Strefa przygraniczna w Polsce 2013: podmioty gospodarcze

Przeczytaj także: Strefa przygraniczna w Polsce 2012

Zewnętrzna granica Unii Europejskiej na terenie Polski liczy 1 163 km, co stanowi 33% długości granicy państwowej RP. Najdłuższy odcinek przypada na granicę z Ukrainą – 535 km (czyli 46% zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski), nieco mniejszy z Białorusią – 418 km (36%) i najmniejszy z Rosją (obwodem kalinin-gradzkim) – 210 km (18%).

W strefie przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej po stronie polskiej znajduje się 261 gmin. Obejmują one obszar ponad 42 tys. km2 (około 13,5% powierzchni Polski), który zamieszkuje ponad 3,2 mln osób (8,4% ludności Polski). Spośród gmin omawianej strefy przygranicznej najwięcej znajduje się w województwie lubelskim – 73 (w tym miasta na prawach powiatu: Biała Podlaska i Chełm), następnie warmińsko-mazurskim – 68 (w tym Elbląg i Olsztyn), podkarpackim – 43 (w tym Przemyśl), podlaskim – 43, pomorskim – 29 (w tym Gdańsk, Gdynia, Sopot) i 5 w województwie mazowieckim.

---

Strefa przygraniczna przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski zdelimitowana została na podstawie umów o zasadach małego ruchu granicznego zawartych między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a:

• Gabinetem Ministrów Ukrainy, która weszła w życie 1 lipca 2009 r.,
• Rządem Republiki Białorusi, podpisanej 12 lutego 2010 r.,
• Rządem Federacji Rosyjskiej, która weszła w życie 27 lipca 2012 r.

Strefa przygraniczna – strefa, która nie sięga dalej niż 30 kilometrów od granicy. Jednostki podziału administracyjnego, które mają być uznane za strefę przygraniczną, są określane przez zainteresowane państwa w umowach dwustronnych. Jeżeli część którejkolwiek takiej jednostki jest położona między 30 a 50 kilometrem od linii granicy, uznaje się ją mimo to za część strefy przygranicznej.1 Strefa przygraniczna obejmuje także obszary wymienione w załączniku do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1342/2011 z dnia 13 grudnia 2011 r.

---

Strefa przy granicy z Rosją obejmuje 39,2% powierzchni strefy przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski, przy granicy z Białorusią – 34,8%, a z Ukrainą – 31,7%.3 Natomiast jeśli chodzi o ludność zamieszkałą w strefie, to udziały wynoszą odpowiednio: 59,2%, 17,6% i 25,4%.3 Strefa przy granicy polsko-rosyjskiej ma wyjątkowy charakter ze względu na swój obszar, gdyż sięga znacznie dalej niż 30 czy 50 km od granicy.

W końcu 2013 r. w gminach należących do strefy przygranicznej przy zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski w rejestrze REGON wpisanych było 322,7 tys. podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło 7,9% ogółu podmiotów w kraju. W porównaniu z 2012 r. w analizowanej strefie liczba podmiotów zwiększyła się o 2,4% (analogicznie jak w kraju). W gminach strefy przygranicznej w 2013 r. na 1000 ludności przypadało 99,6 podmiotów, czyli poniżej średniej krajowej, która wyniosła 105,7. W 2012 r. wskaźniki te wyniosły odpowiednio 97,0 i 103,2. Najwięcej podmiotów na 1000 ludności odnotowano w gminach strefy przy granicy z Rosją – 120,7; znacznie mniej przy granicy z Ukrainą – 69,1 i z Białorusią – 67,2 (w 2012 r. odpowiednio: 117,6; 67,5 i 65,7). Znaczną większość podmiotów skupiał sektor prywatny. W strefie przygranicznej w 2013 r. w sektorze prywatnym zarejestrowanych było ok. 311,2 tys. podmiotów i stanowiły one 96,5% ogółu podmiotów (w kraju – 97,0%). W porównaniu z 2012 r. liczba podmiotów gospodarki narodowej w sektorze prywatnym w gminach strefy przygranicznej była o 2,6% większa (w kraju – o 2,5% większa). W gminach omawianej strefy w sektorze publicznym było ponad 11,4 tys. podmiotów, tj. o 1,0% mniej niż w roku poprzednim, a w kraju o 0,6% mniej. W ogólnej liczbie podmiotów największy udział miały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, zarówno w gminach należących do strefy przygranicznej – 71,0%, jak i w kraju – 72,8%. W porównaniu z 2012 r. w strefie przygranicznej osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą było o 1,9% więcej (w kraju – o 1,5% więcej). W gminach omawianej strefy na 1000 ludności przypadało 70,7 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, podczas gdy w kraju – 76,9 (w 2012 r. wskaźniki te wyniosły odpowiednio 69,3 i 75,7). Najwięcej osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą przypadało na 1000 ludności w gminach strefy przy granicy z Rosją – 83,6; znacznie mniej przy granicy z Ukrainą – 51,9 i z Białorusią – 51,1 (w 2012 r. odpowiednio: 82,0; 50,8 i 50,0).