NBP: rynek pracy w Polsce w IV kw. 2014

Przeczytaj także: NBP: rynek pracy w Polsce w III kw. 2014

Wzrost zatrudnienia wg BAEL wyniósł 1,9% r/r – o 0,2pp. poniżej dynamiki obserwowanej w III kw. 2014 roku. Wzrost ten dotyczył jednak ponownie głównie mniej stabilnych form świadczenia pracy (umowy czasowe, samozatrudnienie). W porównaniu z poprzednim kwartałem wyraźnie wzrosło znaczenie przemysłu we wzroście liczby pracujących.

Wzrost liczby pracujących następował przy niższym niż kwartał wcześniej przepływie z bezrobocia do zatrudnienia, ale także obniżeniu prawdopodobieństwa utraty pracy. Podaż pracy kontynuuje wzrost. Jest on efektem dwóch przeciwstawnych czynników: z jednej strony ciągle wzrasta współczynnik aktywności zawodowej (głównie wśród osób w wieku powyżej 45 lat). Z drugiej strony, coraz wyraźniejszy (choć na razie niewielki) negatywny wpływ na aktywność wywierają zmiany liczby ludności w wieku produkcyjnym.

Stopa bezrobocia BAEL ponownie istotnie spadła w IV kw. 2014r. (o 0,4 pp. kw/kw sa), osiągając poziom 8,4% (s.a.). Spadek ten był przede wszystkim wynikiem wzrostu zatrudnienia. Dane o przepływach na rynku pracy wskazują jednak na silny napływ do bezrobocia z nieaktywności zawodowej, co oznacza, że spadek bezrobocia ogranicza, pozytywna skądinąd, tendencja wzrostu aktywności zawodowej.

Dynamika płac w gospodarce spadła w IV kw. 2014 r. do 3,1% r/r i wyniosła mniej, niż dynamika obserwowana w sektorze przedsiębiorstw (3,3% r/r). Oznacza to, że tempo wzrostu wynagrodzeń w usługach nierynkowych (należących głownie do sektora publicznego) lub w najmniejszych firmach mogło być wyraźnie niższe niż w raportowanych co miesiąc danych z sektora przedsiębiorstw.

Dynamika ULC zmniejszyła się w IV kw. 2014 r. i wyniosła 2,0% r/r (wobec 2,3% r/r w III kw. 2014 r.). Niższa dynamika była konsekwencją niższego wzrostu płac, pomimo nieznacznego obniżenia dynamiki wydajności pracy (1,1% r/r).

Dodatkowe analizy prezentowane w tym raporcie dotyczą: wskazania na spójność wzrostu płac realnych i danych o poprawiającej się sytuacji na rynku pracy, źródeł wzrostu aktywności zawodowej osób w wieku przedemerytalnym i zagrożeniu bezrobociem tej grupy osób oraz narastającej różnicy pomiędzy spadkiem bezrobocia oraz jego subiektywnym odczuwaniem przez konsumentów.

Wybrane analizy pogłębione

Czy poprawa sytuacji na rynku pracy przekłada się na płace?

Obserwowane od połowy 2013 roku polepszenie sytuacji na rynku pracy przejawiające się rosnącym zatrudnieniem i spadkami stopy bezrobocia nie przełożyło się na wyraźną poprawę dynamiki płac nominalnych. Względnej stabilizacji dynamik wynagrodzeń nominalnych towarzyszyło jednak wyraźne przyspieszenie wzrostu płac realnych.

Czy jest to zjawisko wyjątkowe w polskiej gospodarce?

Wynagrodzenia w ostatnich kwartałach rosną w Polsce w umiarkowanym tempie. W 2014 roku średnia roczna dynamika wynagrodzeń nominalnych kształtowała się na poziomie równym 3,6% i pomimo poprawy sytuacji zatrudnieniowej nie uległa większym zmianom w stosunku do ostatnich lat (wynagrodzenia nominalne wzrosły o 3,4% w 2013 r. oraz o 3,7% w 2012 r.). Ponadto, w ujęciu realnym (z uwzględnianiem inflacji CPI), w zasadzie od początku 2008 r. do połowy 2013 r. poziom wynagrodzeń pozostał stabilny, co oznacza, że wzrost nominalny nie skompensował wzrostu kosztów utrzymania w tym okresie. Dopiero coraz niższe dynamiki inflacji (i późniejsza deflacja) sprawiły, że od połowy 2013 roku średnie roczne tempo wzrostu wynagrodzeń realnych przyspieszyło z 0% w 2012 roku do 2,5% w 2013 r. i 3,6% w 2014 r. Dodatkowo, skala wzrostów realnych wynagrodzeń jest wciąż znacząco niższa niż w latach 2006-2007, ale również wzrost PKB jest wyraźnie słabszy, niż w tamtym okresie.