Rosja - Zachód czyli nieidealna love story

Przeczytaj także: Wojenna gospodarka Rosji

Jak sytuacja może rozwijać się dalej?

Bezpośrednie zaangażowanie militarne na znaczną skalę Rosji w Ukrainie, mogłoby zapoczątkować scenariusz eskalacji rozwoju konfliktu handlowego (30% prawdopodobieństwa), w ramach którego Zachód mógłby nałożyć nowe sankcje, które mogłyby przyjąć następujący kształt:

• rozszerzenie zakazu eksportu
• selektywne środki nakierowane na rosyjski sektor bankowy (dalsze restrykcje z zakresu dostępu do zachodnich rynków kapitałowych)
• selektywne środki nakierowane na rosyjski sektor energetyczny (niektóre restrykcje dotyczące importu energii z Rosji)
• sankcje podobne do tych stosowanych względem Iranu nakierowane na rosyjski system bankowy (zakaz na międzybankowy system płatności Swift) i sektory energetyczne
• embargo handlowe

W takim wypadku odpowiedzią Rosji mogą być następujące sankcje:

• zakaz korzystania z przestrzeni publicznej dla lotów międzynarodowych
• zakaz importu na ubrania i tekstylia
• zakaz importu na inne drugorzędne dobra konsumenckie
• konfiskata zachodnich aktywów w Rosji
• restrykcje nałożone na eksport energii do UE (jeżeli wcześniej ten element nie stanowił części sankcji po stronie UE)
• restrykcje nałożone na transakcje kapitałowe z Zachodem (jeżeli wcześniej ten element nie stanowił części sankcji zachodnich)

W wypadku tego scenariusza, zakładając, że przepływ handlu i inwestycji pomiędzy Rosją a Zachodem mógłby spaść o połowę, a ceny nośników energii wzrosnąć o około 20% (ograniczenie dostaw, zima) potencjalny wpływ na rosyjską gospodarkę mógłby być znaczny. Rzeczywisty PKB prawdopodobnie mógłby się zmniejszyć o około -1,8% w 2014r. i -4,5% w 2015 (zob. tabela 1). Bardziej ostry spadek wartości rubla o 20-30% rocznie mógłby zwiększyć inflację do przynajmniej 12%, a tempo wzrostu wydatków konsumenckich spadłoby do +1% w 2015r. Inwestycje stałe znacznie się zmniejszą, a zwiększone wydatki publiczne rozdmuchają deficyt budżetowy do 5% PKB w 2015r. Odpływy kapitału netto może podnieść się do szacowanych 150 mld USD w ciągu całego 2014r. i 200 mld USD w 2015r. W rezultacie rosyjskie rezerwy walutowe spadną do około 200 mld USD do końca 2015r., aczkolwiek wciąż mogłyby wystarczyć na około 7,7 miesięcy znacznie ograniczonego importu.

Patrząc na sektory gospodarki w Rosji, zewnętrzne ryzyko finansowe znajduje się powyżej średniej w wypadku przemysłów: gazowego, wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej, hutniczego, górniczego, transportowego oraz telekomunikacyjnego. Większość firm tych sektorów jest wysoce zadłużona w obcych walutach (zob. wykres 7) i z tego powodu są zależne od ciągłego dostępu do zewnętrznych rynków finansowych w celu spłacenia swojego walutowego długu.

Jednakże, bazowanie na euroobligacjach, do których dostęp został ograniczony w trzeciej fazie sankcji jest na ogół mniejsze i przekracza 50% całościowej struktury kapitałowej w zaledwie kilku spółkach (wśród których znajdują się Lukoil, Severstal, Gazprom, VimpelCom). Odkąd największe spółki w wyżej wymienionych sektorach również przynoszą zyski w walutach obcych w wyniku ich działalności za granicą i/lub eksportu, całościowe ryzyko finansowania zewnętrznego wydaje się być ograniczone od krótkiego okresu, jednak może gwałtownie wzrosnąć w wypadku postępującej eskalacji sankcji nałożonych przez Zachód (łącznie ze środkami, które mogłyby uderzyć np. w rosyjski eksport) .

Sektory rosyjskiej gospodarki, w których BIZ (bezpośrednie inwestycje zagraniczne) generują największe wpływy to handel hurtowy i detaliczny, przemysł naftowy i gazowy, samochodowy i maszynowy. Biorąc pod uwagę związek między BIZ a realizowanym obrotem, to także przemysły drzewny, elektryczny i elektroniczny są również znacznymi ich odbiorcami (zob. wykres 8). Jeżeli zachodnie sankcje zostaną poszerzone, te sektory prawdopodobnie również odczują ich wpływ.