Ferie zimowe 2017: biura podróży bez huraoptymizmu

Przeczytaj także: Ferie zimowe 2017: na razie 122 zł drożej niż rok temu

I. Co ważnego w ostatnim tygodniu?

Skumulowana dynamika sprzedaży wreszcie przewyższyła zeszłoroczne wyniki

Ubiegłotygodniowy raport z systemu MerlinX był siódmym już opracowaniem, w którym pochylono się nad kwestiami dotyczącymi nowego roku turystycznego 2016/2017, a więc wycieczkami realizowanymi pomiędzy listopadem 2016 a październikiem 2017. Wprawdzie trudno powiedzieć, żeby przyniósł on oszałamiające rezultaty, ale przynajmniej dostrzegalny staje się wzrost, w jakim zwiększa się przewaga tegorocznych wyników sprzedaży na tle zeszłorocznych.

Ostatnie dane dowodzą, że sprzedaż najważniejszych z punktu widzenia branży wycieczek lotniczych podskoczyła o 18,2 procent. To dobra wiadomość, zważywszy chociażby to, że w analogicznym okresie poprzedniego roku mieliśmy do czynienia ze spadkami, które sięgały nawet 31 procent. Najistotniejsza w tej chwili jest jednak skumulowana dynamika sprzedaży wycieczek lotniczych, która osiągając + 32,5 procent okazała się wyższa od ubiegłorocznego rezultatu na poziomie + 31,8 procent.

Lepsze niż rok temu są także wyniki sprzedaży bieżącej, które utrzymują się pomimo wcześniejszego startu w tym sezonie sprzedaży first minute. Innymi słowy, wyższa od ubiegłorocznej sprzedaż wycieczek nie „zużyła” jeszcze w istotnym stopniu wyższych tegorocznych zasobów popytu na zagraniczne wyjazdy z biurami podróży. Poniżej przedstawiamy wykresy dynamiki tygodniowej sprzedaży wycieczek lotniczych w sezonach 2015/16 i 2016/17 oraz ich sprzedaży skumulowanej. Na drugim z nich widoczne jest przecięcie się linii stanowiące moment przekroczenia (prawdopodobnie ostatecznego w obecnym sezonie) przez tegoroczną skumulowaną dynamikę sprzedaży jej wartości z roku ubiegłego.

Niedobory ofert na niektórych kierunkach dodatkowym czynnikiem wzrostu cen.

W przypadku braku wystąpienia jakiś nadzwyczajnych wydarzeń można z dużym prawdopodobieństwem założyć bardzo wysoki tegoroczny wzrost turystyki wyjazdowej Polaków, który może, a nawet powinien osiągnąć wartości zbliżone do bardzo ciepło wspominanego przez branżę roku 2014 (ogółem o około 23 procent). Odkładając bardziej szczegółowe rozważania na ten temat na inne materiały wydaje się, że poglądy branży na temat popytu Polaków na turystyczne wyjazdy mogą okazać się niedoszacowane. Na razie przeważa ostrożne przekonanie o wzroście jednocyfrowym lub o najwyżej 10 procent. Świadczyć o tym mogą również letnie programy czarterowe, które nawet u touroperatorów rozwijających się zwykle sporo szybciej niż rynek nie przekraczają najczęściej tej granicy.

Jak już zaznaczaliśmy we wcześniejszych materiałach, sytuacja znacząco niższej od potencjalnej dynamiki sprzedaży wycieczek wynikającej z sytuacji makroekonomicznej, a zatem czynnik ryzyka dla znacznego wzrostu popytu w turystyce, łączyć się może głównie z faktem mniej optymistycznego zapatrywania się nabywców wycieczek na przyszłość krajowej gospodarki, co niestety znajduje na razie odzwierciedlenie w słabszych od oczekiwań niektórych składowych wyników badań konsumenckich.

Obserwowane obecnie pierwsze niedobory ofert na niektórych kierunkach (np. Egipt) mogą natomiast oznaczać pojawienie się - obok składek na TFG, wzrostu cen hoteli na części kierunków (Hiszpania) oraz przejściowego wzrostu kursów walut – kolejnego czynnika stopniowego wzrostu cen wycieczek.

Niewielka przewaga popytu nad podażą może być okolicznością sprzyjającą wzrostowi zysków biur podróży, ale zbyt duża będzie zapewne prowadziła do modyfikacji i uzupełniania programów przez wiodących organizatorów.

Tegoroczny dotychczasowy wzrost cen wyjazdów zimowych w okresie od ostatniego tygodnia września pokazuje mapka załączona w dalszej części materiału.

Duży wzrost znaczenia tegorocznej egzotyki w statystykach Enovatisu

Najnowsze opublikowane statystyki dostępne na należącym do Enovatis portalu turystycznym Wakacje.pl pozwalają poznać m.in. strukturę liczby rezerwacji na najważniejszych kierunkach na wyjazdy w poszczególnych miesiącach sezonu zimowego 2016/17, jak również zmiany ich popularności w poszczególnych latach. Dane te w ujęciu historycznym są kierunkowo zbieżne z danymi oficjalnymi, a więc uprawnione powinno być założenie, że również dobrze oddają turystyczne realia w ujęciu ex ante. Rozmaitych zestawień można na podstawie takich statystyk przygotować wiele, ale dla maksymalnego uproszczenia obrazu ograniczymy się na razie do dwóch i do niewielkiej liczby najistotniejszych kierunków.

Punktem odniesienia dla sytuacji bieżącej jest wykres udziałów poszczególnych kierunków w ostatnim sezonie zimowym 2015/16 przedstawiony na wykresie pierwszym.

Na kolejnym mamy przestawiony wykres udziałów rezerwacji na wyjazdy w poszczególnych miesiącach bieżącego sezonu (za listopad wyjazdy zostały już zrealizowane).

Z wykresu dotyczącego bieżącego sezonu wynika, że w relacji do poprzedniego, znacznie wzrósł udział egzotyki (jako całości), która na razie stała się najważniejsza pozycją w rezerwacjach wyprzedzając ubiegłorocznego lidera, czyli Hiszpanię.

Widoczne jest też stosunkowo słabe zaawansowanie sprzedaży egzotyki w lutym, czyli w miesiącu ferii zimowych w m.in. aglomeracji warszawskiej. Zaległości te mogą mieć związek z ponadprzeciętnie słabymi nastrojami konsumenckimi w dużych miastach i zostaną zapewne nadrobione dopiero w okresie późniejszym.
Warto też zaznaczyć, że prawie 36-procentowy (na razie) udział egzotyki w obecnych rezerwacjach przekłada się na jej ponad 50-procentowy udział w przychodach ze sprzedaży imprez turystycznych gdyż wyjazdy te są znacznie droższe niż na kierunki bliższe.

Egipt lastowy, narty i Malta firstowe

Z wykresu wynika także, że rola sprzedanych wycieczek do Egiptu znacznie maleje wraz z odsuwaniem miesiąca wyjazdu w czasie, co wyraźnie wskazuje na lastowy charakter sprzedaży na tym kierunku. Z kolei stosunkowo duży udział wyjazdów narciarskich (Włochy i Austria) w miesiącach późniejszych, zwłaszcza w relacji do poprzedniego (czyli zrealizowanego już sezonu) pokazuje znaną tendencję do rezerwowania ich stosunkowo z dużym wyprzedzeniem.
Zaskakiwać może również bardzo duży na tym etapie udział wyjazdów na Maltę, który około 2,5-krotnie przewyższa jej udział w ubiegłym sezonie (nie uwidoczniony na wykresie dotyczącym poprzedniego roku). Wytłumaczeniem może być fakt, że wyjazdy te organizowane są w oparciu o przeloty tanimi liniami, co powoduje wzmożoną mobilizację do wczesnego zakupu wycieczek, gdyż w dość powszechnym przekonaniu przeloty tanimi liniami wraz ze zbliżaniem się terminu wylotu szybko stają się coraz droższe.

Rainbow już o przysłowiowy włos od statusu miliardera

25 listopada wicelider polskiej turystyki wyjazdowej Rainbow przekazał do publicznej wiadomości raport bieżący o przychodach spółki osiągniętych w październiku tego roku. Wynika z niego, że organizator w rachunku 12-miesięcznym, zbliżył się w zakresie przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych na zaledwie dwieście kilkadziesiąt tysięcy złotych od granicy jednego miliarda złotych. Oznacza to, że granica ta zostanie niemal na pewno złamana w listopadzie wprowadzając tego organizatora - jako drugie krajowe biuro podróży - do ekskluzywnego klubu miliarderów w tym zakresie. Dotychczas miał on tylko jednego członka, którym była Itaka, lider polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej, a przekroczyła ona granicę miliarda złotych z przychodów z turystyki już w 2011 roku.

Mocniejsza pozycja Rainbowa w turystyce powinna przełożyć się na notowania jego akcji.

Regularnie osiągane przez Rainbowa dobre rezultaty działalności wpisują się w coraz bardziej widoczny obraz trzech biur nadających w ostatnich latach ton polskiej turystyce wyjazdowej i uzasadniający w dużym stopniu sformułowanie o turystyce dwóch prędkości.

Sytuacja ta nie przekłada się na razie zbyt wyraźnie na indywidualną sytuację Rainbowa w zakresie notowań jego akcji, co może się wiązać z generalnie niekorzystnym klimatem wokół turystyki wywołanym w dużej mierze wzrostem obaw turystów przed terroryzmem. Fakt ten oddziaływał niekorzystnie na notowania firm turystycznych w Europie (np. TUI Group i Thomasa Cooka), co z kolei niekorzystnie przekładało się na tzw. porównawczą wycenę Rainbowa, która ma zwykle 50-procentowy udział w wycenie ogólnej.

Wyniki osiągnięte w ostatnim kwartale sugerują jednakże poprawę składnika wyceny Rainbowa wynikającego bezpośrednio z jego działalności. Według bardzo dotychczas skutecznej metody wyceny firm turystycznych stosowanej przez TravelDATA wartość wyceny wynikającej z własnej działalności organizatora (tzw. metoda dochodowa) wzrosła o blisko 5 procent. Jednocześnie poprawę zaczynają ostatnio wykazywać notowania zachodnioeuropejskich koncernów turystycznych, co z kolei korzystnie oddziaływać będzie na wspomniany już składnik pochodzący z wyceny porównawczej.

Więcej na ten temat będzie można powiedzieć po ogłoszeniu przez TUI Group rocznych sprawozdań z działalności za ostatni rok obrotowy, co ma nastąpić 8 grudnia i po poznaniu wpływu tego wydarzenia na dalsze notowania akcji tego koncernu.

II. Istotne kwestie z zakresu cen turystycznych imprez

1. Podobnie jak przed rokiem stosujemy w raportach wizualizację omawianej tematyki cen turystycznych imprez oraz przelotów lotniczych w postaci mapek. W naszej intencji mają one pomóc w szybszym zorientowaniu się w ogólnej sytuacji, a dostarczanie zainteresowanym odbiorcom bardziej dokładnej informacji jest rolą załączanych w prezentacji tabel. Jednocześnie zaznaczamy, że mapki przedstawiają zmiany cen wobec poprzedniego tygodnia, a nie wobec poprzedniego zestawienia, gdyż obecnie zestawienia są sporządzane co dwa tygodnie, czyli naprzemiennie dla zimy i lata. Wersję odniesienia wobec poprzedniego tygodnia wybraliśmy kierując się przekonaniem, że ostatnie zmiany są ważniejsze dla obrazu aktualnej sytuacji, a różnicę cen wobec poprzedniego zestawienia można łatwo uzyskać porównując ceny z dwóch kolejnych edycji raportów.

Przedstawiane w poprzednich zestawieniach przebiegi wahań średniej ceny pojawią się ponownie, gdy liczba notowań będzie na tyle duża, że będzie już pozwalała na sporządzenie wykresów dla przebiegów średnich cen wycieczek.

2. Niniejsze zestawienie obejmuje po raz piaty w tym roku porównanie cen dla wylotów w wysokim sezonie zimowym 2016/17 definiowanym jako trzeci tydzień lutego 2017 roku (13.02-19.02 2017), czyli pierwszy tydzień ferii szkolnych dla województwa mazowieckiego.
W minionym tygodniu, dla wycieczek z wylotami w okresie 13-19 lutego, średnie ceny wzrosły o 60 złotych, (poprzednio zwyżkowały o 71 i 67 złotych, a wcześniej spadły o 12 złotych i wzrosły o 182 złote). Największe wzrosty średnich cen ponownie odnotowano na Wyspach Kanaryjskich – Gran Canarii, Fuerteventurze i Teneryfie - o odpowiednio 297, 163 i 122 złote. Spadki cen były znacznie mniejsze i wyniosły w Maroku 48 złotych, a na Synaju i w Hurghadzie zaledwie 8 i 6 złotych.

Zmiany cen wycieczek jakie miały miejsce w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach obrazuje załączona mapka.

2. Badanie średniej ceny imprez wobec cen sprzed roku dla wylotów z okresu pierwszego tygodnia ferii zimowych dla województwa mazowieckiego w latach 2016 (okres 01-07 luty) i 2017 (okres 13-19 luty) zebranych w tym samych okresach października pokazuje, że po ostatnim wzroście obecna średnia cena jest wyższa wobec średniej ceny sprzed roku o 163 złote, czyli w wyraźnie większej skali niż w poprzednich zestawieniach (122, 43, 53 i 52 złote). Jedna z przyczyn wzrostu cen wycieczek jest osłabienie złotego obserwowane w ostatnich czterech tygodniach i komentowane często jako uboczny skutek wyniku wyborów w USA. Rok temu średnie ceny wobec poprzedzającego sezonu również były wyższe, ale w znacznie mniejszej skali, a mianowicie o 45 złotych.
Spośród dwóch najważniejszych kierunków zimowych tym (nie licząc egzotyki jako całości), który nadal wykazuje większy wzrost cen rok do roku są Wyspy Kanaryjskie droższe o średnio 252 złote niż ubiegłym sezonie (poprzednio były droższe o 108, 22, 76 i 118 złotych). Przed rokiem Kanary również wykazały wzrost, który był jednakże niewielki i wyniósł 37 złotych. Spośród wysp na tym kierunku największy średni roczny wzrost średniej ceny wykazuje obecnie najbardziej przeceniona przed rokiem Gran Canaria – o 856 złotych, a spadek najbardziej drożejąca przed rokiem wyspa Lanzarote.

Znacznie większe niż dotychczas zwyżki cen wobec okresu sprzed roku wykazuje obecnie Egipt, gdzie ceny wzrosły powyżej poziomów z sezonu 2015/16 o średnio 97 złotych (w poprzednich zestawieniach było to 66, 2, 5 i 13 złotych). Rok temu ceny wzrastały w dość podobnej skali bo o 109 złotych. Wyższe są teraz ceny w Hurghadzie i w Marsa Alam – o średnio 174 i 91 złotych, a o średnio 45 złotych tańsze są wycieczki na Synaj. W bieżącej sytuacji wzrostom cen na kierunkach egipskich sprzyja silne osłabienie złotego wobec amerykańskiej waluty – w okresie ostatnich 4 tygodni z 3,88 do 4,20 złotego za dolara, czyli o ponad 8 procent oraz zwiększony popyt na ten kierunek, który sprawił, że dużemu uszczupleniu uległa liczba ofert najbardziej poszukiwanych przez turystów. W średnim i dłuższym terminie korzystniejszemu kształtowaniu się cen wycieczek do Egiptu powinna pomóc niedawna bardzo głęboka dewaluacja miejscowej waluty.

Z mniejszych kierunków znacznie droższe niż przed rokiem są teraz Cypr i Portugalia – o 502 i 146 złotych, a sporo niższe są średnie ceny wyjazdów do Maroka – o 247 złote.
Sytuację w zakresie zmian cen rok do roku w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach ilustruje załączona mapka.

Stosunkowo systematyczne i dość istotne tygodniowe wzrosty średnich cen wycieczek na okres ferii zimowych wygenerowały w okresie ostatnich 10 tygodni ich dość istotne zmiany skumulowane. Ich źródłem jest kilka przyczyn do których zaliczyć należy wzrost bieżących cen pokoi hotelowych, słabszego złotego, znaczący popyt w relacji do podaży ofert na niektórych kierunkach (np. w Egipcie), a ostatnio również składki na TFG. Najbardziej wzrosły ceny na dwóch ważnych kierunkach zimowego wypoczynku, czyli na Wyspach Kanaryjskich i w Egipcie. Warto też zwrócić uwagę na znaczący wzrost relatywny średnich cen na tych kierunkach, który sięga już kilkunastu procent. Sytuacja taka prowadzi do konkluzji, że ten sezon zimowy może należeć do tych, w których wczesne rezerwacje przyniosły klientom szczególnie istotne korzyści.

Sytuację w zakresie skali zmian bieżących średnich cen wycieczek wobec ich poziomu w ostatnim tygodniu września tego roku na poszczególnych kierunkach ilustruje załączona mapka

3. W obecnym zestawieniu spośród dużych biur podróży jedyne zniżki średnich cen wycieczek w porównaniu z ubiegłym sezonem prezentują biura Neckermann i Rainbow tańsze obecnie o około 120 złotych. Wzrost średnich cen, ale znacząco niższy niż przeciętny (77 wobec średniej 163 złotych) prezentuje oferta biura Itaka, nieco niższy od średniej biuro Wezyr – o około 135 złotych, a oferty biur Sun & Fun, Exim Tours i TUI są już wyraźnie droższe niż miało to miejsce przed rokiem.

W tym, co ma dla turystów największe znaczenie, a zetem w bezwzględnym poziomie bieżących cen wycieczek, czyli na pierwszym lub drugim miejscu w 10 zimowych destynacjach oraz w trzech kategoriach hoteli, pozycjię lidera wśród dużych organizatorów nadal zajmuje biuro Itaka, które we wczesnym okresie sprzedaży first minute często i skutecznie stosuje politykę bardzo atrakcyjnych cen wycieczek. Obecnie dysponuje ono najbardziej korzystnymi ofertami w liczbie 14 przed biurami Rainbow (10 ofert) oraz Wezyr (6 ofert - na kierunkach egipskich). Wśród mniejszych organizatorów nadal zwracają uwagę propozycje biura Ecco Holiday z bardzo wysoką jak na biuro o średniej wielkości liczbą 11 najbardziej atrakcyjnych ofert. Organizator ten w dużym stopniu wykorzystuje w swoich imprezach przeloty tanimi liniami, a te (na wyloty w lutym) pozostają na niektórych trasach jeszcze relatywnie tanie lub nawet tanieją jak w przypadku połączeń liniami Wizzair.

Inne istotne kwestie dotyczące turystyki wyjazdowej

1. Wobec ostatniego zestawienia ceny w liniach Ryanair dla przelotów na kierunkach turystycznych na okres wylotów w pierwszym tygodniu ferii zimowych (13-19 lutego) wzrosły o średnio 44 złote z 612 do 656 złotych (poprzednio wzrosły o 23 złote, spadły też o 23 złote, a wcześniej wzrastały o 42 i 2 złote). W nieco mniejszym stopniu zwyżkowały ceny rejsów na Wyspy Kanaryjskie – z 949 do 1000 złotych, czyli o 5,4 procent, a większym na pozostałych kierunkach – z 410 do 450 złotych, czyli o prawie 10 procent. Rekordzistą wszystkich wzrostów zostało połączenie z Warszawy na Teneryfę - o średnio 190 złotych, a spadków z Krakowa też na Teneryfę, gdzie cena spadła o 85 złotych.

Kolejny raz mocno spadły ceny w liniach Wizzair – o średnio o 221 złotych - z 822 do 601 złotych (poprzednio spadały o 151 i 102 złote). Największą zniżkę cen zanotowały przeloty z Warszawy do Larnaki i na Teneryfę - o 920 i 665 złotych, a zwyżkę z Gdańska do Barcelony – o 350 złotych.

W porównaniach rok do roku w liniach Ryanair średnie ceny na kierunkach turystycznych ogółem są po ostatnim wzroście wyższe od cen sprzed roku – o 63 złote (poprzednio były wyższe o 63 złote, a wcześniej niższe o 13 i 8 złotych i wyższe o 23 złote). Większe były wzrosty cen rok do roku kierunków kanaryjskich – o średnio 134 złote, podczas gdy pozostałe kierunki zanotowały zwyżki – o średnio 28 złotych. Największy wzrost cen rok do roku wykazało połączenie z Warszawy na Gran Canarię – o 640 złotych, a spadek z Wrocławia na Teneryfę – o 120 złotych.

Znacznie wyższe niż przed rokiem pozostają natomiast ceny w liniach Wizzair, a wzrost ten wyniósł średnio 264 złote (poprzednio 279 i 350 złotych). Najbardziej rok do roku wzrosły ceny przelotów z Warszawy do Barcelony – o 881 złotych, a spadków nie odnotowano.
Ostatnie ceny przelotów czarterowych oraz tanimi liniami na najważniejszych kierunkach w polskiej turystyce wyjazdowej wraz z ich zmianami rok do roku przedstawia poniższa mapka.