Dzieci w Polsce w 2014 r.

Przeczytaj także: Dzieci w Polsce w 2013 r.

Występowanie niepełnosprawności wśród dzieci jest istotnie zróżnicowane terytorialnie (wykres 14). Najwyższy odsetek dzieci niepełnosprawnych w stosunku do ogółu dzieci w wieku 0- 15 lat w danym województwie notuje się w województwach: lubuskim i warmińsko-mazurskim (po ok. 4,3%), a także kujawsko-pomorskim (4,1%), najmniejszy odsetek dzieci niepełnosprawnych jest charakterystyczny dla województw: małopolskiego (2%), podlaskiego i mazowieckiego (po 2,3%). Dla przypomnienia wskaźnik ogólnopolski wynosi 3%.

Umieralność dzieci i młodzieży

Spadek umieralności dzieci i młodzieży w krajach wysoko rozwiniętych, w tym w Polsce, jest istotnym wskaźnikiem rozwoju cywilizacyjnego i poziomu opieki zdrowotnej, natomiast obniżająca się umieralności niemowląt możne dowodzić poprawy jakości ochrony zdrowia kobiet w ciąży i okołoporodowej opieki zdrowotnej nad dziećmi.
Pozytywnym zjawiskiem jest obserwowany nieprzerwanie spadek umieralności dzieci w wieku 1-14 lat.

Szczególnie niska jest umieralność dzieci w wieku 5-14 lat zwłaszcza w porównaniu z kolejnymi grupami wieku. Począwszy od wieku 15-19 lat umieralność systematycznie rośnie co jest spowodowane znaczną nadumieralnością mężczyzn - widoczną zresztą już wśród chłopców.

W 2014 r. na każde 100 tys. dzieci w wieku 1-14 lat odnotowano 13 zgonów (w 2000 r. było ich 22, a na początku lat 90. ub. wieku - 36). Umieralność dzieci zamieszkałych na wsi jest nieznacznie wyższa (14 na 100 tys. osób tej grupy wieku) niż mieszkańców miast (12) – szczególnie wśród nastolatków. Najwyższa umieralność w grupie wieku 1-14 lat notowana jest w województwach: podkarpackim (ponad 15) i kujawsko-pomorskim, najniższa w woj. świętokrzyskim (poniżej 7).
Stosunkowo częstymi przyczynami zgonów w grupie wieku 1-14 są nowotwory złośliwe (ponad 16% wszystkich zgonów), następnie choroby układu oddechowego (11%) oraz choroby układu nerwowego i narządów zmysłu (prawie 10%), a także wady rozwojowe wrodzone (szczególnie w grupie 1-4 lata).

Z kolei wśród dzieci i młodzieży (w wieku 5-19 lat) najczęstszymi przyczynami umieralności stanowiącymi ponad połowę wszystkich zgonów są urazy i zatrucia, którym częściej ulegają chłopcy – stanowią one 63% przyczyn (szczególnie wśród nastolatków), a wśród dziewczynek – 44%.

Niepokojącym zjawiskiem jest rosnąca - na przestrzeni ostatnich 25 lat - liczba samobójstw wśród nastolatków (w wieku 15-19 lat) - szczególnie gwałtowny wzrost notowano w latach 90. XX wieku. Na początku lat 90. samobójstwa stanowiły ok. 10% wszystkich zgonów w tej grupie wieku, a w 2000 r. – już ponad 16%. Ten wysoki udział nadal się utrzymuje i - pomimo istotnego spadku ogólnej liczby zgonów wśród młodych osób - zamachy samobójcze w 2013 r. stanowiły przyczynę prawie 1/5 ich zgonów.

Stałemu spadkowi umieralności dzieci i młodzieży towarzyszy także trend malejącej umieralności niemowląt (wykres 16). W 2014 r. zarejestrowano 1,6 tys. zgonów dzieci w wieku poniżej 1 roku życia (o ponad 100 mniej niż przed rokiem). Współczynnik wyrażający liczbę zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych wyniósł 4,2‰ – o 3,9 pkt. mniej niż na początku tego wieku oraz o ok. 15 punktów mniejszy niż notowany na początku lat 90-tych ubiegłego wieku.

Umieralność niemowląt zamieszkałych na wsi jest nieznacznie wyższa niż tych, których matki mieszkają w miastach. Województwa, które charakteryzowały się najwyższym poziomem umieralności niemowląt to zachodniopomorskie, podkarpackie i śląskie, najmniej niemowląt (w przeliczeniu na urodzenia żywe) umarło w woj. świętokrzyskim, małopolskim i pomorskim.

Z ogólnej liczbie zmarłych niemowląt około 70% umiera przed ukończeniem pierwszego miesiąca życia (w okresie noworodkowym), w tym blisko połowa w okresie pierwszego tygodnia życia. Przyczyną prawie połowy zgonów niemowląt są choroby i stany okresu okołoporodowego, czyli powstające w trakcie trwania ciąży matki i w okresie pierwszych 6 dni życia noworodka, przyczyną kolejnych 37% zgonów są wady rozwojowe wrodzone, a pozostałe zgony są powodowane chorobami nabytymi w okresie niemowlęcym lub urazami.