Plan Mateusza Morawieckiego, czyli ucieczka z pułapki na myszy

Przeczytaj także: Start, ale czy up?

Z tymi standardami bywa różnie. Do pewnej refleksji nad nimi zmusił Marek Kulczycki, prezes zarządu FM Bank PBP, mówiąc: „My z podatkiem bankowym damy sobie radę. Już zwolniłem 100 ludzi (…). To samo będzie z podatkiem od wielkopowierzchniowych sklepów”. Ale w tym tekście niech to będzie jedynie dygresja.

„W Polsce od dwudziestu paru lat inwestycje stanowią 19-20 proc. w PKB, w Czechach jest to 25 proc. I to jest to, do czego powinniśmy dążyć: zwiększyć udział inwestycji w PKB, to jest pierwszy element naszego planu gospodarczego” – mówił Morawiecki.

Zapowiedział, że za parę miesięcy będzie gotowa ambitna ustawa proinwestycyjna. Jego zdaniem nasz rozwój był dotychczas rozwojem zależnym – 2/3 eksportu to eksport z firm zagranicznych, a trzeba dążyć do zmiany proporcji na 1/5: 80 proc. eksportu z firm z kapitałem polskim, 20 proc. z zagranicznym.

„Chciałbym, aby rozwijały się przede wszystkim firmy z kapitałem polskim, aby było więcej polskiej gospodarki w polskiej gospodarce” – mówił.

Według wicepremiera wzrost gospodarczy w Polsce należy oprzeć na pięciu filarach: pierwszy z nich to reindustrializacja, rozumiana jako tworzenie warunków dla nowoczesnych przemysłów, promowanie tych, które dają najwyższą wartość dodaną. Wicepremier określił je jako neoinwestycje przemysłu „wysycone” wiedzą. Drugi filar to „uproszczenia i ułatwienia proceduralne dla biznesu” wypracowywane w dialogu – wspólnie z nim. „Moim absolutnie nadrzędnym imperatywem jest, aby pomagać polskim przedsiębiorcom” – zadeklarował. Zapowiedział też przeciwdziałanie biurokracji:

„Będziemy walić w ten biurokratyczny mur”. Trzeci paradygmat rozwoju to „inwestowanie w innowacje”. Stąd powołanie międzyresortowej Rady ds. Innowacyjności, a także zapowiedź zwiększenia nakładów na badania i rozwój (B+R) z 0,8 proc. PKB do 1,7 proc. PKB, a może nawet do 2 proc. „To nasza aspiracja” – podkreślił. „Ta droga, którą jechaliśmy przez 25 lat, wyczerpała się. Nie możemy bazować tylko na niskich kosztach pracy”.

Kolejne dwa filary to „zwiększenie dostępności do kapitału i inwestycje z wszystkich możliwych środków – własnych i funduszy strukturalnych oraz promocja eksportu i ekspansja na zagranicznych rynkach”. Dlatego pytanie np. Pawła Widela, prezesa Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych: „Czy jest szansa, aby Polska była ambasadorem branży moto w Unii Europejskiej?” doczekało się odpowiedzi, że branża motoryzacyjna jest „sektorem kluczowym”.

W opinii wicepremiera dalsze plany rozwoju powinniśmy w większym stopniu opierać na kapitale polskim, bowiem już obecnie ok. 90 mld zł rocznie wycieka – i to legalnie – z kraju z powodu różnych „danin” na rzecz podmiotów zagranicznych i innych państw, z tytułu: dywidend, odsetek od kredytów i depozytów, spłaty obligacji skarbu państwa itp. Choć nie mamy dużych oszczędności, te które są trzeba pobudzać do angażowania w gospodarkę, inwestowania. „Tylko na rachunkach bankowych polskich firm leży nieczynnych 250 mld zł” – podkreślił.

Niewątpliwie będziemy jeszcze świadkami metamorfozy planów w czasie dyskusji. W „Białej księdze inwestycji” autorstwa Lewiatana, przekazanej wicepremierowi, znalazło się 11 rekomendacji, których realizacja jest konieczna, aby zwiększyć poziom inwestycji w Polsce. Rozwiązania dla przedsiębiorców nie zawsze – niestety – są optymalne dla polityków.

To dlatego ucieczka z pułapki w czasie ostrej walki politycznej jest tak trudna. A Mateusz Morawiecki musi mieć nie tylko wsparcie polityczne, ale sam musi stać się politykiem.
Poza tym trzeba pamiętać, że przeprowadzenie głębokiej zmiany gospodarczej, po tej, która odbyła się w roku 1989, jest daleko trudniejsze. Amerykanie czasami na coś, co jest gorsze, mało autentyczne, używają deprecjonującego pojęcia: „szkoły myszki Miki” lub „gospodarki myszki Miki”. W tym sensie ucieczka z pułapki średniego rozwoju jest ucieczką z pułapki na myszy.