Rekordowe zatrudnienie cudzoziemców: czy zmiana przepisów zahamuje ten trend?

Przeczytaj także: Do Polski za chlebem. Obcokrajowcy zalewają rynek pracy?

Z danych ZUS z dnia 31.12. 2015 dotyczących liczby ubezpieczonych, którzy w zgłoszeniu do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych podali obywatelstwo inne niż polskie wynika, że 184 1888 cudzoziemców jest objętych polskimi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi (ok 1,2 proc. ogółu ubezpieczonych). Liczba ta dynamicznie rośnie z roku na rok. Liczba pracowników wynosi 112 818 osób, zaś prowadzących działalność gospodarczą – 14 924. Największą grupę ubezpieczonych cudzoziemców stanowili na koniec 2015 roku obywatele Ukrainy – powyżej 101 tys. osób.

W przyszłym roku sytuacja może jednak ulec zmianie. Resort pracy przygotował bowiem projekt nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dotyczący procedur zatrudniania pracowników sezonowych z zagranicy.

Według projektu od stycznia 2017 ma zniknąć procedura oświadczeń. Jej miejsce zajmą dwa nowe typy zezwoleń. Zezwolenia na pracę sezonową wydawane na osiem miesięcy dotyczą sektorów rolnictwa, ogrodnictwa i turystyki. Będą się mogli o nie ubiegać wszyscy obywatele państw trzecich. Warunkiem zatrudnienia cudzoziemca na podstawie oświadczenia długoterminowego jest przeprowadzenie przez pracodawcę tzw. testu rynku pracy, który ma wykazać, że na dane miejsce pracy nie było chętnych Polaków.

Z zezwolenia krótkoterminowego (sześciomiesięcznego) będą mogli skorzystać obywatele państw, którzy do tej pory byli zatrudniani w oparciu o procedurę uproszczoną. W ich przypadku nie ma konieczności przeprowadzania testu rynku pracy, jednak warunkiem przyznania takiego oświadczenia jest prowadzenie działalności gospodarczej przez pracodawcę przez co najmniej 12 miesięcy.

Wprowadzenie nowych zezwoleń zwiększy kontrolę PUP. Pracodawca będzie zobowiązany m.in. do przedstawienia umowy o pracę i ubezpieczenia zdrowotnego pracownika. Obcokrajowcy pracujący w naszym kraju zostaną objęci dokładnie taką ochroną jak polscy pracownicy. Przedsiębiorcy zostaną zobowiązani m.in. do zakwaterowania cudzoziemca w warunkach spełniających określone standardy. Resort pracy wnioskuje także o wprowadzenie minimalnej pensji dla cudzoziemców.

Proponowane zmiany mają na celu zminimalizowanie szeregu nadużyć. Obcokrajowcy często nie wiedzą, że oświadczenia są bezpłatne i płacą za nie nieuczciwym pośrednikom, a w Powiatowych Urzędach Pracy pojawiają się przypadki rejestrowania oświadczeń przez osoby bezrobotne, a nawet bezdomne.

Nadużycia pojawiają się także ze strony cudzoziemców, którzy dzięki oświadczeniu mogą pozostawać w strefie Schengen przez 90 dni. Wielu ubiega się o nie tylko po to, aby móc szukać zatrudnienia na Zachodzie.

Zmian w przepisach obawiają się jednak polscy pracodawcy. Zwiększone formalności uniemożliwią dynamiczne reagowanie na zmieniające się potrzeby kadrowe. Takowe zaobserwować można głównie przy pracach sezonowych, gdzie występuje duże zapotrzebowanie na pracowników z zagranicy. Jak wynika z danych MPiPS, tylko w pierwszym kwartale tego roku wydano już 318221 oświadczeń, z czego 123099 przypada na branżę rolniczą. Rozpoczynający się okres na pracę sezonową pozwala przewidywać, że w ciągu najbliższych kilku miesięcy liczba oświadczeń i zezwoleń na pracę osiągnie rekordowy poziom.

Karolina Zawiasa,