Europa: wydarzenia tygodnia 7/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 6/2014

• 12 krajów, w tym Polska, Francja i Węgry, zaapelowało do komisarza UE ds. zdrowia T. Borga o niedopuszczenie do uprawy w UE kukurydzy GMO 1507 na terenach UE. KE jest innego zdania przekonuje, powołując się na unijne zasady, że nie ma innego wyjścia niż dopuścić uprawę.
• Komisja PE ds. środowiska poparła nowelę dyrektywy o ocenie oddziaływania inwestycji na środowisko dot. postępowania w sprawie przygotowania pola do wydobywania gazu łupkowego. Teraz nie będzie w niej obowiązku przeprowadzania pełnej oceny projektów już na etapie poszukiwań.
• Według urzędu statystycznego Eurostat w Luksemburgu produkcja przemysłowa w strefie euro w grudniu 2013 r. spadła o 0,7 proc. m/m (w poprzednim miesiącu wzrosła o 1,6 proc.).
• Według DPA Niemcy zwiększą prognozowany na bieżący rok wzrost produktu krajowego brutto z dotychczasowych 1,7 proc. do 1,8 proc.
• Według rządowej oceny w Grecji bez pracy jest 28 proc. aktywnych zawodowo Greków. Natomiast wśród osób poniżej 25. roku życia wskaźnik ten przekroczył w 61 proc. Średnia bezrobocia w strefie euro wynosi 12 proc.
• Według Federalnego Urzędu Statystycznego w Wiesbaden we wstępnym wyliczeniu Produkt Krajowy Brutto Niemiec wzrósł w IV kw. 2013 r. o 0,4 proc. kw/kw (po wzroście w III kw. o 0,3 proc.).
• Według urzędu statystycznego Insee Produkt Krajowy Brutto Francji wzrósł w IV kw. 2013 r. o 0,3 proc. kw/kw (w III kw. pozostał bez zmian). W ujęciu r/r PKB Francji wzrósł w IV kw. o 0,8 proc., podczas gdy w III kw. wzrósł o 0,3 proc.
• Oszacowano koszt oczyszczenia skażonego radioaktywnie terenu likwidowanej elektrowni atomowej Sellafield na północy Anglii (jednej z największych w Europie) na ponad 70 mld funtów szterlingów. Elektrownia pracowała ponad 50 lat.
• Rezerwy walutowe Ukrainy topnieją, a hrywna - mimo interwencji banku centralnego - jest na poziomu najniższym od pięciu lat dołku. Agencje ratingowe obniżyły wiarygodność tego kraju do poziomu Gambii. Tylko w styczniu te rezerwy stopniały o ok. 13 proc. do 17,8 mld USD, co jest najniższym poziomem od 2006 r. W całym 2013 r. spadek wynosił 16,8 proc. W końcu stycznia Standard & Poor's obniżył rating obligacji skarbowych Ukrainy do poziomu "śmieciowego", podobnie jak Agencja Moody's oraz Fitch.
• W trakcie wystawy lotniczej w Singapurze tanie linie lotnicze VietJetAir podpisały kontrakt na dostawę od Airbusa 63 samolotów A320, z opcją na kolejne 30 maszyn. Wartość kontraktu (po cenach katalogowych) to ponad 9 mld USD.
• W trakcie referendum w Szwajcarii, większość opowiedziała się za ograniczeniem masowej imigracji do tego kraju. Komisja Europejska wyraziła w niedzielę ubolewanie z tego powodu, bo jest to sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu osób między UE i Szwajcarią.
• Rosja uzależnia wypłacenie Ukrainie drugiej transzy przyznanego w grudniu kredytu w wys. 15 mld USD od uregulowania przez Kijów długu za gaz odebrany w 2013 roku.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PARLAMENT EUROPEJSKI W SPRAWIE SKANDALU INWIGILACYJNEGO

Rewelacje E. Snowdena na temat rozmiarów inwigilacji elektronicznej prowadzonej przez amerykańską Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) zbulwersowała czołowych aktorów świata polityki. Ujawnione przez niego informacje wywołały niepokój, który trwa do dziś. Świat zdał sobie sprawę z tego, że ta działalność nie tylko służy walce z terroryzmem i poznawaniu szczegółów dot. działania sił wojskowych. Jesteśmy świadomi i mamy dowody na to, że nie tylko politycy zostali pozbawieni prywatności, ale praktycznie przestały być tajemnicą także negocjacje gospodarcze, działalność naukowa, a także sprawy bardzo osobiste. Ostatnio problemy te były omawiane także w Parlamencie Europejskim...

Świat już dawno zdobył środki techniczne umożliwiające totalną inwigilację obywateli. Miano też pełną świadomość, że te możliwości są praktycznie wykorzystywane. Dotąd pytanie było tylko jedno: na jaką skalę jest to robione. Skandal wybuchł w maju ubiegłego roku, kiedy Edward Snowden opuścił Stany Zjednoczone lądując w Hongkongu, a następnie uzyskując czasowy azyl w Rosji.

Co prawda ten były pracownik amerykańskich służb specjalnych ujawnił dotąd niewiele. Jednak to, co powiedział zbulwersowało świat polityki. Okazało się, że amerykańska Agencja Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) w ramach prowadzonej globalnej inwigilacji elektronicznej objęła swoim działaniem środki komunikacji, którymi także posługują się czołowi politycy świata, a w tej grupie znaleźli się też politycy blisko, a nawet przyjacielsko związani z Białym Domem. W Europie duże wrażenie wywołała informacja, że od kilku już lat w gronie inwigilowanych była kanclerz Niemiec Angela Merkel...

Obecnie rozmowy wyjaśniające ze Stanami Zjednoczonymi prowadzą europejskie rządy. Jak dotąd do mediów nie dotarły informacje, że amerykański rząd pod ich presją zatrzymał lub poważnie ograniczył działalność NSA i dziś chyba już nikt nie ma nadziei, że tak się stanie. Kilka lat temu uruchomiona została inwigilacyjna maszyneria i z całą pewnością nie zostanie ona zatrzymana, chociaż prezydent Obama złożył obietnicę, o ograniczeniu tych działań w stosunku do zaprzyjaźnionych rządów. Uważam, że w tej sprawie praktycznie niewiele się zmieniło i niewiele się zmieni. Jedno jest pewne, że w poszczególnych krajach nasilono poszukiwanie rozwiązań, w pierwszej kolejności chroniących kanały komunikacyjne służące ważnym politykom.

Ostatnio poznaliśmy też efekty działania Parlamentu Europejskiego. Komisja ds. swobód obywatelskich przyjęła raport z przeprowadzonego dochodzenia w sprawie inwigilacji prowadzonej przez amerykańskie służby. Zaproponowała, by UE wywierając presję na Biały Dom zawiesiła porozumienie z USA o transferze danych i zagroziła też zablokowaniem umowy o wolnym handlu, jeśli amerykańskie służby będą kontynuować programy masowej inwigilacji. Komisja zaproponowała, aby te środki nie były użyte, gdy Europa uzyska gwarancje dla poszanowania praw do prywatności unijnych obywateli.

Komisja zaproponowała natychmiastowe zawieszenia decyzji "Safe Harbour" (Bezpieczna Przystań), która umożliwia amerykańskim firmom działającym na europejskim rynku przekazywanie danych swoich klientów do USA. Zaproponowała zawieszenie porozumienia o śledzeniu środków finansowych należących do terrorystów (TFTP). Zdecydowanie opowiedziała się też przeciwko programom masowej inwigilacji pod hasłem walki z terroryzmem.

Teraz raport Komisji ds. swobód obywatelskich zostanie przekazany pod obrady Parlamentu.

Warto tu dodać, że Komisja zawnioskowała też do unijnych instytucji o działania na rzecz zapewnienia lepszej ochrony informatorom i dziennikarzom, jeśli ujawniają oni poufne informacje o nielegalnych działaniach służb. Jednak w głosowaniu odrzucono wniosek o zapewnienia azylu Edwardowi Snowdenowi.

Ot polityka...

Henryk S. TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.