Praca na czarno w UE to norma

Przeczytaj także: Szara strefa w Polsce to prawie 11% PKB

Problemy, które zidentyfikowano w badaniu zostaną uwzględnione w kwietniowym wniosku Komisji dotyczącym uruchomienia europejskiej platformy służącej zapobieganiu pracy nierejestrowanej i zniechęcaniu do podejmowania tego typu pracy. Celem platformy miałoby być zacieśnienie współpracy państw członkowskich, aby skuteczniej rozwiązać problem pracy na czarno.

„Praca nierejestrowana nie tylko naraża pracowników na niebezpieczne warunki pracy i niższe zarobki, ale także pozbawia rządy dochodów i podważa nasze systemy zabezpieczenia społecznego. Państwa członkowskie muszą podjąć odpowiednie działania, aby zniechęcać do podejmowania pracy na czarno lub zachęcić do podpisywania normalnych umów z osobami, które teraz pracują nielegalnie. Państwa członkowskie muszą też zacieśnić współpracę, aby wspólnie walczyć z tą plagą. Dlatego też w kwietniu Komisja Europejska zaproponuje uruchomienie europejskiej platformy służącej zapobieganiu pracy nierejestrowanej i zniechęcaniu do podejmowania tego typu pracy. Usprawni ona współpracę między inspekcjami pracy i organami egzekwowania prawa z całej Europy” – skomentował komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego László Andor.

Z badania Eurobarometru, przeprowadzonego w 28 krajach UE, wynika, że:

• 11 proc. respondentów przyznaje, że w ostatnim roku zakupiło towary lub usługi, przy których ludzie pracowali na czarno, a 4 proc. ujawnia, że otrzymało niezadeklarowane wynagrodzenie.
• 60 proc. respondentów wskazuje na niższe ceny jako główny powód zakupu niezgłoszonych towarów lub usług; 22 proc. twierdzi, że w grę wchodziła przyjacielska przysługa.
• 50 proc. respondentów twierdzi, że główną przyczyną podejmowania pracy na czarno były korzyści wyciągane przez obie strony takiego układu; 21 proc. wspomina o trudnościach ze znalezieniem legalnej pracy; 16 proc. twierdzi, że podatki są w ich mniemaniu zbyt wysokie, a 15 proc. nie ma innych źródeł dochodu. Mieszkańcy południa Europy szczególnie często wspominają o problemach ze znalezieniem normalnej pracy (41 proc.) lub o braku innych źródeł dochodu (26 proc.).
• Mediana środków, jakie Europejczycy rocznie wydają na niezgłoszone towary lub usługi, wynosi 200 euro; mediana rocznych dochodów osób, które pracują na czarno, to 300 euro.
• Niezgłoszone towary i usługi cieszące się największym zainteresowaniem nabywców to: remonty i renowacje domów i mieszkań (29 proc.), naprawy samochodów (22 proc.), sprzątanie domów i mieszkań (15 proc.) oraz żywność (12 proc.).
• Europejczycy najczęściej pracują na czarno przy remontach i renowacjach domów i mieszkań (19 proc.), w ogrodnictwie (14 proc.), sprzątaniu (13 proc.) i opiece nad dziećmi (12 proc.).
• Na Łotwie, w Holandii i Estonii do pracy na czarno przyznał się najwyższy odsetek respondentów (11 proc.). Pomiędzy różnymi krajami istnieją jednak znaczne różnice pod względem stosunku do pracy na czarno oraz postrzegania tego zjawiska; różni się też charakter i ilość usług obejmujących pracę nierejestrowaną.
• 3 proc. respondentów twierdzi, że część wynagrodzenia otrzymuje „do ręki”. Taka praktyka jest najpowszechniejsza w małych przedsiębiorstwach. Odsetek rocznych dochodów otrzymany „pod stołem” jest najwyższy w Europie Południowej (69 proc.), a następnie Europie Środkowej i Wschodniej (29 proc.); w Europie Zachodniej i krajach skandynawskich jest on stosunkowo niższy (odpowiednio 17 proc. i 7 proc.).