Technika i zawodówki wracają do łask?

Przeczytaj także: Czy młodzi Polacy muszą iść na studia?

Najnowszy raport Gumtree to opracowanie przygotowane we współpracy z Laboratorium Gospodarki Cyfrowej DELab Uniwersytetu Warszawskiego w ramach III edycji programu Gumtree Start do Kariery.

Kluczowe wnioski

• Zawodowy tok kształcenia wybiera corocznie już ponad połowa absolwentów szkół gimnazjalnych.
• Pracodawcy wysoko cenią przygotowanie zawodowe - aż 98,4% badanych absolwentów szkół zawodowych i techników pracuje, z czego niemal połowa w wyuczonym zawodzie.
• Emigracja zarobkowa traci na atrakcyjności – młode kobiety, jeśli chcą wyjechać "za chlebem", to tylko tymczasowo, aby zarobić na własny biznes.
• 8 na 10 badanych nie ma dzieci, ponieważ obawia się łączenia obowiązków rodzicielskich z pracą zawodową.

Absolwentki z fachem w ręku

W kwietniu br. rusza III edycja programu Gumtree „Start do Kariery: Absolwentki z fachem w ręku”, który pomaga młodym znaleźć wymarzoną pracę. Jak co roku, portal Gumtree.pl zdecydował się przebadać kolejną grupę społeczną pod kątem jej sytuacji na rynku pracy – tym razem portal wziął pod lupę młode kobiety (w wieku 18-35 lat), które ukończyły lub uczą się w technikach i Zasadniczych Szkołach Zawodowych. Na podstawie badań ankietowych, wizyt studyjnych, pogłębionych wywiadów i analizy publicznych danych statystycznych, zespół naukowców z DELab UW przygotował dla Gumtree obszerny raport.

Okazuje się, że nastąpił błyskawiczny zwrot gimnazjalistów w stronę zawodowego toku kształcenia (wg danych Ministerstwa Edukacji Narodowej, w roku 2010 było to 41% młodzieży, w roku szkolnym 2014/2015, wskaźnik ten wzrósł do 51%). Zawodówki i technika zostały „odczarowane” i odzyskały swój dawny prestiż, głównie ze względu na zapotrzebowanie na rynku pracy. „Fach w ręku”, jak potwierdza badanie Gumtree.pl, gwarantuje młodym ludziom zatrudnienie (przynajmniej w niektórych zawodach) – aż 98,4% badanych zadeklarowało, że obecnie pracuje, z czego 49% w wyuczonym zawodzie. Co ciekawe, to właśnie kobiety są bardziej konsekwentne w swoim wyborze zawodowym, pracując w większości w wyuczonym zawodzie, mężczyźni wykazują się tu dużo większą elastycznością.

Najpopularniejsze wśród kobiet zawody, nauczane w technikach i zawodówkach to kucharz, sprzedawca, hotelarz i ekonomista, jednak, jak pokazały badania focusowe przeprowadzone w szkołach na potrzeby badania Gumtree – wiele uczennic tęskni za pracą w stereotypowo „kobiecych zawodach” – związanych z fryzjerstwem i wizażem, planując kurs zawodowy w tym kierunku. Według badanych kobiet, edukacja zawodowa to dla nich świadomy i chciany wybór, większość stwierdza, że będzie miała dużo lepsze szanse na rynku pracy niż ich rówieśnicy z ogólniaków, planujący studia.

„Interesujący jest fakt, że mieszkańcy wsi dwa razy częściej niż ich rówieśnicy z dużych miast decydują się na zasadniczą szkołę zawodową (13,3% na wsi i 6,3% w dużych miastach) i wyraźnie częściej na technikum (54,3% na wsi, 43% w miastach). ” – zauważa Justyna Pokojska z DELab UW, jedna z autorek raportu

Umowa o pracę tylko dla mężczyzn? Różne odcienie szarości szarej strefy

Pogłębione badania socjologów, statystyków i psychologów z DELab UW na zlecenie Gumtree.pl nie do końca pokrywają się z oficjalnymi statystykami. Wysoki poziom zatrudnienia absolwentek szkół zawodowych i techników wykazany w raporcie wynika z innego podejścia tej grupy społecznej do kwestii zatrudnienia. Duża część badanych pracuje w tzw. szarej strefie – jednocześnie sobie tego nie uświadamiając. Mówimy tu np. o fryzjerkach pracujących „mobilnie” w małych miejscowościach – często bez jakiejkolwiek umowy czy działalności gospodarczej. Z punktu widzenia „fachowczyń” – wykonują one pracę, za którą otrzymują wynagrodzenie, podczas gdy formalnie – pozostają bez zajęcia.

„Martwi fakt, że fachowcy i „fachowczynie” stosunkowo rzadko otrzymują od pracodawców umowę o pracę - tylko 52% mężczyzn-absolwentów i 37% kobiet-absolwentek pracuje na jej podstawie. Widać tu również olbrzymią dysproporcję między płciami i prawdopodobną dyskryminację zawodową kobiet. Liczymy, że działania programu Gumtree Start do Kariery mogą to zmienić.” – komentuje Katarzyna Merska-Pietrak, koordynator ds. komunikacji Gumtree