Gospodarka Chin musi zmienić bieg. Konieczne innowacje

Przeczytaj także: "Chiński sen" w cieniu długu

W ciągu ostatnich trzydziestu lat Chiny przeszły ogromną zmianę, zarówno na polu gospodarczym, jak i społecznym. Jeszcze w 1980 roku PKB per capita w tym kraju wynosiło 577 dolarów, w ubiegłym roku było to już 9,2 tys. dolarów. Na początku lat 80-tych 97 proc. ludności żyło za mniej niż dwa dolary dziennie. Dziś według danych Banku Światowego ubóstwo dotyka nie więcej niż 30 proc. społeczeństwa .

„W ciągu ostatnich trzech dziesięcioleci byliśmy świadkami niezwykłego wzrostu gospodarczego Chin, który sięgał średnio nawet 10 proc. rocznie i głębokiej integracji tego kraju z gospodarką światową. Jednak przewagi konkurencyjne Chin, w postaci chociażby najtańszych kosztów pracy, wyczerpują się. Czynniki, które napędzały ekspansję oraz warunkowały niezwykle dynamiczny rozwój tego kraju, w ciągu najbliższych dziesięcioleci stopniowo będą traciły na znaczeniu” – mówi Darren Chong, Dyrektor w Chinese Services Group Poland w Deloitte.

Według ekspertów już w latach 2015-2018 wzrost PKB spadnie do 6,6 proc. rocznie. Dla większości krajów na świecie taki wynik byłby imponujący, ale trzeba pamiętać, że w ostatnich latach wzrost ten sięgał tam nawet 12 proc. Jeszcze w ubiegłym roku było to 7,7 proc. Już teraz jednak widoczne są oznaki spowolnienia, na które wpływają między innymi nadmierne zadłużenie, zahamowanie tempa inwestycji infrastrukturalnych, wzrost kosztów pracy czy problemy demograficzne, objawiające się starzejącym społeczeństwem i kurczącą się liczbą osób w wieku produkcyjnym. Rząd Chin stara się przeciwstawić tym zjawiskom. W ciągu ostatniej dekady Chiny podjęły wysiłek transformacji swojej gospodarki na bardziej innowacyjną, co zresztą widoczne jest w wysokości wydatków przeznaczanych przez ten kraj na badania i rozwój.

W rankingu World Economic Forum Chiny znajdują się obecnie na 22. miejscu, a pod względem zdolności innowacji na 30. miejscu, ale wciąż pozostają w tyle za innymi azjatyckimi państwami, jak Koreą Południową, Tajwanem czy Japonią. Z drugiej strony według amerykańskiej National Science Board, Chiny mają obecnie drugi co do wielkości udział w globalnych wydatkach na badania i rozwój, ustępując pod tym względem jedynie USA, a przewyższając jednocześnie każde z państw członkowskich Unii Europejskiej. Państwo Środka może się pochwalić największą liczbą absolwentów z dyplomem w dziedzinie nauk ścisłych i inżynierii. W 2010 roku było to 1,1 mln osób, czyli ponad cztery razy więcej niż w Stanach Zjednoczonych.

„W dłuższej perspektywie Chiny muszą jednak zacząć dbać o nowe priorytety gospodarcze i nowe strategie w celu zapewnienia długoterminowego dobrobytu i wzrostu, który musi być dobrze zarządzany. Tylko budowanie kultury innowacji pozwoli im utrzymać przewagę konkurencyjną” – wyjaśnia Darren Chong.

Według autorów raportu Chiny powinny zrezygnować z pracochłonnej i kapitałochłonnej gospodarki na rzecz wiedzy oraz innowacji. Branże, dzięki którym Chiny wejdą w kolejny etap rozwoju, powinny opierać się na bardziej wyspecjalizowanej produkcji:

• Lotnictwo: Mimo, że obecnie sektor ten ma jedynie niewielki udział w chińskiej produkcji, jego znaczenie dla przyszłego rozwoju kraju będzie decydujące. Według niektórych danych chińskie linie lotnicze w ciągu kolejnych 20 lat będą potrzebowały 6 tys. nowych samolotów. Rozwój rentownego sektora lotniczego będzie dla chińskich przedsiębiorstw próbą, w której będą mogły wykazać swoje możliwości w penetracji rynku wyraźnie zdominowanego przez firmy amerykańskie. Dzięki wsparciu rządowemu kraj ten może stać się jednym z kluczowych graczy w tym sektorze.
• Drogie urządzenia i komponenty: Chiny mogą stać się regionalnym centrum produkcji maszyn. Zmiana na rynku komponentów elektronicznych przyczyniła się do znacznego ożywienia handlu produktami oraz komponentami bazującymi na najnowocześniejszych technologiach. Chiny mają szansę stać się ważnym eksporterem maszyn budowlanych, rolniczych, a nawet elektroniki użytkowej.