RPO: abonament RTV jest niesprawiedliwy

Przeczytaj także: Abonament RTV 2015 w górę o ponad 10 procent

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że obecny system opłacania abonamentu RTV nie ma charakteru powszechnego. Ze sprawozdania Krajowej rady Radiofonii i Telewizji za rok 2014 wynika, że na 13 mln 572 tys. gospodarstw domowych na koniec 2014 r. zarejestrowane odbiorniki miało ponad 6 mln 755 tys. gospodarstw (49.8 proc.). Oznacza to, że ponad 6 mln 816 tys. gospodarstw domowych używało odbiorników niezarejestrowanych. Z kolei spośród zarejestrowanych gospodarstw domowych, aż 45,5 procent było zwolnionych od opłat. Pozostała część , czyli niemal 3,7 miliona powinna terminowo opłacać abonament. Jednak według stanu na koniec roku 2014 abonament terminowo opłacało niecałe milion gospodarstw. Oznacza to, że prawie 2,7 miliona gospodarstw domowych nie opłaca abonamentu RTV.

Abonament = podatek

Ponieważ opłata abonamentowa to przymusowe, bezzwrotne świadczenie publicznoprawne, służące realizacji konstytucyjnych zadań państwa w postaci wypełniania przez media misji publicznej. W związku z tym opłata abonamentowa stanowi daninę publiczną, którą od innych danin odróżnia celowy charakter, przejawiający się tym, że nie stanowi ona dochodów państwa o charakterze stricte budżetowym.

Jak wskazują dane, ta danina publiczna w praktyce opłacana jest jedynie przez niewielką grupę spośród grona osób rzeczywiście zobowiązanych, a służy realizacji celów ogólnospołecznych. Ten stan rzeczy od wielu lat tolerowany przez władzę publiczną, jest postrzegany przez osoby opłacające abonament jako niesprawiedliwy i naruszający konstytucyjną zasadę powszechności ponoszenia ciężarów publicznych.

Płaci co dziesiąta osoba

W ocenie rzecznik Praw Obywatelskich, ustawa o opłatach abonamentowych nie spełnia konstytucyjnej zasady, nakazującej tworzenie prawa sprawiedliwie rozkładającego na poszczególnych członków społeczeństwa ciężary publiczne, ponieważ jedynie niecałe 10 procent osób potencjalnie zobowiązanych płaci abonament.

Według RPO, zasadę powszechności i sprawiedliwości narusza również powiązanie abonamentu z posiadaniem odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych. Tymczasem obecnie odbiór programu jest możliwy nie tylko za pomocą odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych, ale również za pomocą telefonów komórkowych, komputerów czy tabletów, tak więc powiązanie abonamentu tylko z posiadaniem odbiorników RTV jest w opinii RPO niesprawiedliwe.

RPO: zmienić prawo

Rzecznik Praw Obywatelskich, prof. Irena Lipowicz zwróciła się więc z prośbą do minister kultury i dziedzictwa narodowego z prośbą o podjęcie działań mających na celu zmianę systemu pobierania środków na finansowanie publicznych mediów i dostosowanie ich do norm konstytucyjnych.