Polska: wydarzenia tygodnia 17/2014

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 16/2014

• Według agencji ratingowej Moody's polska gospodarka w tym roku będzie się rozwijała w tempie 2,9 proc. r/r, wobec 1,6 proc. r/r w 2013 r. W przyszłym roku dynamika PKB przyspieszy do 3,1 proc. r/r. Struktura wzrostu zmieni się na korzystniejszą w 2015 r. i będzie opierać się na inwestycjach i konsumpcji prywatnej. Moody's prognozuje, że tegoroczny deficyt finansów publicznych wyniesie 3,5 proc. PKB, a w 2015 r. zmniejszy się do 2,9 proc. PKB. Natomiast dług publiczny w relacji do PKB wyniesie w 2014 r. 50,5 proc., a w przyszłym roku 51,0 proc.
• W przyjętym przez rząd dokumencie "Program konwergencji, Aktualizacja 2014 (APK)", Ministerstwo Finansów prognozuje, że sektor finansów publicznych, liczony według metodologii unijnej ESA'95, w tym roku będzie miał nadwyżkę w wysokości 5,8 proc. PKB, w 2015 roku zamknie się deficytem 2,5 proc.; w 2016roku deficyt spadnie do 1,8 proc., a 2017 roku do 1,2 proc. Dodatkowo minister finansów Mateusz Szczurek wyjaśniał, że zgodnie z nową metodologią unijną ESA2010, która zacznie obowiązywać od września br., sektor finansów publicznych w 2014 roku zanotuje deficyt 3,5 proc. PKB, a w przyszłym deficyt 2,7 proc.
• Bank Światowy regularnie publikuje wyniki swoich analiz patologicznych zjawisk w gospodarkach krajowych. Z ostatniego raportu wynika, że tzw. szara strefa w Polsce stanowi ok. 24 proc. naszej gospodarki. Z kolei analitycy firmy doradczej PWC szacują wielkość tzw. luki podatkowej (różnica między teoretycznymi a faktycznymi wpływami do budżetu), w 2012 roku, tylko w przypadku VAT-u na poziomie od 36 do 58 mld zł.
• Według danych opublikowanych ostatnio przez GUS szacuje się, że dynamika PKB w I kwartale mogła sięgnąć 3,3 proc. r/r.
• W opinii znanych ekonomistów nasza gospodarka wchodzi w okres coraz większego tempa wzrostu i pojawia się realna szansa wyjścia z procedury nadmiernego deficytu. W kończącym się tygodniu rząd przyjął Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP) na lata 2014–17, a w nim określono rok 2016 jako termin wyjścia z tej procedury. W tym planie rząd przewiduje wzrost PKB: w 2014-3,3proc.; w 2015-3,8 proc., następnie będzie to już 4,3 proc. Jeśli te prognozy potwierdzą się to zdaniem analityków realne będzie zejście z deficytem poniżej 3 proc. Będzie to tym bardziej realne, bo konsolidacja fiskalna będzie się dokonywać głównie po stronie wydatkowej.
• Według raportu przygotowanego przez CEED Institute, think-tanku założonego przez Jana Kulczyka, około 1,5-1,8 mln Polaków przebywa na emigracji zarobkowej na rynkach starej Unii. Szacuje się, że na emigracji zarobkowej jest ponad 5,6 mln obywateli z 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej należących do Wspólnoty.
• Według GUS stopa bezrobocia zarejestrowanego wyniosła na koniec marca br. 13,5% wobec 13,9% w lutym. W marcu 2013 r. stopa ta wyniosła 14,3%. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu marca wyniosła 2.182,2 tys.
• Polska i Wielka Brytania wspólnie zlecą wykonanie niezależnej analizy oceniającej wpływ rozwoju wydobycia gazu łupkowego na nasze kraje, a także efekty tego procesu dla całej Unii Europejskiej. Prace nad raportem powinny zakończyć się jeszcze w tym roku.
• W oparciu o przyjęty ostatnio przez rząd Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2014-2017 wiadomo już, że do 2017 r. utrzymane zostaną na obecnym poziomie: kwota wolna od podatku (3 091 zł rocznie), koszty uzyskania przychodu (1 335 zł rocznie) oraz próg podatkowy (85 528 zł rocznie). Parametry te zostały zamrożone w 2009 r. Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA obliczyła, że (przy założeniu wzrostu wynagrodzeń zgodnie z rządowymi prognozami o 4,7 proc. w 2015 r., 5,2 proc. w 2016 r. i 5,6 proc. w 2017 r.) zamrażanie parametrów systemu podatkowego obniży dochody polskich gospodarstw domowych o 1,32 mld zł w2015 r., 2,90 mld zł w 2016 r. i 4,76 mld zł w 2017 r. Dochody gospodarstw z dziećmi spadną w wyniku tej polityki odpowiednio o 0,79 mld zł, 1,75 mld zł i 2,87 mld zł.
• Na skutek wykrycia afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików eksport wieprzowiny z Polski spadł o 14% r/r w lutym 2014 r. Według Agencji Rynku Rolnego (ARR) najbardziej, bo aż o 86%, spadł w lutym eksport mięsa wieprzowego na Ukrainę; o 41% mniej niż przed rokiem kupiła go od nas Japonia, a o 31% – Korea Południowa. W lutym Polska nie eksportowała w ogóle wieprzowiny do Rosji, na Białoruś i do Kazachstanu.
• Ministerstwo Finansów prognozuje, że w ramach tegorocznego "okienka transferowego" około 20 proc. ubezpieczonych zdecyduje się pozostać w OFE.
• Polska chce eksportować artykuły rolno-spożywcze do Chin, a Państwo Środka chce kupować wysokiej jakości produkty. Minister rolnictwa Marek Sawicki w połowie maja wybiera się do Chin, by rozmawiać o wznowieniu eksportu wieprzowiny i promować naszą żywność.
• Według GUS produkcja energii elektrycznej w Polsce w I kw. 2014 zmniejszyła się o 6,0% r/r. Tylko w marcu 2014 r. produkcja energii zmniejszyła się o 8,7% r/r.
• Według GUS produkcja węgla kamiennego zmniejszyła się o 3,9% r/r, a produkcja węgla brunatnego spadła o 1,3% r/r. Tylko w marcu 2014 r. produkcja węgla kamiennego spadła o 2,7% r/r, a produkcja węgla brunatnego spadła o 3,8% r/r.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

SZARA STREFA PROBLEMEM POLSKIEJ GOSPODARKI

Bank Światowy regularnie publikuje wyniki swoich analiz patologicznych zjawisk w gospodarkach krajowych. Z ostatniego raportu wynika, że tzw. szara strefa w Polsce stanowi ok. 24 proc. naszej gospodarki. Z kolei analitycy firmy doradczej PWC szacują wielkość tzw. luki podatkowej (różnica między teoretycznymi a faktycznymi wpływami do budżetu), w 2012 roku, tylko w przypadku VAT-u na poziomie od 36 do 58 mld zł.

Od momentu zaistnienia w świecie obowiązków podatkowych zawsze była znacząca różnica między rzeczywistymi wpływami podatkowymi, a powinnościami podatników. Kiedyś na tę różnicę wpływali tak podatnicy, jak i poborcy podatkowi. Teraz dominuje w tym obszarze pomysłowość i spryt podatników, chociaż niemały udział w tym procederze mają zwykli oszuści. Warto tu zwrócić uwagę na oszustów w "białych kołnierzykach", doskonale poruszających się w meandrach rozwiązań prawnych, wykorzystujący luki prawne lub niedoskonałość zapisów ustawowych, które nie umożliwiają jednoznacznej interpretacji.

Według opublikowanego pod koniec 2013 r. raportu "Paying Taxes 2014" opracowanego przez firmę doradczą PwC oraz Bank Światowy, nasz kraj zajął ... 113. pozycję pod względem przyjazności systemu podatkowego dla biznesu. Według przeprowadzonych analiz polski przedsiębiorca płaci 18 różnego rodzaju podatków rocznie a ich suma odpowiada 41,6 proc. zysków. To dużo!

Szara strefa, oceniana przez branże kształtuje się następująco:

- wg sektora paliwowego ok. 10 procent obrotu jest poza systemem podatkowym. Daje to ok. 3 mld zł w ciągu roku
- sektor wyrobów tytoniowych szacuje szarą strefę w branży na ok. 25 procent konsumpcji (dotyczy to ok. 13 mld sztuk papierosów rocznie)
- szara strefa w tej branży spirytusowej szacowana jest na około 15 proc., a straty budżetu państwa sięgają ok. 1,2 mld zł.


To tylko kilka przykładów pokazujących rozmiary problemu...

Wydaje się, że jest to dzisiaj jeden z najpoważniejszych problemów polskiej gospodarki i jedno z głównych zadań stojących przed rządem. Na pewno trzeba z tą patologią walczyć wielotorowo. W pierwszej kolejności niezbędne jest udoskonalanie rozwiązań prawnych dążąc do uproszczenia prawa i wewnętrznej spójności systemu podatkowego. Zapisy winny być proste, jednoznaczne i nie pozostawiające zbyt dużego marginesu interpretacyjnego. Drugim kierunkiem jest poprawa ściągalności podatków. Wiąże się z tym problem kontroli działalności gospodarczej. Warto tu skorzystać z doświadczeń np. Brazylii, gdzie wprowadzono centralny system rejestracji faktur VAT. Takie rozwiązanie umożliwia śledzenie procesy przepływu towarów, usług i pieniędzy, a także ograniczyć to, co nazywane jest "sprzedaż kosztów". W kilku krajach unijnych z dobrym skutkiem stosuje się VAT odwrócony.

W polskiej sytuacji sposobem na poprawę sytuacji jest wykorzystanie poczucia wspólnego interesu fiskusa i przedsiębiorców postępujących zgodnie z prawem. Ci drudzy też mają w tym interes, bo oszuści deformują mechanizmy rynkowe, działając na niekorzyść rzetelnych uczestników procesów rynkowych. Pozytywnym przykładem tej współpracy jest ograniczenie możliwości wyłudzania podatku VAT na rynku metali nieżelaznych i recyklingu przez odwrócenie płatności podatku VAT (polega on na tym, że to kupujący jest zobowiązany do odprowadzenia podatku).

Henryk S. TUSZYŃSKI, Grupa Doradcza CGKL sp. z o.o.