Branża farmaceutyczna potrzebuje ochrony

Przeczytaj także: Prawo farmaceutyczne: monitorowanie działań niepożądanych leków

To trzeci rok z rzędu, kiedy farmaceuci znaleźli się „na celowniku” badaczy. I wygląda na to, że kolejny rok aptekarzom towarzyszą minorowe nastroje. Wskaźnik optymizmu wyliczony przez PBS w tej grupie (na skali od -100 do +100) wynosi -45 (w ub. r. -46).

Coraz gorsze perspektywy

Wciąż ogromna większość aptekarzy (w tym roku 74%, w ub. r. 78%) uważa, że prowadzenie apteki jest trudniejsze niż w roku poprzednim. Blisko 7 na 10 z nich jest przekonanych, że opłacalność prowadzenia apteki jeszcze spadnie. Z perspektyw rozwoju dla aptek zadowolony jest jedynie co dziesiąty ankietowany (to o połowę mniej niż w ub. r.). Odsetek niezadowolonych zaś wzrósł z 48% do 60%.

68% badanych nie zrealizowało w 2013 roku żadnej inwestycji. Na jakie działania stawiają farmaceuci? Najczęściej myślą o wprowadzeniu opieki farmaceutycznej (47%), nowym wyposażeniu w aptece (23%) i wydłużeniu godzin pracy (11%).

Farmaceutom coraz trudniej jest prowadzić niezależną aptekę. Jeśli ich sytuacja finansowa będzie się dalej pogarszać, redukcję zatrudnienia w aptece zakłada aż połowa (51%) ankietowanych (39% w ub. roku). 41% sięgnie po oszczędności. Z 24% do 36% wzrósł zaś odsetek aptekarzy, którzy będą zmuszeni do zamknięcia apteki. Połowa ankietowanych rozważa w takiej sytuacji podjęcie wspólnych działań z innymi aptekami nienależącymi do sieci.

- Pesymistyczne nastroje wynikają z tego, że niezależni aptekarze widzą, że nie tylko nie mają szans na rozwój, ale i coraz trudniej jest im po prostu utrzymać się na rynku - podsumowuje Stanisław Piechula – Wiceprezes Śląskiej Izby Aptekarskiej. Część z nich myśli o tym, jak przetrwać, ale są i tacy, którzy poważnie rozważają, czy się nie wycofać i zamknąć apteki.

W ostatnim czasie można zaobserwować na portalach ogłoszeniowych, jak wiele aptek jest wystawianych na sprzedaż – dodaje.

Strach przed siecią i ustawą

95% respondentów twierdzi, że aptekom niezależnym trudno jest konkurować z aptekami sieciowymi. Wśród aptekarzy narastają obawy przed konkurencją ich strony - aż 86% respondentów uważa, że konkurencja ta będzie się nasilać (79% było tego zdania w ub. r.). Według 88% badanych apteki konkurować będą głównie cenami leków bez recepty i suplementów diety. Aptekarzom nie będą sprzyjać również zachowania pacjentów - blisko połowa respondentów (49%) jest bowiem zdania, że pacjenci będą ograniczać zakupy leków bez recepty.

Po blisko dwóch latach funkcjonowania nowej ustawy 25% ankietowanych ocenia ją jako korzystną, jednak ponad dwa razy więcej aptekarzy (57%) uważa, że wpływa ona niekorzystnie na funkcjonowanie ich aptek. - Drobnym właścicielom aptek doskwiera także nierówność wobec prawa. Gdy sieci dysponujące kancelariami prawnymi łamią prawo dotyczące np. zakazu reklamy i często uchodzi im to bezkarnie lub sprawy toczą się latami, drobni właściciele, w obawie przed karami i restrykcjami, skrupulatnie dostosowują się do obowiązujących przepisów – zauważa Stanisław Piechula.

Na kogo liczyć?

W trudnej sytuacji rynkowej apteki liczą na pomoc innych podmiotów z branży. Najwyżej oceniają wsparcie ze strony dystrybutorów (53% ocenia je dobrze lub bardzo dobrze), nieco gorzej ze strony innych farmaceutów (24% pozytywnych ocen), izb aptekarskich (również 24%), producentów (23%) i samorządu aptekarskiego (22%). Dla większości (58%) właścicieli niezależnych aptek ma znaczenie fakt, że dystrybutor nie prowadzi własnych, konkurencyjnych aptek.

- Pesymistyczne nastroje i niekorzystne prognozy na przyszłość charakteryzują niezależnych aptekarzy od dłuższego czasu – mówi Piotr Sucharski, Prezes NEUCA. To wyraźny znak, że branża potrzebuje wsparcia. Wychodzimy naprzeciw tym oczekiwaniom – proponujemy nie tylko dobrą ofertę, ale i kompleksowe doradztwo oraz serwis. Wszystkie nasze działania zmierzają do zapewnienia lepszej przyszłości aptekom niezależnym. Wynikają bezpośrednio z naszego strategicznego założenia – nigdy nie będziemy prowadzić własnych aptek, bo nie chcemy konkurować z naszymi klientami. Oferujemy im wiele form wsparcia i wciąż udoskonalamy nasze inicjatywy, aby jak najpełniej trafiać w potrzeby niezależnych aptekarzy.
To może jednak nie wystarczyć. - Jeżeli ustawodawca nie zapewni drobnym właścicielom aptek jakiegoś parasola ochronnego, to obecny wyścig pomiędzy sieciami aptek o przejęcie jak największego kawałka rynku aptecznego nie skończy się dla aptekarzy dobrze i w najbliższych latach na rynku aptecznym będą dominowały sieci aptek, oczekujące na sprzedanie się jeszcze większej sieci europejskiej – mówi Stanisław Piechula.

Umiarkowani optymiści i zaniepokojeni przedsiębiorczy

PBS wydzielił wśród badanych aptekarzy trzy kluczowe grupy: umiarkowanych optymistów (stanowią 25%), doświadczonych pesymistów (34%) i zaniepokojonych przedsiębiorczych (41%). Ostatnia, najliczniejsza grupa, to osoby które wprawdzie częściej niż inni wyrażają gotowość wprowadzania działań mających uchronić aptekę przed problemami, są jednak przekonane, że konkurencja na rynku będzie narastać i sytuacja ta będzie niekorzystna dla aptek niezależnych. Właśnie ta grupa przewiduje też zmianę zachowań zakupowych pacjentów na niekorzyść aptek.

O badaniu
Badanie „Barometr Nastrojów Farmaceutów”, realizowane na zlecenie Grupy NEUCA, ma na celu cykliczne monitorowanie wskaźnika optymizmu w tej grupie zawodowej. I edycję badania zrealizowano w listopadzie 2011 roku. „Barometr Nastrojów Farmaceutów” to badanie o zasięgu ogólnopolskim, zrealizowane przez PBS na zlecenie Grupy NEUCA w listopadzie 2013, metodą wywiadów telefonicznych w grupie 376 właścicieli lub współwłaścicieli aptek niezależnych. Próba adresowa, kwotowa.