Świadczenia rodzinne w Polsce 2013 r.

Przeczytaj także: Koniec ostrego kryterium dochodowego w zasiłkach rodzinnych

Ponad 77% rodzin pobierających świadczenia rodzinne uzależnione od dochodu (930,4 tys. rodzin) stanowiły rodziny wychowujące 1 lub 2 dzieci. Rodziny wielodzietne, czyli z co najmniej trójką dzieci (272,0 tys. rodzin) stanowiły blisko 23% omawianej zbiorowości, przy czym rodziny z co najmniej czworgiem dzieci na utrzymaniu stanowiły ponad 7%. W strukturze rodzin pobierających świadczenia rodzinne według liczby dzieci w większości województw przeważały rodziny z jednym dzieckiem na utrzymaniu (od ponad 38% do ponad 44%) poza województwami: podkarpackim, małopolskim, podlaskim, mazowieckim i wielkopolskim, gdzie przeważały rodziny z dwójką dzieci. Udział rodzin wielodzietnych, czyli rodzin z 3 lub więcej dzieci w ogólnej populacji rodzin pobierających świadczenia rodzinne uzależnione od dochodu wykazywał w 2013 r. wyraźne zróżnicowanie terytorialne.

Najwyższy udział rodzin wielodzietnych w tej populacji, powyżej 24%, odnotowano w województwach: podlaskim, podkarpackim, małopolskim i pomorskim. Najniższy udział rodzin wielodzietnych w ogólnej liczbie rodzin pobierających świadczenia rodzinne uzależnione od dochodu odnotowano w województwach: łódzkim, świętokrzyskim i dolnośląskim, gdzie wskaźnik nie przekroczył 20%.

Sytuację ekonomiczną rodzin – beneficjentów świadczeń rodzinnych uzależnionych od dochodu obrazuje struktura rodzin według dochodu w przeliczeniu na 1 osobę. Ponad 145 tys. rodzin, co stanowi 12,1% ogółu rodzin korzystających ze świadczeń rodzinnych uzależnionych od dochodu, nie osiągało żadnych dochodów.

Wśród rodzin korzystających z świadczeń rodzinnych uzależnionych od dochodu ponad 263 tys. rodzin (22,1%) osiągało przeciętny dochód na osobę w rodzinie nie większy niż 200 zł. Największą grupę – około 34,5% - tworzyły rodziny, w których dochód zamykał się w granicach 200-400 zł. Grupę o najwyższych dochodach przekraczających próg dochodowy przewidziany dla beneficjentów zasiłku rodzinnego stanowiły rodziny pobierające dwa nowe, wprowadzone w 2013 r. świadczenia zależne od dochodu5, tj. jednorazowy zasiłek z tytułu urodzenia dziecka i specjalny zasiłek opiekuńczy. Mediana przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę w rodzinach korzystających ze świadczeń rodzinnych uzależnionych od dochodu w 2013 r. kształtowała się na poziomie 291 zł na osobę. Jeszcze trudniejsza była sytuacja rodzin niepełnych, gdzie udział rodzin bez dochodu wynosił blisko 18% i był o 7,8 p. proc. wyższy niż dla rodzin pełnych. Mediana przeciętnego dochodu na osobę w rodzinach niepełnych wynosiła 234 zł. Również w grupie, gdzie dochód nie przekraczał 200 zł udział rodzin niepełnych znacznie przewyższał udział rodzin pełnych (o 6,1 p. proc.). W trzech pozostałych grupach dochodowych, gdzie dochód na osobę przewyższał 200 zł znalazło się znacznie więcej rodzin pełnych. Wśród rodzin pełnych dochody najniższe (brak dochodu lub dochód do 200 zł na osobę) osiągało 30,7% rodzin, a spośród rodzin niepełnych 44,6% tych rodzin.

W grupie rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym, gdzie kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń rodzinnych było wyższe, mediana dochodu netto na osobę w rodzinie wynosiła 304 zł, a udział rodzin bez dochodu 9,7%.

Dzieci w rodzinach pobierających zasiłek rodzinny

Wśród świadczeń rodzinnych dominującą pozycję stanowiły zasiłki rodzinne, które mają na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.

Głównym kryterium uprawniającym do otrzymania zasiłku rodzinnego jest posiadanie dziecka (dzieci) na utrzymaniu i przeciętny dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie nieprzekraczający progu dochodowego, który w 2013 r. wynosił 539 zł na osobę, a jeżeli w rodzinie występuje dziecko niepełnosprawne 623 zł na osobę. W 2013 r. zasiłki rodzinne otrzymywało ponad 1196 tys. rodzin i w porównaniu z 2012 r. zbiorowość ta zmniejszyła się o 6,9%. W omawianym roku z zasiłku rodzinnego korzystało przeciętnie miesięcznie 2337,8 tys. dzieci, tj. o 7,3% mniej niż w 2012 r. Największy udział korzystających z zasiłku rodzinnego miały dzieci w wieku 6-12 lat, stanowiąc blisko 37% wszystkich dzieci, na które wypłacano zasiłek rodzinny. Ponad 26% stanowiły dzieci poniżej 6 roku życia, a ponad 9% dzieci powyżej 18 roku życia.