E-administracja w Polsce, czyli ogon Europy

Przeczytaj także: Cyfryzacja: wyzwaniem jest zarządzanie

Polska offline

W porównaniu z innymi krajami UE stan polskiej e-administracji wypada - delikatnie mówiąc - dość blado. Do tego okazuje się, że Polacy dość niechętnie korzystają z oferowanych przez instytucje publiczne rozwiązań online. Na przestrzeni ostatniego roku niespełna 1/3 z nas (31%) kontaktowała się online z jednostkami administracji poprzez inne narzędzie niż e-mail, z czego przygniatająca większość zrobiła to wyłącznie w celu złożenia deklaracji PIT. To jeden z najgorszych wyników w całej Unii Europejskiej – mniej chętni w-administracji są jedynie Włosi (27%), Bułgarzy (21%) i obywatele Rumunii (13%).

Poziomowi digitalizacji usług publicznych można przyjrzeć się również studiując statystyki prowadzone przez ONZ i Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Według opracowanego przez Organizację Narodów Zjednoczonych indeksu rozwoju e-administracji EGDI (E-Government Development Index) i suplementarnego indeksu e-partycypacji obywatelskiej (E-Participation Index) ucyfrowienie polskich sfery publicznej jest porównywalne do krajów, które weszły do Unii Europejskiej po 2004 roku, jednak znacząco niższe od krajów tzw. „starej piętnastki”.

Dane ONZ pokazują, że o ile poziom kompetencji cyfrowych polskich użytkowników e-administracji nie odbiega bardzo od obywateli innych krajów Unii, o tyle w obszarze e-partycypacji, czyli uczestnictwa obywateli w rządzeniu w trzech obszarach: korzystania z informacji (e-information sharing), konsultowania (e-consultation) oraz podejmowania decyzji (e-decision making) – Polska wypada bardzo słabo.

O stanie cyfrowej administracji jeszcze więcej mówią analizy OECD. Organizacja wzięła pod uwagę 3 czynniki: funkcjonowanie Open Government Data (Otwarte Dane Publiczne), realizowanie projektów ICT przez rząd i interakcje rządu z obywatelami za pośrednictwem mediów społecznościowych.

ePUAP jak dobra nawigacja po świecie e-administracji

OECD posługuje się tzw. OURdata Index. Współczynnik ten obejmuje trzy wymiary: udostępnienie danych przez instytucje na portalu krajowym, łatwość dostępu do danych dla użytkowników, oraz wsparcie dla innowacyjnego wykorzystania otwartych danych. Pod względem otwartości i użyteczności danych publicznych Polska znajduje się na ostatnim miejscu wśród wszystkich krajów OECD.

„Przyczyn tego stanu rzeczy należy szukać w np. w niskim poziomie użyteczności danych na portalu danepubliczne.gov.pl ze względu na niedogodny format oraz brak odpowiednich narzędzi, co przekłada się na ich niską funkcjonalność. Istotną rolę pełni również kwestia niewielkiego wsparcia ze strony instytucji publicznych na rzecz zaangażowania użytkowników w innowacyjne wykorzystanie publikowanych danych.” – komentuje dr hab. Katarzyna Śledziewska, Dyrektor Zarządzająca Laboratorium Gospodarki Cyfrowej DELab UW.

Wyniki badań przeprowadzonych przez OECD w 2014 r. wykazują, że rządy mają skłonność do podejmowania skomplikowanych, długotrwałych projektów ICT (trwających średnio ponad 3 lata). Projekty te charakteryzuje wysokie ryzyko niepowodzenia (głównie z powodów organizacyjnych i technicznych) oraz często przekroczony budżet. Polska znajduje się w grupie państw, które najdłużej realizują rządowe projekty informatyczne.

„Niejasną kwestią jest również rentowność tych projektów, gdyż trudno jest oszacować płynące z nich materialne i niematerialne korzyści. Jednym z kluczowych czynników sukcesu projektu jest rzetelne oszacowanie potencjalnego ryzyka a później jego systematyczne monitorowanie.” – dodaje Katarzyna Śledziewska.