Plany polskich pracodawców XI 2016

Przeczytaj także: Plany polskich pracodawców IX 2016

Nie ma na co narzekać, ale co dalej?

Badanie „Plany pracodawców” może być traktowane jako swoistego rodzaju papierek lakmusowy nastrojów, które towarzyszą polskim przedsiębiorcom i menedżerom najwyższego szczebla. A oni oceniają otaczające ich realia z dość sporą powściągliwością. Zapytani o sytuację gospodarczą w nadchodzących 6 miesiącach najczęściej wskazywali, że nie ulegnie ona zmianie. Jednocześnie do 20% skurczył się odsetek tych, którzy oczekują poprawy (spadek o 2 pkt. proc. względem poprzedniego kwartału), a grupa respondentów spodziewających się recesji to obecnie 22% ogółu (wzrost o 1 pkt. proc.)

Wyniki badania komentuje Tomasz Pisula, prezes PAIiIZ:

„Polska gospodarka zyskuje uznanie w oczach inwestorów. Pewna powściągliwość ze strony pracodawców nie powinna zaskakiwać. Jest rzeczą zupełnie normalną, że przy takich zmianach jak zmiana ekipy rządzącej wzmagają oni swoją czujność i bacznie obserwują otoczenie gospodarcze. Nie bez znaczenia dla postrzegania gospodarki jest również sytuacja poza Polską, zwłaszcza u naszych partnerów z UE, która wydaje się obecnie dość niepewna. Najważniejsze jest jednak, że z punktu widzenia polskich przedsiębiorstw sytuacja w Polsce wcale nie przedstawia się źle. Dowodem na to są zarówno dane odnośnie sytuacji finansowej badanych, jak i rysujące się przed nimi perspektyw. Do tego należy się spodziewać pozytywnych zmian, jakie dla rodzimej gospodarki mieć będą wieloletnie projekty unijne, które już niedługo zaczną być w pełni realizowane. Dobrze o klimacie inwestycyjnym nad Wisłą wyraża się Bank Światowy, który w raporcie Doing Business uplasował nas na 24 pozycji pośród 190 światowych gospodarek. Pozytywne nastawienie do współpracy owocuje konkretnymi projektami realizowanymi przy asyście PAIiIZ –w tym tak spektakularnymi jak – Mercedes-Benz (400 miejsc pracy), UBS Business Solutions Poland (450 miejsc pracy), LG Chem (729 miejsc pracy) czy też CH2M Polska (800 miejsc pracy)” - powiedział Tomasz Pisula, prezes PAIiIZ.

Tradycyjnie już badane przedsiębiorstwa o wiele lepiej niż przyszłość krajowej gospodarki oceniały własną kondycję. Od półtora roku 67-68% respondentów widziało tę pierwszą jako dobrą lub bardzo dobrą, a piątą edycję z rzędu ledwo 4-5% opisywało ją jako złą lub bardzo złą. To niezwykle krzepiący obraz stabilizacji, przy czym warto nadmienić, że najlepiej swój stan finansowy oceniały firmy zlokalizowane na południu i zachodzie kraju, a najgorzej – te na wschodzie.

Korekta w popycie na pracowników

W miarę pozytywna ocena kondycji firm i konserwatywne prognozy nie idą jednak w parze ze zwiększaniem zatrudnienia. Sygnały o takich zamiarach są słabsze: deklarowało je 32% firm, podczas gdy redukcje zapowiadało 9%. Pośród branż najbardziej potrzebujących nowych pracowników jest obecnie sektor SSC/BPO (47%) i przemysł (37%). Nie można jednak nie zauważyć tego, że przez trzy poprzednie kwartały ten pierwszy wskaźnik był wyższy, wahając się w przedziale 35-37%, a ten drugi niższy – w przedziale 6-7%.

Jak zaznacza Monika Hryniszyn, Członek Zarządu i Dyrektor Personalna Randstad:

„Widoczna korekta w zamiarach zwiększenia zatrudnienia firm z jednej strony może oznaczać, że przedsiębiorcy nie są już tak chętni do zwiększania liczby pracowników, jak jeszcze kwartał temu. Ale również może to być sygnał rosnącej świadomości, że pozyskiwanie nowych pracowników może się okazać o wiele trudniejsze, niż do tej pory. Trudniejsze, a także bardziej kosztowne, na co część firm nie jest gotowa.”

„Osiągnęliśmy rekordowo niski poziom bezrobocia. Ale optymizm przedsiębiorców odnośnie wzrostu gospodarczego nieco osłabł, a to nie zachęca do inwestycji i zwiększenia zatrudnienia. Maleje udział firm, które planują wzrost zatrudnienia, a rośnie udział tych, które przewidują zmniejszenie zatrudnienia. Jednocześnie wzrasta udział firm, szczególnie w przemyśle, które planują podwyższenie wynagrodzeń. Wzrost w ciągu roku wynagrodzeń o 4% a zatrudnienia o 2% oznacza, że fundusz płac wzrósł o 6%. Obecnie przedsiębiorcy chcąc zachować konkurencyjność będą się koncentrować na wzroście produktywności. W przyszłym roku spodziewam się spowolnienia wzrostu zatrudnienia, a przyspieszenia wzrostu wynagrodzeń, ponieważ pracodawcy będą starali się zatrzymać dobrych pracowników i wymienić mniej na bardziej efektywnych.” – wskazuje Jeremi Mordasewicz, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Jakie branże sygnalizowały najczęściej zapotrzebowanie na pracowników? W czołówce znalazły się SSC/BPO (różnica między wskazaniami zamiarów zwiększania i zmniejszania zatrudnienia wynosiła 40 pkt proc.), przemysł (30 pkt proc.) oraz handel i naprawy (24 pkt proc.). Dla porównania, w transporcie, gospodarce magazynowej i łączności oraz w pośrednictwie finansowym wspomniana różnica wynosiła 5 pkt. proc.

Rekordowo popularne podwyżki!

Tam, gdzie pracodawcy najrzadziej przewidywali wzmożenie procesów rekrutacyjnych, najmniej często pojawiały się zapowiedzi wzrostów wynagrodzeń. Z badania „Plany pracodawców” wynika, że w branży pośrednictwa finansowego to ostatnie zapowiadało 32% badanych, w budownictwie – 33%, w transporcie, gospodarce magazynowej i łączności oraz w obsłudze nieruchomości i firm – po 35%. Dość zaskakujące jest, że w ostatnich trzech kwartałach takie wskazania charakteryzowały całą gospodarkę, a nie najbardziej niechętne podwyżkom sektory. W najnowszej, 32. edycji badania aż 44% wszystkich respondentów zapowiadało zwiększanie pracowniczych pensji!

Był to kwartał absolutnie rekordowy: wspomniane 44% oznaczało bowiem skok o 19 pkt. proc. względem poprzedniego kwartału i o 9 pkt. proc. w porównaniu do poprzedniego roku. Był to bezwzględnie najwyższy wynik w historii badania (poprzednie maksimum: 35% rok temu) i równocześnie największy skok z kwartału na kwartał (poprzednie maksimum: 14 pkt proc. rok temu).

„Oczywiście rekordowo wysoka prognoza wzrostu wynagrodzeń w ciągu nadchodzącego półrocza ma charakter sezonowy – w wielu firmach podwyżki przyznaje się raz w roku właśnie na początku roku. Jednakże takiego czwartego kwartału jeszcze nigdy nie było. 55% firm przemysłowych, 48% innych firm usługowych i 43% w sektorze SSC/BPO spodziewało się zwiększenia wydatków na wynagrodzenia. Najczęściej wspominały o tym firmy ze wschodniego rejonu kraju i podmioty gospodarcze zlokalizowane na wsiach poza obrębem aglomeracji miejskich (po 50%), najrzadziej – na północy (39%) oraz w firmach działających na wsiach w obrębie dużych aglomeracji (38%). Dla porównania – w całym kraju obniżek wypłat spodziewało się 2% firm, a odsetek ten nie przekraczał wielkości błędu statystycznego już siódmy kwartał z rzędu.” – komentuje Monika Hryniszyn.

Presja płacowa? Jaka presja?

Jakiej skali podwyżek mogą się spodziewać pracownicy? 26% prezesów i właścicieli przedsiębiorstw przewiduje skok płac o 2-4%, 21% – o mniej niż 2%, a 20% – o 4-7%. Na bazie tych deklaracji można więc ocenić, że średni poziom podwyżek będzie wynosił ok. 5%.

51% firm pogodzonych z perspektywą zwiększenia wynagrodzeń sygnalizowało, że będą one dotyczyć zdecydowanej większości kadry (ponad 9/10 pracowników), 16% – że obejmą ponad połowę pracowników, ale mniej niż 90% z nich. Aż w 22% przypadków podwyżki są efektem wzrostu wynagrodzenia minimalnego, czyli będą wymuszone regulacyjnie – pokazuje to skalę wpływu tego instrumentu rynku pracy. 24% gotowych na zwiększanie wynagrodzeń zamierzało uzależnić je od wyników finansowych czy sprzedażowych pracowników, a tyle samo – zamierzało docenić pozafinansowe osiągnięcia (jakość pracy, ocena pracownika).

A co z powszechną presją płacową, o której tak często donoszą media? Tylko 7% zdecydowanych na podwyżki przedsiębiorstw zamierzało je przyznawać obawiając się odejścia pracowników. Zaledwie 6% deklarowało wprost, że przyznaje podwyżki pod wpływem wspomnianej presji, podczas gdy 52% informowało, że nie doświadcza lub też nie ulega tej presji nigdy. Odsetki nie różniły się tu znacząco pomiędzy branżami.

Tymczasem regularny cykl zwiększania pensji (co rok, kwartał itd.) charakteryzował 24% gotowych na podwyżki badanych, a nigdy nie robi tego 45% z nich. Najczęściej tego typu formuła przyznawania podwyżek występowała w przemyśle oraz obsłudze nieruchomości i firm (po 29%). Najrzadziej – w budownictwie i finansach (odpowiednio 18% i 19%) – czyli tych sektorach, które też najrzadziej deklarowały podwyżki oraz jednocześnie należały do obszarów, w których apetyt na nowych pracowników był najmniejszy.

Informacje o badaniu:
Plany Pracodawców to sondaż Instytutu Badawczego Randstad, w którym respondentami są pracodawcy wyrażający opinie w najważniejszych obszarach ich działalności, m.in.: planowanych zmian w poziomie zatrudnienia i wynagrodzeń, czy przewidywanych zmian kondycji firm i gospodarki. Pytania kierowane są bezpośrednio do osób odpowiedzialnych za politykę kadrową (w małych przedsiębiorstwach jest to zarząd lub właściciel firmy). Publikacja wyników „Planów Pracodawców” odbywa się w kooperacji z Departamentem Informacji Gospodarczej Państwowej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Wywiady bieżącej, 32. edycji badania, zostały zrealizowane w okresie od 10 października do 8 listopada 2016 r. Badanie realizowane przez ekspertów TNS metodą CATI (indywidualne wywiady kwestionariuszowe wspomagane komputerowo) zostało zainicjowane w listopadzie 2008 roku i odbywa się w cyklu kwartalnym. Od 20. edycji badanie jest przeprowadzane na reprezentatywnej ze względu na region i wielkość firmy próbie 1000 firm (margines błędu statystycznego dla próby N=1000 wynosi 3,1%). Z próby wykluczono firmy zatrudniające poniżej 10 osób, firmy doradztwa personalnego oraz firmy, dla których agencje pracy tymczasowej nie świadczą usług.