Polskie firmy a ekspansja na rynki zagraniczne

Przeczytaj także: Polski eksport stabilnie do przodu

DYNAMIKA ZMIAN

Analiza danych za ostatnie 5 lat wykazała systematyczny wzrost przychodów związanych z rynkami zagranicznymi. Łączny wzrost przychodów zagranicznych w tym okresie wyniósł 88% (podczas gdy dla Polski wynosił on zaledwie 29%). Co interesujące, w roku 2009 (pierwsza fala kryzysu) oraz 2012 dynamika wzrostu sprzedaży zagranicznej była zbliżona do krajowej, podczas gdy w latach 2010 i 2011 różnice były bardzo wyraźne.

Dane te przeczą po części powszechnie powtarzanym stwierdzeniom, że popyt wewnętrzny jest głównym czynnikiem stabilizującym polską gospodarkę w okresie kryzysu gospodarczego. Wygląda na to, że największe polskie firmy skutecznie wykorzystały okres globalnej dekoniunktury do rozwinięcia swej pozycji na rynkach międzynarodowych.

ANALIZA WEDŁUG BRANŻ

Analiza udziału przychodów ze sprzedaży zagranicznej w podziale na branże wskazuje, że eksportujemy nie tylko surowce naturalne oraz produkty niskoprzetworzone (sektor paliwowy, chemiczny, metalurgiczny), ale również dobra o większym stopniu innowacyjności i zaawansowania technologicznego. Firmy wytwarzające dobra takie jak odzież, meble, wyposażenie wnętrz, przyczepy i maszyny rolnicze zaklasyfikowane na potrzeby niniejszego badania do dóbr średniozaawansowanych znalazły się w czołówce tego zestawienia, cechując się niemal 50% udziałem sprzedaży zagranicznej. Co ciekawe, również w szeroko rozumianym sektorze innowacyjnym, do którego zaliczyliśmy między innymi biotechnologię, farmację, elektronikę oraz usługi IT, udział przychodów zagranicznych jest znaczący i wynosi niemal 37%.

Przedstawione dane, wskazują wyraźnie, że przedsiębiorstwa oferujące dobra materialne w znacznie większym stopniu są obecne ze swą ofertą poza granicami naszego kraju, niż ma to miejsce w przypadku innych branż.

Dokonując pogłębionej analizy przedsiębiorstw zaklasyfikowanych pierwotnie do branży budowlanej zauważono wyraźne różnice pomiędzy działalnością deweloperską (charakteryzującą się koncentracją przychodów na terenie Polski) i realizacją kontraktów budowlanych (gdzie udział przychodów zagranicznych sięga nawet 46% jak w przypadku Mostostalu Zabrze).

Duże zróżnicowanie występuje również wśród firm handlowych – sieci detaliczne i hurtownie zajmujące się produktami z sektora FMCG działają raczej lokalnie, podczas gdy dystrybutorzy produktów farmaceutycznych (Farmacol, Pelion), czy firmy takie jak EM&F lub Intercars osiągają już od 20 do 34% swych przychodów poza granicami Polski.

Bardzo niski udział firm z sektora energetycznego oraz telekomunikacji i mediów nie jest zaskoczeniem, z uwagi na istotne bariery wejścia związane z regulacjami prawnymi (koncesje) oraz koniecznością znaczących inwestycji (energetyka, telekomunikacja), czy olbrzymią rolą wiedzy i kompetencji związanych z daną lokalizacją niezbędnych do prowadzenia działalności (media). Nie bez znaczenia jest również protekcjonizm powszechnie praktykowany przez wiele państw, których rządy dbają o to, aby zachować dominującą pozycję lokalnych firm z tego sektora.

NAJWIĘKSI…

Spośród 112 firm, dla których przeprowadziliśmy tę analizę 21 podmiotów (18,8%) osiągało większość swych przychodów poza granicami Polski. Co prawda pierwsze trzy podmioty w zestawieniu prezentującym udział przychodów zagranicznych to firmy ze znaczącym zaangażowaniem kapitału zagranicznego, kolejne miejsca w rankingu zajmują już jednak firmy znajdujące się pod pełną kontrolą rodzimego kapitału. Jedynie 2 przedsiębiorstwa (Dębica, Mennica) z tej listy nie posiadają zagranicznych spółek zależnych – pozostałe firmy to międzynarodowe grupy kapitałowe. Dla 9 firm nie udało nam się uzyskać ze sprawozdania finansowego informacji na temat wielkości sprzedaży w Polsce i zagranicą. - Jest wysoce prawdopodobne, że część z nich (jak na przykład Selena) znalazłaby się również na tej liście.

Czołówka rankingu wyraźnie potwierdza wyniki uzyskane przez poszczególne branże. Wśród 21 firm osiągających ponad połowę swych przychodów poza granicami Polski przeważają przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem i sprzedażą produktów – jedynie Asseco oraz AmRest to firmy działające w innych branżach.

Wśród 10 największych firm w próbie objętej badaniem trudno wskazać przedsiębiorstwo „typowe” dla całej próby. Wśród nich znajdziemy trzech największych rodzimych eksporterów2 - PKN Orlen, KGHM Polska Miedź oraz Lotos. Pozostałe przedsiębiorstwa koncentrują swą działalność na terenie Polski - aż 4 z 10 największych firm osiągało przychody wyłącznie na terenie Polski, a w kolejnych 3 udział sprzedaży zagranicznej nie przekraczał 6%. Jest to wyraźnie związane z branżami, które reprezentują – energetyka, telekomunikacja i handel to w naszym zestawieniu branże o najniższym stopniu ekspansji międzynarodowej.