsca pracy, ochronić przed oszustami i kombinatorami” – stwierdza i pyta z emfazą: „Quo vadis, Platformo?”.

„Udało się już wam zmarginalizować udział sektora spółdzielczego w tworzeniu PKB do niespełna 1 proc., podczas gdy średnio w Unii Europejskiej jest to blisko 6 proc., a rządy na całym świecie podejmują działania na rzecz wzmocnienia i rozwoju spółdzielczości, która ma znaczący wpływ na stabilny i zrównoważony rozwój oraz bezpieczeństwo społeczne obywateli” – pisze prezes Krajowej Rady Spółdzielczej.

Mówiąc o spółdzielczości, Domagalski ma na myśli także banki spółdzielcze. Od co najmniej kilkunastu lat znalazły się one pod „obstrzałem” rządzących i w porównaniu do innych sektorów gospodarki traktowane są po macoszemu, jako element zbędny, zbyt niezależny, niebezpieczny – zdaniem prorządowych ekspertów – anachroniczny i kojarzący się z poprzednią epoką.

Chcą nas zlikwidować

Wcale niemała część spółdzielców bankowych uważa, że rządzący chcą wyeliminować ich z krajobrazu instytucji finansowych w Polsce, że dla nich liczą się tylko zagraniczne banki i duże korporacje. Wspominają czasy komunistycznego i scentralizowanego BGŻ, a potem prezesury H. Gronkiewicz-Waltz, kiedy to państwo – zamiast wspomóc polskie instytucje finansowe – postawiło im poprzeczkę osiągnięcia wysokich kapitałów tak wysoko, że z przeszło 1240 banków w ciągu kilku lat zostało na rynku ledwie 500 instytucji.

Obecnie największym punktem zapalanym sporu z rządem, Ministerstwem Finansów i Komisją Nadzoru Finansowego są przepisy unijne, które nasi urzędnicy chcą wdrożyć na grunt polskiego prawa w związku z objęciem europejskiego rynku bankowego tzw. dyrektywą CRD IV i towarzyszącym jej rozporządzeniem CRR. Zdrowe w większości polskie banki spółdzielcze nie zamierzają płacić za niezawiniony przez nie kryzys i wypełniać restrykcyjnych norm dotyczących kapitału i płynności.

O interesy banków spółdzielczych nie dbał odsunięty ostatnio od władzy zarząd izby gospodarczej KZBS. Na wsparcie spółdzielcy raczej nie mogą liczyć ze Związku Banków Polskich, który uchodzi przede wszystkim za reprezentanta zagranicznych instytucji finansowych w Polsce. Obecnie więc nie ma kto ich bronić i tylko kwestią czasu jest, kiedy te dumne i niezależne, liczące nieraz 100 lat i więcej instytucje zostaną spacyfikowane przez nieżyczliwych urzędników.

„Wdrażanie Dyrektywy CRD IV i IPS w trybie porozumienia władz UE z rządem RP jest aktem wymierzonym przeciwko bardzo dobrze prosperującym instytucjom. To świetnie przygotowany atak na sprawdzone w Polsce idee dr. Franciszka Stefczyka, zmierzający do unicestwienia spółdzielczości bankowej” – uważa Józef Szperlak z niewielkiego Banku Spółdzielczego w Jabłonce, jednego z liderów oddolnego bankowego ruchu spółdzielczego, który wraz z gronem koleżanek i kolegów, nie czekając na państwowe rozstrzygnięcia, założył Komitet Obrony Polskiej Bankowości Spółdzielczej (KOPBS).

Bankowcy z KOPBS uważają, że bezwzględny obowiązek wdrażania unijnego projektu IPS (Systemu Ochrony Instytucjonalnej) szczególnie w polskich warunkach naruszy samodzielność, suwerenność i stabilność małych instytucji finansowych, jakimi są banki spółdzielcze. IPS ma być nowym tworem, powstałym na gruncie polskiego prawa jako efekt wdrożenia dyrektywy CRD IV, rodzajem umowy pomiędzy grupą banków, które mają pomagać sobie w złej sytuacji, a gdy zajdzie taka potrzeba – wzajemnie „dostarczać sobie płynności”, podejmować wspólne projekty, np. marketingowe itd. Bankowcy z KOPBS uważają jednak, że zarządy banków i prezesi utracą walory dotychczasowej aktywności w realizacji celów, jakimi były: maksymalny zysk banku przy jednoczesnym zaspokojeniu wielu celów lokalnego środowiska, obsada stanowisk pracy, finansowanie kultury, sportu, wspieranie lokalnej społeczności.

„W warunkach IPS-u te cele znikną i będą realizowane jedynie poprzez wymuszone działania central zarządzających IPS-em” – niepokoją się przedstawiciele KOPBS, systematycznie śląc listy protestacyjne do wszystkich gospodarczych i politycznych decydentów.