Partie polityczne w Polsce 2014

Przeczytaj także: Partie polityczne w Polsce 2012

Zdecydowana większość pracowników zarówno etatowych, jak i osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, zatrudniona była w partiach posiadających swoje przedstawicielstwo w parlamencie (odpowiednio 95% i 93%).

PRZYCHODY PARTII POLITYCZNYCH

Zgodnie z Konstytucją RP finansowanie partii politycznych jest jawne5. Ustawa o partiach politycznych6 zobowiązuje partie do sporządzania i dostarczania do Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) corocznych sprawozdań, w których wykazują źródła, z jakich pozyskiwały środki finansowe oraz przedstawiają informacje o kredytach bankowych i o wydatkach poniesionych z Funduszu Wyborczego. Sprawozdania te podawane są przez PKW do publicznej wiadomości w Internecie.

Działalność partii politycznych w Polsce finansowana jest z trzech głównych źródeł: (1) dochodów uzyskiwanych przez partie z wykorzystaniem własnego majątku (np. z oprocentowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych i lokatach, ze zbycia należących do nich składników majątkowych itp.); (2) dochodów od osób fizycznych w postaci składek członkowskich, darowizn, spadków oraz zapisów; (3) subwencji oraz dotacji przedmiotowych z budżetu państwa.

W 2014 r. suma przychodów finansowych 48 partii posiadających wpływy wyniosła 146,9 mln złotych i była zbliżona do kwoty z 2012 r. (146,4 mln złotych). W grupie 7 podmiotów, które zasiadały w parlamencie RP suma przychodów wyniosła 143,3 mln złotych, co stanowiło aż 98% przychodów wszystkich 48 partii deklarujących posiadanie przychodów.

Mimo że przychody partii politycznych w 2012 r. oraz 2014 r. ukształtowały się na podobnym poziomie, to struktura przychodów uzyskiwanych w tych latach była odmienna. Ponad połowa przychodów partii politycznych w 2014 r. pochodziła ze środków przekazanych przez osoby fizyczne (54%), w tym w formie darowizn, spadków i zapisów (51%) bądź składek członkowskich (3%). Znaczny udział środków pochodzących od osób fizycznych w 2014 r., o 46 pkt. proc. wyższy niż w 2012 r., wiązał się z wyborami samorządowymi, które odbyły się w omawianym roku – większość zgromadzonych w ten sposób środków została przekazana na Fundusz Wyborczy. Znaczną część przychodów partii stanowiły środki przekazane w ramach określonych ustawami dotacji i subwencji (37%).

Łącznie partie polityczne pozyskały w 2014 r. z budżetu państwa 54,5 mln zł. Warto zwrócić uwagę, że w 2012 r. środki z budżetu państwa stanowiły aż 86% budżetów partii, jednak ponad połowę z tych środków stanowiła kwota dotacji podmiotowej udzielona komitetom wyborczym w oparciu o wyniki wyborów parlamentarnych z 2011 r.8. Podobnie jak w 2012 r. niewielką rolę odgrywały dochody z majątku partii (3%), w tym z działalności własnej partii.

Średnia kwota środków, które przypadły na jedną partię w 2014 r., wyniosła 3 060 tys. zł. Warto jednak zwrócić uwagę, że połowa badanych partii politycznych deklarujących posiadanie przychodów osiągnęła wpływy nie przekraczające 5,4 tys. zł. W 2012 r. średnia i mediana wyniosły odpowiednio 2 986 tys. zł oraz 5,6 tys. złotych. Ponad 500-krotna różnica między średnią a medianą wskazuje na ogromne zróżnicowanie sytuacji finansowej działających w Polsce partii politycznych.

Dominującą grupę w badanej zbiorowości stanowiły partie polityczne deklarujące przychody nie przekraczające 10 tys. zł w skali roku – było ich 28, zaś jedynie 8 partii politycznych osiągnęło w 2014 r. przychody przekraczające 1 mln zł.

WSPÓŁPRACA Z INNYMI ORGANIZACJAMI

Współpracę w 2014 r. z przynajmniej jedną organizacją z Polski zadeklarowało 46 badanych partii politycznych. Najczęściej partnerami współpracy były stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne lub fundacje (41 partii), inne partie (37) oraz związki zawodowe (24). Najrzadziej wskazywano na kontakty z organizacjami pracodawców (10), samorządem gospodarczym lub zawodowym (11) oraz kościołami lub związkami wyznaniowymi, w tym organizacjami religijnymi (12).