NBP: rynek pracy w Polsce w II kw. 2015

Przeczytaj także: NBP: rynek pracy w Polsce w I kw. 2015

W II kw. 2015 r. osłabł wzrost liczby pracujących, ale wciąż utrzymuje się rekordowa liczba wakatów. Bezrobocie obniżyło się do poziomu bliskiego minimum z 2008 r., ale w dużym stopniu ze względu na spadki współczynnika aktywności zawodowej.

Wzrost zatrudnienia wg BAEL wyraźnie wyhamował (dynamika roczna spadła do 1,2% r/r), a poziom zatrudnienia obniżył się względem poprzedniego kwartału. Skompensowane to zostało wzrostem przeciętnie przepracowanej liczby godzin. Spadek zatrudnienia dotyczył głownie sektorów przemysłowych, w usługach kontynuowany był wzrost pracujących, kolejny kwartał z rzędu wzrastało także zatrudnienie w rolnictwie. Po raz pierwszy od dwóch lat wzrost zatrudnienia dotyczył głównie kontraktów na czas nieokreślony, co wskazuje, że popyt na pracę ograniczył się do osób, z którymi firmy chcą się związać na dłużej. Niemniej jednak gorsze dane o liczbie pracujących wpłynęły na pogorszenie prawdopodobieństw znalezienia i utraty pracy.

Podaż pracy obniża się od początku 2015 r., co wynika nie tylko ze zmniejszającej się liczby osób w wieku produkcyjnym, ale głównie z wyhamowania wzrostu aktywności zawodowej osób w wieku przedemerytalnym. Oznacza to odwracanie się tendencji wzrostowej, obserwowanej od 2007 r.

Stopa bezrobocia BAEL ponownie istotnie spadła osiągając poziom 7,5% (sa), wartość coraz bliższą historycznemu minimum z 2008 roku (7,0% sa). Niestety, w coraz większym stopniu spadek ten wynika z obniżania się aktywności zawodowej, w tym szczególnie z mniejszego napływu na rynek pracy nowych osób.

Dynamika płac w gospodarce w II kw. 2015 r. spadła do 3,1% r/r. Analogiczny spadek dynamiki był obserwowany w sektorze przedsiębiorstw (SP). Dane z SP za III kw. wskazują jednak, że dynamika wynagrodzeń wzrosła do poziomu bliższego średniej długookresowej, można zatem oczekiwać, że także w całej gospodarce dalsze osłabienie tempa wzrostu wynagrodzeń jest mało prawdopodobne.

Dynamika ULC wzrosła do 1,0% r/r (wobec 2,2% r/r przed kwartałem) na skutek znacznie niższego wzrostu płac w II kw. br., przy dość stabilnym wzroście wydajności pracy.

ANALIZY POGŁĘBIONE

Dlaczego liczba pracujących wyhamowuje przy rosnącej liczbie wakatów?

Dane z rynku pracy z pierwszego półrocza 2015 roku wskazują na stopniowe wyhamowanie wzrostu liczby pracujących. Jednocześnie, był to okres rekordowego wzrostu liczby ofert w urzędach pracy. Wpływ błędów pomiaru wakatów i pracujących wydaje się mało prawdopodobny. Przekonującym wytłumaczeniem, wspieranym obserwacjami wielu wskaźników rynku pracy, jest kumulowanie się wakatów na rynku pracy, wynikające z coraz dłuższego czasu potrzebnego na znalezienia odpowiednich pracowników i zapełnienie wakatów w firmach.

W II kw. 2015 roku wyraźnie obniżyło się tempo wzrostu liczby pracujących w gospodarce, z drugiej strony liczba ofert pracy, zwanych dalej wakatami, zgłoszonych w ostatnich miesiącach do urzędów pracy (UP) bije kolejne rekordy. Jak wytłumaczyć ten fenomen?

Najprostszym wytłumaczeniem wydaje się potencjalne obciążenie mierzenia wakatów w UP lub niedoszacowanie wzrostu liczby osób pracujących. Źródłami obciążeń pomiaru wakatów w UP mogą być: wahania liczby wakatów subsydiowanych przez UP, wzrost odsetka ofert pracy zgłaszanych do UP oraz większej liczbie wakatów wynikających z wymagań tzw. testu rynku pracy przed wydaniem zgody na pracę dla imigrantów.

Dane z najnowszej edycji Badań Rynku Pracy NBP wskazują, że udział ofert pracy zgłaszanych do UP faktycznie wzrasta, ale na tyle powoli, że nie powinien mieć znaczącego wpływu na obserwowany wzrost ofert pracy. Z kolei liczba ofert dotyczących niesubsydiowanych miejsc pracy także wykazuje stabilny wzrost i w połowie 2015 roku była wyższa, niż w szczycie koniunktury w 2007 roku (Wykres R1.2).

Najważniejszym potwierdzeniem trwałego wzrostu ofert pracy jest zestawienie trzech dostępnych źródeł danych o liczbie wakatów w Polsce: liczby wakatów w urzędach pracy, wskaźnika BOP32 opartego na ogłoszeniach internetowych oraz badania popytu na pracę GUS (Wykres R1.2). Oznacza to, że tendencja obserwowana w UP nie jest zaburzana przez wspomniane powyżej czynniki.