Co czternasty Polak żyje poniżej minimum egzystencji

Przeczytaj także: Ubóstwo w Polsce i na świecie. Gdzie pracują i ile zarabiają biedni?

W 2014 r. dla gospodarstwa 1-osobowego minimum egzystencji wyniosło 540 zł a granica ubóstwa relatywnego 713 zł. Dla gospodarstwa 4-osobowego (2 osoby dorosłe + 2 dzieci do lat 14) minimum egzystencjalne wynosiło 1.458 złotych, a relatywne 1.926 złotych.

Poziom minimum egzystencji przyjmowany jest jako granica ubóstwa skrajnego. Minimum egzystencji obliczane jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS). Uwzględnia ono jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia.

Bezrobocie równa się ubóstwo

W 2014 r. wśród gospodarstw domowych, w skład których wchodziła przynajmniej jedna osoba bezrobotna, stopa ubóstwa skrajnego wynosiła prawie 15 procent i była dwa razy wyższa niż średnia w Polsce. W gospodarstwach domowych, w których bezrobotne były przynajmniej dwie osoby stopa ubóstwa skrajnego wynosiła ok. 33 proc.

Najbardziej na biedę narażone są osoby żyjące w gospodarstwach domowych utrzymujących się z tzw. innych niezarobkowych źródeł - w grupie tej stopa ubóstwa skrajnego to ok. 21 procent, w tym przede wszystkim w gospodarstwach, których podstawę stanowiły świadczenia społeczne inne niż renty i emerytury (czyli na przykład zasiłków), w przypadku których stopa ubóstwa skrajnego wyniosła ok. 28 proc. Powyżej średniej (wynoszącej ogółem dla Polski 7,4 procent) na skrajne ubóstwo narażeni są członkowie gospodarstw utrzymujących się głównie z rent (12,5 proc.) oraz gospodarstw domowych rolników (ok. 12 procent). Co ciekawe, nawet praca najemna czy na własne konto nie gwarantuje odpowiedniego poziomu życia, bowiem poniżej minimum egzystencjalnego żyje 6,5 procent osób w gospodarstwach pracowniczych i 4,1 procent osób pracujących na własny rachunek.

Brak wykształcenia matką ubóstwa

Lepsze wykształcenie znacząco zmniejsza zagrożenie ubóstwem. Wśród gospodarstw domowych, w których głowa gospodarstwa domowego uzyskała wykształcenie co najwyżej gimnazjalne, odsetek osób skrajnie ubogich wyniósł w 2014 r. ok. 18 procent natomiast w gospodarstwach domowych, w których głowa gospodarstwa posiadała wykształcenie wyższe - niecały jeden procent.

Grupę najbardziej zagrożoną ubóstwem skrajnym stanowiły rodziny wielodzietne. W 2014 r. poniżej minimum egzystencji żyło ok. 11 procent osób w gospodarstwach małżeństw z trójką dzieci oraz ok. 27 proc. osób w gospodarstwach małżeństw z czwórką lub większą liczbą dzieci na utrzymaniu.

Mapa polskiej biedy. Ubogie Mazowsze

Najwyższą stopę ubóstwa skrajnego odnotowano w województwach warmińsko-mazurskim (prawie 15 proc.) oraz świętokrzyskim (ok. 12 procent) i podlaskim (niemal 11 proc.). Wskaźnik skrajnego ubóstwa jest jednak mocno zróżnicowany nawet w obrębie poszczególnych województw. Na przykład w przypadku woj. mazowieckiego, poziom ubóstwa skrajnego ogółem należy do najniższych w kraju (ok. 5 proc.), o tyle wskaźnik po wyłączeniu Warszawy wynosi już ok. 8 procent, czyli więcej od średniej dla całego kraju.