Sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw I kw. 2014

Przeczytaj także: Sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw IV kw. 2013

Na początku roku ożywił się popyt generowany przez klientów krajowych. Sprzedaż zwiększyła się w budownictwie, handlu, transporcie oraz w pozostałych usługach. Jednocześnie wzrosło zainteresowanie eksportem (przejawiające się w postaci wzrostu odsetka eksporterów). Nie przełożyło się to jednak na wyższą dynamikę sprzedaży zagranicznej, bowiem dużą część przedsiębiorstw wchodzących na rynki zagraniczne stanowiły zakrojone na mniejszą skalę podmioty usługowe. Tymczasem w grupie „stałych” eksporterów (były to w większości firmy przetwórcze) sprzedaż w ostatnich latach rosła wolniej niż w okresie wcześniejszym.

Zgodnie z oczekiwaniami, kryzys rosyjsko-ukraiński nie miał znaczącego wpływu na poziom przychodów i wyniki finansowe sektora przedsiębiorstw. Niewielki udział sprzedaży do tych krajów, znaczący wzrost eksportu do państw strefy Euro oraz dalsze aktywne poszukiwanie nowych rynków zbytu znalazły się wśród czynników, które przeciwdziałały spadkowi przychodów również w grupie branż silnie zaangażowanych w handel z Rosją bądź Ukrainą. Z drugiej strony niewielki popyt generowany przez nowe rynki zbytu (do krajów rozwijających się trafiło w I kw. br. tylko 8,3% polskiej sprzedaży zagranicznej) oraz spadek cen produkcji sprzedanej przemysłu można wymienić wśród czynników hamujących dynamikę eksportu.

Niższe ceny surowców i materiałów sprzyjały utrzymaniu przez przedsiębiorstwa w I kw. br. niskiej dynamiki kosztów, a niepewność odnośnie do trwałości ożywienia koniunktury zachęcała do dalszej ich optymalizacji (redukcje relatywnie rzadko dotyczyły jednak kosztów pracy). W efekcie, czwarty kwartał z rzędu przychody rosły szybciej niż koszty. Przedsiębiorstwom udało się wypracować wyraźnie wyższe zyski niż rok wcześniej, a zagregowana rentowność, podobnie jak odsetek firm zyskownych, znacząco się zwiększyły. Poprawa była obserwowana w większości analizowanych obszarów działalności, branż i klas.

Drugi kwartał z kolei zwiększało się zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw. Tempo tego wzrostu nieco przyspieszyło względem poprzedniego kwartału, pozostało jednak poniżej dynamiki sprzedaży. Zwiększony popyt na pracę zanotowano przede wszystkim w usługach, w tym w branżach oferujących usługi skierowane do biznesu, jak też usługi nierynkowe. Wysokie zapotrzebowanie na nowych pracowników zgłaszały również przedsiębiorstwa z sekcji Przetwórstwo przemysłowe, w tym szczególnie eksporterzy z dużym udziałem eksportu w przychodach. Dalsze redukcje zatrudnienia, choć na mniejszą skalę niż w poprzednim kwartale przeprowadziły firmy budowlane.

Szybciej niż zatrudnienie, jak też nieco szybciej niż sprzedaż rosły w I kw. br. koszty pracy. Skala wzrostu była na tyle znacząca, że doprowadziła do pierwszego od kilku lat istotniejszego zwiększenia się udziału tych kosztów w kosztach operacyjnych. Ze względu na niewielki wzrost liczby pracujących, większy wpływ na dynamikę kosztów wynagrodzeń miały rosnące płace. Koszty wynagrodzeń najbardziej zwiększyły się w tych samych grupach przedsiębiorstw, które zwiększały zatrudnienie. Niewielkie redukcje (wraz ze spadkiem zatrudnienia) miały miejsce w górnictwie. Nie widać było przełożenia kryzysu rosyjsko-ukraińskiego na poziom płac i zatrudnienia w branżach zorientowanych na te rynki.