Europa: wydarzenia tygodnia 6/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 5/2014

• Według prognoz MFW wzrost w Europie w najbliższych latach będzie niewielki. Ta prestiżowa instytucja w swoim raporcie na temat wsparcia wzrostu gospodarczego w UE sugeruje, że kraje europejskie powinny zmniejszać poziom zadłużenia zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Eksperci Funduszu ocenili, że koszty obsługi długu są dziś relatywnie wysokie w porównaniu do dochodów (W Hiszpanii jest to już prawie 20 proc. dochodów brutto, natomiast dla całej Europy średnia wynosi ponad 10 proc.). Według prognoz MFW średni wzrost w krajach europejskich w latach 2013-2017 będzie dużo niższy niż w przedkryzysowych 2003-2007. Polska ma do 2017 r. rozwijać się w tempie niewiele wyższym niż 2 proc.
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego nadwyżka w bilansie niemieckiego handlu zagranicznego w 2013 r. pobiła rekord: 198,9 mld euro - podał w piątek Federalny Urząd Statystyczny. Eksport Niemiec spadł o 0,2 proc. wobec 2012 r., do 1,094 bln euro, a import zmalał o 1,2 proc., do 895 mld euro. Poprzedni rekord - 195,3 mld euro - Niemcy zanotowały w 2007 roku. Niemcy są największym partnerem handlowym Polski.
• Rada Europejskiego Banku Centralnego postanowiła, że podstawowa stopa oprocentowania w strefie euro pozostanie na niezmienionym poziomie 0,25 proc.
• Francuski rząd ujawnił plan wzmocnienia ochrony przed cybernetycznymi przestępstwami i zewnętrzną inwigilacją. Na unowocześnienie systemów ochrony elektronicznej Paryż chce wydać miliard euro. Oznacza to, że te środki finansowe zostaną przeznaczone m.in. na stworzenie nowoczesnej technologii szyfrowania rozmów telefonicznych i ochrony wrażliwych danych komputerowych przed atakami hakerów i obcych wywiadów. Francuski rząd chce tez w najbliższym czasie osiągnąć standard zabezpieczeń czołowych państw NATO. Plan poprzedza teza, że "dla naszego bezpieczeństwa jest to priorytet, ponieważ nasza zdolność operacyjna może być śmiertelnie zagrożona przez ataki cybernetyczne (...). W 2013 roku Paryż odnotował około 800 prób włamania się do systemów komputerowych francuskiego resortu obrony. W dokumencie wymienia się także konieczność zabezpieczenia strategicznych firm francuskich.
• Chiny coraz aktywniej wchodzą w portugalska gospodarkę. Firma China Three Gorges (CTG) wybuduje na terenie Portugalii centrum nowych technologii energetycznych. Chiński inwestor zamierza zwiększyć produktywność zarówno CTG, jak i spółki EDP (to największy portugalski producent energii elektrycznej). Obsługą nowego centrum technologicznego, o nazwie CNET R&D Centre, zajmie się zależna od CTG spółka Shanghai Investigation, Design & Research Institute (SIDRI) oraz wchodząca w skład grupy EDP firma Labelec. Podczas wizyty szefa CTG w Lizbonie zdefiniowano również plan wspólnej ekspansji z EDP na rynkach zagranicznych (do Brazylii i byłych portugalskich koloniach w Afryce).
• Moody's to kolejna (po Standard & Poor's) agencja, która zdecydowała się na obniżenie wiarygodności kredytowej Ukrainy. Agencja zmieniła rating z "Caa1" na "Caa2" z perspektywą negatywną czyli, że obligacje Kijowa są bardzo ryzykowne dla inwestorów. Podstawą decyzji jest rosnące napięcie polityczne w kraju, wzrastające ryzyko osłabienia hrywny w wyniku masowych zakupu dolarów i euro przez obywateli. Jest tez groźba, że Rosja udzielając w grudniu ubiegłego roku Ukrainie 15 mld USD kredytu może się z tego wycofać, chociaż dotąd Kijów wykorzystał już 5 mld USD.
• Parlament Węgier zaakceptował umowę o rozbudowie przez rosyjski Rosatom elektrowni nuklearnej w Paksie. Decyzja ta spotkała się z krytyką polskich polityków.
• Obniżenie się stopy życiowej, duże bezrobocie i zagrożenie utrata pracy wywołuje społeczne niepokoje. Obserwujemy je przede wszystkim w Grecji, ale też w Portugalii, Hiszpanii i we Włoszech. Także te problemy są jedna z głównych przyczyn niestabilności politycznej na Ukrainie. Teraz ujawniły się w 33 miastach Bośni i Harcegowiny. Kraj ten powstał w kraju podzielonym na mocy porozumień z Dayton z 1995 r.na dwa obszary autonomiczne (federacja chorwacko-muzułmańska i Republika Serbska). Władza jest oskarżana o nepotyzm i korupcję, zamykanie zakładów i wzrost bezrobocia.
• Gazprom zrezygnował z budowy gazociągu Jamał-Europa II. Postanowiono, że zamiast tej rury ułoży jeszcze jedną nitkę magistrali Nord Stream do Niemiec po dnie Morza Bałtyckiego.
• Borykający się ze spadkiem zysków szwedzki producent ciężarówek Volvo poinformował w czwartek, że zwolni 4,4 tys. swych pracowników.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

UKRAINA czyli CO Z NIĄ DALEJ BĘDZIE

Niestabilność polityczna na Ukrainie jest faktem. Faktem jest także to, że obie strony uczestniczące w tym sporze nie są gotowe do konstruktywnych rozmów. Spór nie jest tylko oparty na różnicach w polityce zagranicznej Ukrainy, a więc czy stowarzyszyć się z Unią Europejską, czy związać się z tworzoną przez Rosję unia celną, a w przyszłości Unią Euroazjatycką. Spór jest także sprzeciwem wobec polityki wewnętrznej, której skutkiem jest niska stopa życiowa, znacząca liczba ludzi żyjących poniżej granicy ubóstwa, wysokie bezrobocie i niepewność jutra....

Przed zapaścią uchroniła Kijów Rosja, udzielając w grudniu ubiegłego roku Ukrainie 15 mld USD kredytu. Jednak z wypowiedzi prezydenta Putina wynika, że ta pomoc jest bezwarunkowa. Co prawda prezydent Rosji w trakcie niedawnego szczytu UE-Rosja zapewnił, że nie wycofa się z pożyczki dla Ukrainy i obniżki cen gazu, jeśli władzę w Kijowie obejmie opozycja. Jednak podkreślił, że jeśli Ukraina stowarzyszy się z Unią, przestanie być traktowana priorytetowo. Warto tu dodać, że do tej pory Kijów wykorzystał już 5 miliardów...

W tej sprawie jest też ważne uzgodnienie również przyjęte w trakcie szczytu UE-Rosja, że będą prowadzone dwustronne konsultacje między UE a Rosją, poprzedzające umowy stowarzyszeniowe z Unią krajów, współpracujących w ramach Partnerstwa Wschodniego (chodzi o wyjaśnienie gospodarczych konsekwencji).

Dotąd Bruksela nie zgadzała się omawiać tych spraw z Rosją, a przecież dotyczy to byłych sowieckich republik.

Moody's to kolejna po S&P agencja, która zdecydowała się na obniżenie wiarygodności kredytowej Ukrainy. Opublikowana ocena wskazuje, że analitycy tej firmy zmienili rating z niskiego poziomu "Caa1" na "Caa2" z negatywną perspektywą. Swoje stanowisko agencja uzasadniła nie tylko dużym napięciem politycznym w kraju, ale też ryzykiem dalszego osłabienia hrywny w wyniku masowych zakupu dolarów i euro przez obywateli (już obecnie ukraińska waluta jest na najniższym dotąd poziomie ). Agencja Moody's obniżyła też z Caa3 do Caa2 długoterminowy rating depozytów dewizowych w 12 ukraińskich bankach.

Dwa tygodnie temu agencja ratingowa Standard and Poor's obniżyła rating Ukrainy z poziomu B minus do poziomu CCC plus, argumentując w podobny sposób przyczyny obniżenia ratingu.

Warto tu dodać, że obie agencje prognozują poważne trudności z obsługą swojego długu ze względu na szybkie obniżanie się poziomu rezerw walutowych oraz to, ze kraj jest pogrążony od ponad roku w recesji i ma niewielkie szanse na radykalną poprawę sytuacji gospodarczej.

Rozwiązanie konfliktu politycznego jest jeszcze obecnie trudne do przewidzenia. W tym zakresie można mówić o wielu pytaniach, w chwili obecnej praktycznie bez odpowiedzi. Głównymi problemami mogą stać się:
- postawa i program polityczny sił nacjonalistycznych, ale też
- stanowisko oligarchów
- stanowisko Kremla

Na rozwój sytuacji może mieć wpływ stanowisko Unii Europejskiej i USA, muszą one być gotowe bądź do nałożenia sankcji na władze Ukrainy, lub do udzielenia Ukrainie pomocy finansowej, jeśli dojdzie tam do zmiany władzy.

Henryk S. KOLKA-TUSZYŃSKI, CGKL Grupa Doradcza