Czy sytuacja na Ukrainie zmieni polski eksport?

Przeczytaj także: Jakie znaczenie ma dla Polski wymiana handlowa z Niemcami?

Dla polskich małych i średnich przedsiębiorstw najbardziej istotnymi zagranicznymi rynkami są Niemcy (48,6 proc. wskazań) oraz Francja, a następnie Czechy, Litwa, Wielka Brytania, Włochy i Słowacja. Ciągle jednak dla niemal 21 procent przedstawicieli MSP kluczowe znaczenie mają nasi wschodni sąsiedzi - Rosja (20,9 proc.) i Ukraina (16,9 proc.). Ale w tym wypadku następują istotne zmiany.

- Obserwujemy efekty konfliktu na Ukrainie i dramatyczny spadek polskiego eksportu do Rosji: we wrześniu 2014 spadek o 12,4 proc. w porównaniu do września 2013 – mówi Michał Dembiński, ekspert Polsko-Brytyjskiej Izby Handlowej. - Unijne sankcje wobec Rosji ugodziły w polskich eksporterów, nie tylko tych, którzy sprzedawali swoje wyroby bezpośrednio do Rosji, ale również tych, którzy działali w łańcuchach dostaw do produkcji wyrobów finalnie sprzedawanych na rynku rosyjskim. Paradoksalnie, dla polskich przedsiębiorców, którzy być może zbytnio uzależnili się od rosyjskiego rynku zbytu, jest to okazja do przeorientowania kierunków eksportu.

Tymczasem poszukiwanie nowych rynków generuje nowe ryzyka i potrzeby w zakresie budowania od podstaw konkurencyjności własnych produktów.

– Z pewnością elementem budowy konkurencyjności są wszelkie formy wsparcia eksportu oraz finansowania transakcji eksportowych. Istotny jest rozwój narzędzi wsparcia handlu międzynarodowego, w tym budowania bezpieczeństwa transakcji, poprawy logistyki oraz finansowania. Faktoring jest z definicji narzędziem wsparcia eksportu, a mówiąc szerzej - handlu zagranicznego. To handel i transport dóbr przez ocean stały u genezy powstania faktoringu – mówi Krzysztof Kuniewicz, dyrektor generalny Bibby Financial Services.

W ramach badania Bibby MSP Index zapytano polskich przedsiębiorców o to, z jakiego rodzaju wsparcia eksportu korzystają. 40,7 proc. badanych stwierdziło, że sami poszukują nowych rynków zbytu i jednocześnie zgłaszają się do nich potencjalni odbiorcy. Nieco ponad 37 proc. przedsiębiorców poszukuje rynków zbytu samodzielnie, nie licząc na to, że zagraniczni partnerzy ich znajdą. Jedynie w przypadku 8,5 proc. przedsiębiorców wszyscy kontrahenci zagraniczni zgłaszali się sami.

Wciąż niewiele firm stosuje zabezpieczenia czy formy wsparcia swojej działalności eksportowej. Znikomy odsetek wysyłających swoje towary za granicę przyznaje, że korzystało w ostatnim roku z jakiejś instytucjonalnej formy wsparcia dla eksporterów (6,2 proc. wskazań). Instytucje wymieniane najczęściej jako pomocne to: PARP, Ministerstwo Gospodarki, EEN (Enterprises Europe Network) i Agencja Rynku Rolnego. Zdecydowana większość, bo ponad 92 proc. ankietowanych, nie występowała o żadne wsparcie instytucjonalne. Przedsiębiorcy nie podejmują się nawet oceny pomocy publicznej dla eksporterów, co wskazuje na zbyt małą liczbę programów wspierających oraz ich słabe propagowanie.

Dla MŚP rozwiązaniem problemów ze znalezieniem nowych kontrahentów zagranicznych mogą być również usługi oferowane przez bilateralne izby handlowe.

- Polsko-Brytyjska Izba Handlowa uruchomiła ostatnio nowy dział zajmujący się pomocą polskim eksporterom w znajdowaniu kontrahentów, a także dystrybutorów i hurtowników na rynku brytyjskim – mówi Michał Dembiński z Polsko-Brytyjskiej Izby Handlowej.

Informacje o badaniu
Badanie Bibby MŚP Index prowadzone jest od 2011 przez Instytut Keralla Research na zlecenie firmy Bibby Financial Services. Bibby MSP Index jest wzorowany na sprawdzonym i cenionym przez światowych inwestorów indeksie określanym jako Indeks Managerów ds. Zakupów (tzw. PMI). Konstrukcję Bibby MSP Index oparto na założeniu, że o kondycji każdego przedsiębiorstwa, a w szczególności firm małych i średnich, decyduje kilka obszarów: sprzedaż (zamówienia), inwestycje, zatrudnienie, płynność finansowa oraz poziom zadłużenia firmy. Jednym z kluczowych aspektów funkcjonowania firmy jest stan nastrojów w przedsiębiorstwie. Przyjmowane przez Bibby MSP Index wartości znajdują się w przedziale od 0 do 100 pkt. Wynik większy od 50 pkt. to prognoza (zapowiedź) poprawy kondycji firm. Wynik mniejszy od 50 pkt. to prognoza kryzysu, na skutek pogarszającej się kondycji firm. Pomiar 8 fali badania przeprowadzony został w październiku tego roku na reprezentatywnej, ogólnopolskiej próbie małych i średnich firm. Badaniem objęto firmy zatrudniające od 10 do 249 osób (pomiar nie obejmuje firm mikro, zatrudniających do 9 osób).