Świadczenia rodzinne w Polsce 2013 r.

Przeczytaj także: Koniec ostrego kryterium dochodowego w zasiłkach rodzinnych

Zasiłek pielęgnacyjny

Nie uległy zmianie zasady przyznawania zasiłku pielęgnacyjnego na częściowe pokrycie wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. W 2013 r. wypłacono przeciętnie miesięcznie 927,4 tys., czyli o 1,1% więcej niż w 2012 r., z czego ponad 74% dla osób niepełnosprawnych w wieku 16-74 lata, blisko 23% dla niepełnosprawnych dzieci w wieku poniżej 16 lat i blisko 3% dla osób, które ukończyły 75 lat. W 2013 r. zasiłek pielęgnacyjny był wypłacany przeciętnie miesięcznie dla prawie 213 tys. dzieci w wieku poniżej 16 lat. Udział dzieci z zasiłkiem pielęgnacyjnym, czyli niepełnosprawnych w populacji dzieci ogółem w tym wieku wynosił 3,0% i był nieznacznie niższy niż w 2012 r. Wskaźnik ten wykazywał wyraźne zróżnicowanie w układzie według województw.

Relatywnie najczęściej niepełnosprawność wśród dzieci występowała w województwach: świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim i lubuskim, gdzie na każde 100 dzieci przypadało ponad czworo dzieci, na które rodzice otrzymywali zasiłek pielęgnacyjny. Najniższy wskaźnik 2,1 dzieci niepełnosprawnych w ogólnej zbiorowości dzieci wystąpił w województwie małopolskim.

Świadczenia pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy

Nowelizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych wprowadziła podział osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego na dwie grupy. Pierwsza z nich objęła rodziców, opiekunów faktycznych i inne osoby na których ciąży obowiązek alimentacyjny rezygnujących z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym wymagającym stałej lub długotrwałej opieki i pomocy lub nad osobą dorosłą, której zgodnie ze zmianami wprowadzonymi od 1 stycznia 2013 r. niepełnosprawność powstała nie później niż do 18 roku życia lub w trakcie nauki, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Osoby te – podobnie jak przed zmianą przepisów – otrzymują świadczenie pielęgnacyjne bez względu na wysokość uzyskiwanych dochodów.

Drugą grupę świadczeniobiorców stanowią pozostałe osoby, które otrzymywały wcześniej świadczenie pielęgnacyjne (np. wnuk opiekujący się niesamodzielną babcią, córka sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym rodzicem). Otrzymują one specjalny zasiłek opiekuńczy, o ile dochód na osobę w ich rodzinie nie przekroczy 583 zł (przed nowelizacją nie obowiązywało kryterium dochodowe).

W roku 2013 średnio miesięcznie wypłacono 163,9 tys. świadczeń pielęgnacyjnych, czyli o 26,6% mniej niż w 2012 r., a specjalnych zasiłków opiekuńczych 5,9 tys. Przeciętnie miesięcznie w 2013 r. 169,9 tys. osób pobierało świadczenia pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy i było to o blisko 24% mniej niż osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne w 2012 r. Tak duży spadek liczby wypłacanych świadczeń jest konsekwencją opisanej wcześniej zmiany przepisów od 1 stycznia 2013 r. – a głównie wprowadzenia „progu dochodowego” w przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka

W ramach wspomnianej na wstępie ustawy przewidziano jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia dziecka, tak zwane „becikowe”. Od 1 stycznia 2013 r. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka lub opiekunowi dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekroczy kwoty 1922 zł netto. Taka forma pomocy w 2013 r. skierowana została do rodziców 272,6 tys. dzieci, co stanowiło 73,8% ogółu urodzonych dzieci. W 2013 r. wydatki na wypłatę jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka z budżetu państwa wyniosły 272,6 mln zł i były niższe o blisko 27% w porównaniu z 2012 r.

W 2013 r. wypłacono dodatkowo około 9 tys. zapomóg z tytułu urodzenia dziecka ze środków własnych gminy.

Danuta Kalista - US Kraków