Wolontariat w Polsce 2016

Przeczytaj także: Wolontariat w Polsce

JACY SĄ STATYSTYCZNI WOLONTARIUSZE

Z danych przedstawionych przez GUS wyłania się nam portret statystycznego wolontariusza. Największe zaangażowanie w wolontariat widać w przypadku osób legitymujących się wyższym wykształceniem. Im mniej dyplomów, tym też mniejsza chęć do pomagania innym.

To, czy angażujemy się w wolontariat zależy również od naszej aktywności zawodowej. Wyniki wskazują na pewien paradoks. Okazuje się, że wolontariusze to najczęściej osoby pracujące zawodowo, znacznie rzadziej w wolontariat angażują się bezrobotni i bierni zawodowo, którzy teoretycznie powinni mieć więcej czasu na pomoc innym. Widać zatem wyraźnie, że nie tylko wolny czas ma tu znaczenie.

Na chęć udziału w pracach społecznych ma wpływ także wiek wolontariuszy. Największy odsetek chętnych do pomocy to osoby w wieku 15-24 lata. Nieco niższy poziom aktywności cechuje osoby w wieku od 25 do 44 lat. Wraz z wiekiem zaangażowanie w wolontariat wyraźnie spada.

ORGANIZACJE, W KTÓRYCH ŚWIADCZONO WOLONTARIAT

Wolontariat zinstytucjonalizowany może być świadczony w ramach różnego typu podmiotów. W I kwartale 2016 r. znacznie więcej mieszkańców Polski wspierało swoją nieodpłatną pracą działalność sektora non-profit (niekomercyjne organizacje społeczne, z których większość nie korzysta w ogóle z pracy płatnej) - 6,9% niż instytucje sektora publicznego (1,2%) oraz spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe (0,9%).

W ramach sektora non-profit aktywność wolontariuszy koncentrowała się najczęściej w stowarzyszeniach, podobnych organizacjach społecznych (w tym: kluby sportowe, ochotnicze straże pożarne, koła łowieckie) oraz fundacjach. W działalność tej grupy poprzez nieodpłatną pracę angażowało się 4,0% Polaków, przy czym częściej mężczyźni niż kobiety (4,4% wobec 3,6%).

Drugą pod względem częstotliwości zaangażowania w wolontariat grupą w sektorze non-profit były kościoły, wspólnoty i organizacje religijne, w ramach których wolontariuszami było około 2,6% osób w wieku 15 i więcej lat. W wolontariat kościelny dwa razy częściej angażowały się kobiety niż mężczyźni (3,5% wobec 1,7%).

O wiele mniejsza część osób angażowała się w działalność samorządów gospodarczych i zawodowych oraz organizacji pracodawców (0,3%), organizacji zrzeszających pracowników - związki zawodowe (0,3%) lub rady pracowników, samorządy załogi, kasy zapomogowo-pożyczkowe (0,1%), a także partii politycznych (0,1%).

WOLUMEN I WARTOŚĆ WOLONTARIATU W 2015 r.

Wolontariusze pracowali społecznie średnio po 8 godzin w okresie 4 tygodni. W przeliczeniu na cały 2015 r. na pracę społeczną w ramach organizacji i instytucji mieszkańcy Polski, którzy ukończyli 15 lat, poświęcili 261 mln godzin, co odpowiadałoby czasowi pracy 152,6 tys. pełnoetatowych pracowników. Nieco więcej czasu na wolontariat w organizacjach poświęciły kobiety niż mężczyźni (54% wobec 46%).

Warto zwrócić uwagę na rolę zaangażowania w pracę społeczną w ramach sektora non-profit. Gdy 123,8 tys. oszacowanych „etatów” wolontariatu przepracowanego w ramach sektora non-profit zestawi się z zatrudnieniem etatowym w tym sektorze to podwaja on zasoby pracy tych organizacji.

Niemal połowę całości czasu pracy społecznej (49%) wolontariusze wykonywali w ramach typowych organizacji pozarządowych, tj. stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych oraz fundacji. Drugą grupą pod względem czasu poświęconego na pracę społeczną (25%) stanowiły kościoły, wspólnoty wyznaniowe lub organizacje religijne, a następnie instytucje publiczne (13%). W pozostałych rodzajach organizacji wypracowano nie więcej niż po 5% wolumenu wolontariatu świadczonego w ramach organizacji i instytucji.
Całkowita wartość wolontariatu świadczonego w ramach organizacji i instytucji w 2015 r. wyniosła 5,2 mld zł.

Przeciętnie jedna godzina pracy społecznej warta była 19,83 zł, a gdyby przeliczyć ją na czas pracy pełnoetatowego pracownika to taki hipotetyczny etat wolontariacki wart byłby miesięcznie około 2,8 tys. zł brutto.

PRACE WYKONYWANE W RAMACH WOLONTARIATU W 2015 R.

W 2015 r. osoby, które wspierały swoją nieodpłatną pracą organizacje lub instytucje, najczęściej wykonywały prace odpowiadające kwalifikacjom personelu z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury. Działania te stanowiły 32% czasu przeznaczonego na wszystkie aktywności, przy czym znacznie częściej angażowały się w nie kobiety. Do prac najczęściej wskazywanych w tej kategorii można zaliczyć: działalność artystyczną, organizowanie i prowadzenie imprez i zajęć, udzielanie porad (w tym porad prawnych), udzielanie informacji oraz propagowanie wiedzy.

Drugie pod względem poświęconego czasu były prace takie jak sporządzanie dokumentów finansowych, prowadzenie księgowości, które zostały przypisane do kategorii personel do spraw biznesu i administracji (13%). Następną grupę stanowiły typowe prace o charakterze biurowym odpowiadające kwalifikacją pracowników biurowych (11%). Niewiele mniej czasu poświęcono na zajęcia typowe dla pracowników usług osobistych i ochrony (9%), a także sprzedawców i pokrewnych (8%). Najczęściej wskazywanymi pracami w zakresie usług osobistych było przygotowywanie posiłków, gaszenie pożarów, opieka nad zwierzętami, usługi fryzjerskie i kosmetyczne, a w ramach zawodu sprzedawcy głównie prowadzenie zbiórek pieniędzy.

Do grupy innych prac (13%) zaliczono prace, które wskazywane były najrzadziej. Wśród nich znajdowało się przewożenie osób i rzeczy, sprzątanie, udzielanie porad na forach internetowych czy prowadzenie stron internetowych.

W 2015 r. wolontariusze najwięcej czasu poświęcili na nieodpłatne prace na rzecz organizacji i instytucji prowadzących swoją działalność w zakresie religii (23%), a następnie rozwoju lokalnego w wymiarze społecznym i ekonomicznym oraz edukacji i wychowania (po 20% całego wolumenu wolontariatu). Dużo czasu spędzali też na pomocy w ramach organizacji zajmujących się pomocą społeczną, humanitarną, ratownictwem (19%) oraz sportem, turystyką, rekreacją i hobby (14%). Zdecydowanie mniejszy udział w ogólnym czasie pracy miały podmioty zajmujące się: kulturą i sztuką oraz sprawami zawodowymi, pracowniczymi, branżowymi (po 8%) i ochroną zdrowia (6%).

Czas przeznaczony na pracę społeczną w pozostałych organizacjach lub instytucjach dotyczył podmiotów zajmujących się prawem i jego ochroną, prawami człowieka (4%), a następnie ochroną środowiska (3%). Marginalny był natomiast udział czasu pracy społecznej świadczonej na rzecz organizacji zajmujących się rynkiem pracy, aktywizacją zawodową, a także wsparciem dla instytucji, organizacji pozarządowych i inicjatyw obywatelskich.