Rynek gazu ziemnego 2015 i prognozy na 2016 rok

Przeczytaj także: Rynek gazu w Polsce - kierunki rozwoju

Rok 2015 spaja klamra dwóch inwestycji wpływających na poprawę bezpieczeństwa energetycznego Polski: 1) zwiększenie możliwości importu gazu z kierunku zachodniego przez punkt Mallnow oraz 2) ukończenie budowy i pierwsza testowa dostawa gazu do terminala LNG w Świnoujściu. Okres ten zapamiętamy również jako znaczący spadek cen gazu ziemnego oraz istotny wzrost konkurencji, o czym świadczy rekordowa liczba odbiorców, którzy zmienili sprzedawcę gazu ziemnego. Zgodnie z naszymi przewidywaniami, na koniec roku 2015 – licząc wartości skumulowane – na zmianę sprzedawcy zdecydowało się ok. 25.000 odbiorców końcowych, z czego ponad 2.500 to odbiorcy przemysłowi oraz małe i średnie przedsiębiorstwa.

DYWERSYFIKACJA ŹRÓDEŁ GAZU. WZROST BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO

Jednym z ważniejszych wydarzeń 2015 r., wpływających na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski było stworzenie przez GAZ-SYSTEM S.A. technicznych i fizycznych możliwości importu gazu ziemnego do Polski z kierunku zachodniego z wykorzystaniem gazociągu Jamalskiego. Dzięki temu możliwość importu gazu na tym odcinku wzrosła o 3,2 mld3 rocznie, co w praktyce oznacza, że do Polski można importować około 5,5 mld m3 gazu ziemnego rocznie z kierunku Niemiec, tylko przez punkt Mallnow rewers. Oznacza to, że aktualne techniczne możliwości importu gazu do Polski z kierunku zachodniego i południowego są w stanie pokryć ok. 50% rocznego zapotrzebowania na gaz ziemny.

Wydarzeniem, które również warto odnotować, jest ukończenie budowy terminala LNG i pierwsza testowa dostawa, która miała miejsce na początku grudnia 2015 r. Daje to podstawy do dalszej dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego do Polski. Należy jednak odnotować, że zakontraktowany obecnie gaz LNG jest droższy od gazu ziemnego, który dostarczany jest siecią gazociągów na podstawie długoterminowych kontraktów czy też kontraktów bilateralnych wycenianych w oparciu o giełdową grę popytu i podaży na rynkach hurtowych. Wreszcie znaczący, szacowany na 4 mld zł, był koszt budowy terminala. Koszt, poprzez tzw. socjalizację kosztów, ostatecznie najpewniej poniosą odbiorcy końcowi – przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe – płacąc wyższe rachunki za zużycie gazu, najprawdopodobniej w formie wzrostu opłat sieciowych.

Jednak dywersyfikacja możliwości importowania gazu ziemnego wpływa pozytywnie na wzrost bezpieczeństwa energetycznego Polski, która może pozyskiwać gaz ziemny kanałami alternatywnymi do gazociągu Jamalskiego, a także zyskuje możliwość eksportu tego surowca na inne rynki.

WZROST DYNAMIKI ZMIANY SPRZEDAWCY GAZU ZIEMNEGO

Zgodnie z szacunkami HEG, do grudnia 2015 r. ponad 25.000 odbiorców zdecydowało się na zmianę sprzedawcy gazu ziemnego od momentu stworzenia takiej możliwości przez ustawodawcę. Tylko przez ostatnie 12 miesięcy sprzedawcę gazu zmieniło ponad 17.000 odbiorców. Możliwość zmiany pojawiła się w 2011 r. i początkowo obejmowała największych odbiorców, obecnie dotyczy również gospodarstw domowych. Zgodnie z zasadą TPA (ang. Third Party Access) uregulowaną w art. 4 ust. 2 ustawy – Prawo energetyczne – odbiorcy końcowi mogą indywidualnie korzystać z infrastruktury lokalnego operatora sieci w celu dostarczenia gazu lub energii kupionej u dowolnego sprzedawcy. Szacuje się, że wolumen sprzedaży gazu ziemnego objęty obecnie konkurencją rynkową to ok. 1,5 mld m3 gazu ziemnego (wyłączając spółki dokonujące zakupów gazu na własne potrzeby).

Sprzedawcy gazu mogą działać na rynku dzięki utworzeniu i wzroście aktywności w zakresie obrotu gazem na Towarowej Giełdzie Energii S.A. Zgodnie z obowiązującymi regulacjami trafia tam 55% gazu wprowadzanego do sieci przesyłowej przez PGNiG S.A. (tak zwane obligo giełdowe). W trzech kwartałach 2015 r. w wyniku realizacji kontraktów zawartych na Towarowej Giełdzie Energii S.A. dostarczono ponad 68 TWh (6,1 mld m3) gazu ziemnego.

Rosnąca liczba sprzedawców gazu dla odbiorców końcowych bezpośrednio wpłynęła na możliwość utworzenia konkurencyjnego rynku, na którym to konsumenci wybierają sprzedawców gazu ziemnego na podstawie ceny oraz jakości oferowanych usług. Dzięki wolnej konkurencji sprzedawcy muszą dywersyfikować źródła pozyskiwania gazu, obniżać marżę na sprzedaży, jak również maksymalnie wykorzystywać istniejącą infrastrukturę. W rezultacie, duża liczba dostawców i sprzedawców, efektywnie wykorzystywana infrastruktura, jak również stały wzrost płynności na giełdzie gazu wprost przekładają się na wzrost poziomu długoterminowego bezpieczeństwa energetycznego Polski, jak również konkurencyjność polskich przedsiębiorców na arenie międzynarodowej.