Tydzień 38/2005 (19-25.09.2005)

Przeczytaj także: Tydzień 37/2005 (12-18.09.2005)

• Ministrowie finansów i prezesi banków centralnych G7 omawiali w Waszyngtonie sposoby złagodzenia wpływu na gospodarkę wzrastających cen energii i niebezpieczeństwa odrodzenia sie protekcjonizmu.
• Po raz jedenasty z rzędu amerykański Fed podwyższył stopy procentowe i wiele wskazuje na to, że wkrótce będzie następna podwyżka. Oznacza to, że w opinii Fed-u skutki huraganu Katrina spowodują tylko chwilowe zwolnienie tempa wzrostu gospodarczego. Fed boi się inflacji, oczekiwana stopa inflacji wzrosła z 3,1% do 4,6%.
• Według prognoz tegoroczny wzrost PKB w Chinach wyniesie 9,2%. Oznacza to, że w latach 2001-2005 wyniesie on średnio 8,8%.
• Do 2025 roku Chiny zakupią 2600 nowych samolotów o wartości 213 mld USD.
• W Paryżu odbyły się rozmowy delegacji USA, Unii Europejskiej, Brazylii oraz Indii mające na celu przygotowanie kompromisu w negocjacjach w ramach WTO, w sprawie redukcji ograniczeń w światowym handlu. Rozmowy trwają w następujących sprawach: handel produktami rolnymi, wymiana usług i obniżka ceł na towary przemysłowe. Jednak obecne zaawansowanie w negocjacjach jest zbyt małe, by przekonać wszystkie 149 państw do wypracowanego rozwiązania. Oznacza to, że kolejny, grudniowy szczyt w Hongkongu może się zakończyć fiaskiem podobnie jak poprzedni szczyt w meksykańskim Cancun.
• Kraje bogate dopłacają rocznie ok. 300 mld USD do swojej produkcji rolnej.
• W ostatnich latach światowy handel wzrastał średnio o 4% rocznie. W 2003 roku wartość całego eksportu wyniosła 7 bln USD, a wartość usług 1,2 mld USD.
• Trwają wysiłki, by zahamować wzrost cen ropy. OPEC przez 3 miesiące odda do dyspozycji światowego rynku naftowego swoje wolne moce produkcyjne. Rosyjskie firmy zdecydowały się zamrozić ceny ropy na rynku wewnętrznym.
• Rosyjski Gazprom prowadzi z chińskim CNPC rozmowy na temat dostaw 60 mld m³ gazu rocznie dwoma rurociągami.
• Chiński przewoźnik Hainnan Airlines to czwarta linia, która dotąd korzystała z samolotów Boeinga, a teraz zamawia Airbusy. Do końca tego roku Airbus dostarczy do Chin 65 samolotów oraz otrzymał zamówienia na 69 następnych.
• Sony - drugi na świecie producent elektroniki użytkowej zmniejszy o 10 tys. zatrudnienie w swoich fabrykach (6 tysięcy w Japonii). Zamierza też zamknąć 11 fabryk.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

HURAGANY KATRINA I RITA ORAZ AMERYKAŃSKIE KŁOPOTY BUDŻETOWE

To nie przypadek, że w ostatnim okresie wszyscy z uwagą przyglądają się stanowi amerykańskiej gospodarki. Jej problemy to także kłopoty światowej gospodarki. To mogą być także kłopoty europejskiej gospodarki.

Huragan Katrina to nieszczęście dla tysięcy obywateli tego regionu, bo zginęło wiele osób, wiele rodzin straciło swoich bliskich i dorobek swojego życia, straciło też pracę. Większość przeniosła się w inne regiony Stanów Zjednoczonych i tam będą starali się zacząć od początku, czyli praca, dom i jego wyposażenie, szkoła dla dzieci. Jeszcze nie zakończono liczenia strat po Katrinie, a już do brzegów Teksasu i Luizjany zbliża się Rita...

Zanim przejdziemy do dalszych spraw warto zastanowić się nad tym, co jest przyczyną tego typu nieszczęść. W opinii wielu klimatologów na takie zjawiska zapracowaliśmy sobie beztroskim podejściem do problemów ochrony środowiska, a szczególnie do emitowania do atmosfery gazów cieplarnianych. W wyniku takiej działalności zauważalne są coraz bardziej niekorzystne zmiany w średniej temperaturze na naszym globie, a rezultatem są liczne anomalia klimatyczne, w tym i huragany.

Katrina to duże nieszczęście, ale czas nie zatrzymał się. Trzeba, byśmy spojrzeli na jego skutki ekonomiczne i zastanowili się nad tym, co będzie dalej. Usunięcie skutków huraganu, koszty odbudowy Nowego Orleanu są dziś szacowane na ponad 200 mld USD. Te wydatki zaburzą ambitne plany Białego Domu na obniżenie rekordowego dziś deficytu budżetowego. Już pierwsza decyzja Kongresu o przeznaczeniu na pomoc dla Nowego Orleanu 63 mld USD zwiększa deficyt do 430 mld USD. Deficyt w roku ubiegłym wyniósł 413 mld USD (4% PKB), a nie można zapominać, że w ostatnim roku prezydentury Clintona była nadwyżka budżetowa, która wynosiła 236 mld USD. Wysoki deficyt budżetowy w połączeniu z równie wysokim deficytem handlowym to obecnie największe zagrożenia dla amerykańskiej gospodarki. Mimo tych zagrożeń gospodarka USA rozwija się dziś dynamicznie. W pierwszym półroczu wzrost PKB wynióśł 3,8%, jednak nikt nie ma nadziei, że podobnie będzie w II pólroczu.

Biały Dom ma dziś poważne problemy budżetowe. Do wydatków w Afganistanie dołączyć trzeba duże wydatki w Iraku, a teraz jeszcze do tego doszły koszty odbudowy Nowego Orleanu. Do tego trzeba jeszcze dodać planowane przedłużenie czasu obowiązywania ulg podatkowych (wprowadzono je dla podniesienia na wyższy poziom dynamiki rozwoju gospodarki). Trudno będzie ograniczyć wydatki budżetowe, bo dominują w nich wydatki wojskowe (380 mld USD), które według planów mają do 2009 roku wzrastać o 20 mld USD rocznie! Oznacza to, że wydatki te w 2009 roku wzrosną do 480 mld USD. Lecz na tym nie koniec. Rusza program pokrywania kosztów zakupu leków (Medicare), do którego trzeba dodać ostatni wydatek: nową misję na księżyc w 2018 roku, której koszty szacuje się dziś na ponad 100 mld USD. UFF...