Gospodarstwa domowe w 2015 roku

Przeczytaj także: Gospodarstwa domowe w 2016 roku

Pomimo tego, że poziom przeciętnego dochodu na osobę z gospodarstwa rolnego pozostał na tym samym poziomie, co w 2014 roku to odnotowano realny wzrost dochodu rozporządzalnego w grupie gospodarstw domowych rolników, na co wpływ miał realny wzrost dochodów z pracy najemnej o 4,4% i ze świadczeń społecznych o 2,7%.

W grupach społeczno-ekonomicznych różnice w strukturze dochodu rozporządzalnego pomiędzy 2015 a 2014 rokiem nie przekraczały 2,0 p. proc.

Ponownie najwyższy udział dochodów z głównego źródła utrzymania notowały gospodarstwa domowe pracowników (84,5%), a najniższy gospodarstwa domowe rolników (65,1%).

Zróżnicowanie dochodów na osobę w gospodarstwach domowych mierzone współczynnikiem Giniego w 2015 roku zmalało w stosunku do lat poprzednich, a jego wartość wyniosła 0,322 (w latach 2012-2014 – spadek z 0,338 do 0,326). Tak jak w latach poprzednich, najbardziej zróżnicowane były dochody rolników (0,553), a najmniej emerytów (0,233).

W 2015 roku w prawie wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych wystąpił realny wzrost przeciętnych miesięcznych wydatków (od 1,6% w grupie pracujących na własny rachunek do 3,7% w grupie rencistów) w stosunku do roku 2014. Wyjątek stanowiły gospodarstwa domowe rolników, gdzie nastąpił realny spadek przeciętnych miesięcznych wydatków o 0,9 p. proc.

Podobnie jak w latach ubiegłych najwyższy udział w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych miały wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe – 24,0%, przy czym w gospodarstwach pracujących na własny rachunek stanowiły one 20,5%, a w gospodarstwach rolników – 31,3% wszystkich wydatków (w 2014 r. odpowiednio: 24,4%, 20,9%, 31,0%).

Kolejną ważną pozycję w wydatkach gospodarstw domowych stanowiły wydatki na użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii. Ich udział w wydatkach ogółem utrzymał się na tym samym poziomie co w roku poprzednim (20,1%). Największy spadek odnotowano w grupie rencistów – o 0,9 p. proc., ale nadal ich udział był w tej grupie najwyższy wśród wszystkich grup społeczno-ekonomicznych. W pozostałych grupach społeczno-ekonomicznych różnice w porównaniu do 2014 r. nie przekraczały 0,2 p. proc.
W ciągu ostatnich dwunastu lat udział wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe w wydatkach ogółem gospodarstw domowych systematycznie spadał do roku 2010, przez kolejne trzy lata utrzymał się na zbliżonym poziomie niespełna 25%, a od 2014 roku ponownie spada. Natomiast udział wydatków na utrzymanie mieszkania lub domu i nośniki energii nieznacznie spadał w latach 2004–2007, w latach 2008–2011 wzrósł do nieco ponad 20%, a w ostatnich latach wahał się w przedziale 20,1% – 20,8%. Różnica pomiędzy udziałami tych grup wydatkowych wyniosła w 2015 r. ok. 4 p. proc. i była około dwukrotnie mniejsza niż w roku 2005.
Zmiany udziału w strukturze wydatków ogółu gospodarstw domowych między 2015 a 2014 rokiem w przypadku pozostałych grup towarów i usług konsumpcyjnych wyniosły od (– 0,4) p. proc. dla wydatków na transport do (+0,3) p. proc. w przypadku wydatków na zdrowie.
Najwyższy dochód rozporządzalny na gospodarstwo domowe osiągnęły gospodarstwa domowe pracujących na własny rachunek oraz pracowników i był on odpowiednio o 2,9 i 2,3-raza wyższy niż w gospodarstwach domowych rencistów. W gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek i pracowników zanotowano również najwyższe wydatki, które były odpowiednio 2,4 i 2,0-raza wyższe niż w gospodarstwach domowych rencistów.

Analizując te dane należy jednak wziąć pod uwagę średnią liczbę osób w poszczególnych typach gospodarstw domowych.

Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny 20% osób o najwyższych dochodach (V grupa kwintylowa) wyniósł 2824 zł na osobę i był 6-krotnie wyższy od analogicznego dochodu 20% osób uzyskujących najniższe dochody (I grupa kwintylowa). W przypadku wydatków średnia w V grupie kwintylowej wynosiła 1952 zł i była ponad 3-krotnie wyższa niż w I grupie kwintylowej.