Polski Internet: najczęstsze błędy językowe

Przeczytaj także: Polski internet a Igrzyska Olimpijskie w Soczi

Czy aby na pewno „dzisiejszy dzień” „trwa nadal”?

Znaczną część błędów, na które zwrócili uwagę internauci, stanowiły pleonazmy, czyli wyrażenia składające się z wyrazów o takim samym bądź podobnym znaczeniu. Po zsumowaniu najpopularniejszych mylnych związków frazeologicznych okazało się, że to najliczniejsza grupa językowych pomyłek w sieci. Dlaczego używamy pleonazmów? „Bez powtarzania treści komunikacja byłaby niemożliwa” – zastrzega Mirosław Bańko. „Nie wszystkie powtórki są jednakowo naganne: niektóre biorą się z nieuwagi, inne wynikają z budowy zdania, np. Patrzyła na niego oczami brzmi dziwnie, ale Patrzyła na niego zdumionymi oczami akceptujemy, bo rzeczownik jest potrzebny jako podpórka dla przymiotnika” – podkreśla profesor.
W rankingu najpopularniejszych błędów językowych w polskim internecie, na drugim miejscu za pleonazmami, znalazł się niewłaściwy zapis wyrażenia „na pewno”. W blisko 1/3 zmonitorowanych przez IMM wpisów wystąpił niepoprawny, łączny zapis. Przekłada się to na ponad 30 tysięcy publikacji.

„Wyrażenie na pewno składa się z przyimka na i dawnej formy biernika liczby pojedynczej rodzaju nijakiego przymiotnika (stąd pisownia rozłączna, analogiczne: na nowo, na okrągło, na prawo)" - tłumaczy w internetowej Poradni Językowej PWN Krystyna Długosz-Kurczabowa z Uniwersytetu Warszawskiego. Łączna pisownia na stałe wpisała się w krajobraz pytań i odpowiedzi w bardzo popularnym wśród nastolatków serwisie Ask.fm. Od początku roku błędnego zapisu użyto tam ponad 7 tysięcy razy. Pojawiał się on równie często na forum serwisu wizaz.pl oraz wpisach na photoblog.pl.
Wskazane przez internautów pleonastyczne wyrażenie „dzień dzisiejszy” pojawiło się w aż 20 procentach zmonitorowanych wypowiedzi i stanowi połowę grupy użytych pleonazmów. „Niektórych użytkowników polszczyzny denerwuje już samo połączenie rzeczownika dzień i przymiotnika dzisiejszy. Uważają, że zawiera ono powtórzenie treści. Cóż, tak rzeczywiście jest” - czytamy na blogu obcyjezykpolski.strefa.pl, prowadzonego przez językoznawcę dr Macieja Malinowskiego. Mirosław Bańko w Poradni Języka Polskiego tłumaczy natomiast: „Jak pokazuje Korpus Języka Polskiego PWN, wyrażenie na dzień dzisiejszy szczególnie często występuje w reportażach i innych gatunkach mówionych, w których przedstawiciele lokalnych władz, pracownicy urzędów lub firm mówią do mikrofonu językiem, który wydaje im się bardziej staranny, namaszczony. Zachowania te można uznać za przejaw aspirowania do wyższego stylu, całkowicie nieudany jednak, świadczący o braku kompetencji stylistycznej i braku swobody w kształtowaniu wypowiedzi” - czytamy na stronach internetowych poradni.

Innym sformułowaniem pleonastycznym uważanym za błędne i często wskazywanym przez facebookowiczów jest „okres czasu”. „Proszę zauważyć, że okres w użytym tu znaczeniu definiujemy jako pewien wycinek czasu i gdybyśmy teraz spróbowali do wyrażenia okres czasu podstawić zamiast słowa okres tę jego eksplikację, otrzymalibyśmy połączenie pewien wycinek czasu czasu” - tłumaczy w internetowej poradni językowej Katarzyna Mazur z Instytutu Języka Polskiego na Uniwersytecie Śląskim. Zdaniem specjalistki, wyraźnie widać, że mamy tu spory naddatek semantyczny, a co za tym idzie – błąd leksykalny, który jest jednym z typów błędów językowych. Podsumowując, połączenie „okres czasu” jest uznawane za niepoprawne i zdecydowanie należy go unikać.

W przypadku publikacji w portalach i serwisach internetowych (bez uwzględnienia mediów społecznościowych) dziennikarze rzadko popełniają najbardziej rażące błędy. Znacznie częściej w publikacjach dziennikarskich można trafić natomiast na „masło maślane” – pleonazmy stanowią blisko 90 procent błędów popełnianych w internetowych redakcjach. W depeszach, artykułach informacyjnych i reportażach: politycy, sportowcy bądź artyści wykazują się „aktywną działalnością” bądź działają „po najmniejszej linii oporu”. Czasami piłkarze „cofają się do tyłu”, innym razem kursy akcji „spadają w dół”. Portalom zdarza się opublikować „fakt autentyczny”. Czasami coś wydarzy się w „okresie czasu”, a istotne wydarzenie „trwa nadal”. Do języka komunikatów finansowych giełdowych spółek wszedł na stałe „dzień dzisiejszy”, często powielany potem – zwykle przez korzystanie z „kopiuj” i „wklej” - w pisanych na ich podstawie depeszach i artykułach prasowych.