Europa: wydarzenia tygodnia 43/2014

Przeczytaj także: Europa: wydarzenia tygodnia 42/2014

• Nowe tendencje w UE. Niedawno niewielką większością zakończyło się referendum potwierdzajace obecność Szkocji w strukturze Wielkiej Brytanii. Za dwa tygodnie odbędzie się w Katalonii referendum niepodległościowe. Co prawda hiszpański Trybunał Konstytucyjny zawiesił ustawy na mocy których miałby się odbyć plebiscyt, więc głosowanie nie będzie wiążące. Jednak Katalończycy zapowiadają, że pójdą do urn. Z analiz ekonomicznych przeprowadzonych przez ekspertów Wydziału Ekonomii Uniwersytetu w Barcelonie i naukowców waszyngtońskiego Instytutu Petersona wynika wynika, że nowe, katalońskie państwo ze względu na finanse nie ma szans na sprawne funkcjonowanie.Twierdzą też, że bezrobocie wzrosłoby do poziomu 34 procent, deficyt budżetowy przekroczyłby 10 procent Produktu Krajowego Brutto, a zadłużenie państwa wyniosłoby 118 proc. PKB - 10 razy więcej niż teraz. Katalonia straciłaby przynależność do przestałaby należeć do struktur Unii Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego.
• W ostatnich miesiącach nastąpił gwałtowny (o ok. 20 proc.) spadek cen ropy naftowej. Stało się tak pomimo kryzysów w niektórych krajach-wydobywcach ropy naftowej (PRZYCZYNY: walki w Libii i Iraku, a także epidemia eboli w Afryce Zachodniej, w tym w Nigerii). Ta sytuacja negatywnie odbija się na gospodarkach producentów ropy. Wiele wskazuje na to, że przebieg tego procesu kontrolują Arabia Saudyjska i USA, a gra na zniżkę cen ropy jest powtórką koncepcji gry przeciwko ZSRR sprzed 30 lat, kiedy jej celem było wpędzenie tego kraju w poważne kłopoty budżetowe (bankructwo).To podejrzenie potwierdza fakt odrzucenia przez Arabię Saudyjską żądania Wenezueli zwołania nadzwyczajnego posiedzenia Organizacji Państw Eksporterów Ropy Naftowej (OPEC), które byłoby władne podjąć decyzję o ograniczeniu wydobycia ropy, co spowodowałoby ustalenie ceny np. na poziomie ok. 100 USD/baryłkę. Działanie Arabii Saudyjskiej i USA jest także działaniem przeciw Iranowi, bo im mniej Teheran zarobi na ropie, tym bardziej będzie zainteresowany złagodzeniem ostrości sankcji i będzie skłonny do ustępstw. Te analizy wskazują, że niskie ceny ropy uderzają też w Wenezuelę. Osłabienie gospodarek tych trzech krajów jest w interesie Ameryki....
• UE uzgodniła ramy polityki klimatycznej do 2030 r. Nie będzie dodatkowych obciążeń dla Polski w związku z nowymi ramami polityki energetyczno-klimatycznej UE. Polsce udało się m.in. wynegocjować utrzymanie systemu darmowych pozwoleń na emisję CO2 dla sektora elektroenergetycznego na poziomie 40 proc. do 2030 roku (jak wiadomo system darmowych pozwoleń na emisję miał wygasnąć w 2019 r.). Polsce udało się też wynegocjować inne korzystne zapisy, bo powstanie fundusz rekompensujący biedniejszym krajom koszty przyjętej polityki klimatycznej UE. Pozwoli innym, mniej zamożnym państwom UE finansować konieczne inwestycje w energetyce.Dokument końcowy szczytu przewiduje więc, że w najbiedniejszych krajach UE, elektrownie będą mogły uzyskać 40 proc. pozwoleń na emisje CO2 za darmo, a najmniej zamożne państwa UE podzielą się też środkami ze specjalnej rezerwy utworzonej z 2 proc. pozwoleń na emisję. Według nieoficjalnych wyliczeń Polska otrzyma ok. 7,5 mld zł do 2030 r. na modernizację sektora energetycznego.
• W niedzielę (26.11) Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) opublikuje raport dotyczący odporności europejskich banków na ewentualne perturbacje gospodarcze. W badaniu udział wzięło sześć banków z Polski. Także w najbliższą niedzielę poznamy raport nt. krajowych banków przygotowany przez KNF. Raport będzie dotyczył wyników tzw. stress testów odpowiadając na pytanie, czy banki Starego Kontynentu poradziłyby sobie w przypadku załamania gospodarki. Stress testy odpowiedzą na pytanie, jak banki radzą sobie w skrajnych sytuacjach gospodarczych np.w przypadku wystapienia: recesji, wzrostu bezrobocia, spadków na giełdach, utraty zaufania do obligacji państwowych czy wzrostu nieściągalnych kredytów.
• Parlament Europejski przedłużył do końca 2015 r. bezcłowy dostęp do rynku Unii Europejskiej dla eksportu z Ukrainy. Unijny rynek będzie otwarty dla ok. 95 proc. towarów przemysłowych z Ukrainy i 80 proc. produktów rolnych.
• Indeks PMI, określający koniunkturę w sektorze usług strefy euro, przygotowywany przez Markit Economics, wyniósł w październiku 52,4 pkt. wobec 52,4 pkt. w poprzednim miesiącu. Indeks PMI, określający koniunkturę w sektorze przemysłowym strefy euro, wyniósł w październiku 50,7 pkt. wobec 50,3 pkt. na koniec poprzedniego miesiąca. Wartość indeksu PMI powyżej 50 punktów oznacza rozwój w analizowanym sektorze.
• Coraz bliżej przełamania unijnego oporu w sprawie gazociągu South Stream przez Morze Czarne. Główna role w tych działaniach wzięły na siebie Węgry.
• Indeks PMI określający koniunkturę w sektorze usług Niemiec, przygotowywany przez Markit Economics, wyniósł w październiku 54,8 pkt. wobec 55,7 pkt. na koniec poprzedniego miesiąca. Indeks PMI, określający koniunkturę w sektorze przemysłowym Niemiec wyniósł w październiku 51,8 pkt. wobec 49,9 pkt. na koniec poprzedniego miesiąca. Wartość indeksu PMI powyżej 50 punktów oznacza rozwój w analizowanym sektorze.
• Sbierbank - największa rosyjska instytucja finansowa - zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ze skargą powodową o uchylenie decyzji UE o objęciu banku sankcjami unijnymi wobec Rosji. Jak wiadomo UE wprowadziła sankcje wobec rosyjskiego sektora finansowego. Objęły one pięć banków: Sbierbank, WTB (VTB), Gazprombank, WEB (Wnieszekonombank) i Rossielchozbank. Sankcje mają trwać rok z możliwością zrewidowania sytuacji po trzech miesiącach.Warto dodać, że niedziałające na zlecenie spółki matki filie tych banków na terenie UE zostały wyłączone spod tych ograniczeń. Sankcje objęły też m.in. spółki naftowe: Gazprom Nieft, Rosnieft i Sbierbank
• Rosja wprowadziła embargo na ukraińskie owoce i warzywa. Wcześniej Moskwa opublikowała długą listę unijnych towarów, które nie będą wpuszczane do Rosji, a także zablokowała import z Mołdawii.
• Unijny komisarz ds. energii Guenther Oettinger poinformował, że po zakończeniu trójstronnych rozmów w Brukseli Rosja i Ukraina uzgodniły cenę gazu na 385 dolarów za tysiąc metrów sześciennych. Cena taka ma obowiązywać od października do końca marca.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

Dzięki-stress testom sytuacja w europejskim sektorze bankowym stanie się jasna. 26 października okaże się, które z unijnych banków są w dobrej, a które w złej kondycji. Tego dnia Europejski Bank Centralny opublikuje wyniki badania aktywów działających w Unii banków oraz ich odporności na ewentualny kryzys walutowy.

– Możemy to traktować jako takie nowe otwarcie – mówi agencji informacyjnej Newseria Inwestor Jakub Wojciechowski, analityk Biura Doradztwa Inwestycyjnego Citi Handlowego. – Od tego momentu sytuacja w sektorze bankowym w strefie euro będzie dużo bardziej przejrzysta. Oznacza to, że przechodzimy z nadzoru lokalnego na poziomie poszczególnych krajów do nadzoru centralnego pod auspicjami EBC.

To zaś oznacza większą wiarygodność wyników badania oraz ich lepszą porównywalność.

– Natomiast, jeśli chodzi o takie spojrzenie krótkoterminowe, to, niestety, spodziewamy się pewnych zawirowań – przyznaje Jakub Wojciechowski. – Jesteśmy zdania, że część banków, szczególnie na peryferiach strefy euro, może tych testów nie zdać i w związku z tym inwestorzy mogą zareagować dosyć negatywnie.

Raczej nie należy się obawiać, że stress-testów nie zaliczą znaczące europejskie banki. Sektor bankowy w Europie od 2013 roku przeszedł bardzo istotne zmiany. Banki zostały dokapitalizowane w sumie kwotą 100 mld euro, wzrosły wskaźniki wypłacalności, jednocześnie poprawiły się ich wyniki. Nie specjalnie musimy się też obawiać o polskie banki, których kondycja oceniana jest bardzo dobrze.

– Spodziewamy się, że słabo mogą wypaść szczególnie banki na peryferiach strefy euro, tutaj mamy na myśli Grecję, Hiszpanię, Włochy czy Irlandię – ocenia analityk Biura Doradztwa Inwestycyjnego Citi Handlowego. – Spodziewamy się, że tam kilka banków może te testy oblać. Natomiast ten rdzeń całej strefy euro powinien wypaść całkiem nieźle. Nie oczekujemy jakichś zaskoczeń negatywnych, wydaje nam się, że te problemy dotkną głównie banków regionalnych o niewielkim znaczeniu.

Międzynarodowe media spekulują, że testy oblać mogło 11 ze 130 poddanych im banków. EBC nie chce komentować tych doniesień. Gdyby okazało się to prawdą, niektóre banki musiałyby zwiększyć swój kapitał. Zdaniem strategów Citi takie dokapitalizowanie może sięgnąć nawet 24 mld euro.

– Nie będzie to jednak proces bardzo szybki – twierdzi Jakub Wojciechowski. – Banki muszą w ciągu dwóch tygodni opublikować jakiś plan naprawczy. Natomiast do wprowadzania tego planu w życie będziemy potrzebowali minimum sześciu-dziewięciu miesięcy i na to EBC jest przygotowane.

Trudno przewidzieć, czy wyniki stress-testów będą oznaczały konieczność zlikwidowania któregoś z europejskich banków. Gdyby jednak do tego doszło, będzie to przebiegać znacznie mniej dramatycznie niż dotąd. W listopadzie ma rozpocząć działalność Unia Bankowa będąca rodzajem kontynentalnego nadzoru bankowego. Jednym z jej zadań będzie przeprowadzanie kontrolowanej likwidacji banków, których ratowanie się nie opłaca.

– Jak widać na przestrzeni ostatnich kilku lat upadki niekontrolowane miały bardzo duże znaczenie i bardzo negatywnie odbijały się zarówno na rynkach, jak i na inwestorach. Widzimy tu bardzo pozytywną korzyść długoterminową – podkreśla Jakub Wojciechowski z Citi Handlowego.

Jakub Wojciechowski analityk Biura Doradztwa Inwestycyjnego Citi Handlowy