Firmy rodzinne: kompetencje przyszłości torują sukces

Przeczytaj także: Czy firmy rodzinne są gotowe na przełom?

Nadchodzące lata mają upłynąć pod znakiem długowieczności, automatyzacji, zbiorów danych, nowych technologii, super struktur organizacyjnych oraz globalnie połączonego świata - prognozuje „Future Work Skills 2020” - wspólny raport Institute for the Future oraz Uniwersytetu w Phoenix. W efekcie tego zmianie ulegną również kluczowe kompetencje potrzebne na rynku pracy.

- W obecnych realiach gospodarczych, tempo i kierunki zmian potrafią wprawić w osłupienie nawet wytrawnych futurologów. Dlatego też poznanie i przede wszystkim zrozumienie roli, jaką pełnić będą kompetencje przyszłości, jest niezbędne w ocenie tych zasobów w przedsiębiorstwie i uzupełnieniu ich braków. Bez tego budowanie przewagi konkurencyjnej może okazać się co najmniej trudne - tłumaczy Anna Maria Nikodemska-Wołowik, konsultant merytoryczny raportu, profesor Uniwersytetu Gdańskiego.

Wyzwaniom, jakie stawia szybko zmieniająca się rzeczywistość, muszą stawić czoła także firmy rodzinne. Ich zadaniem jest wyjść naprzeciw trendom i ocenić, jakie kompetencje są im do tego niezbędne.

- W raporcie „Kompetencje przyszłości w firmach rodzinnych 2017” przyjrzeliśmy się, jak firmy rodzinne oceniają swoją wiedzę w obszarach kompetencji przyszłości i kompetencji zarządczych. Wśród ankietowanych zostali wskazani liderzy rynkowi. Celem badania było sprawdzenie, jakie kompetencje są kluczowe do osiągnięcia sukcesu rynkowego w zmieniającym się otoczeniu – mówi Katarzyna Gierczak-Grupińska, prezes Fundacji Firmy Rodzinne. – Chcemy, by wnioski pozwoliły małym i średnim graczom zbliżyć się do czołówki, naśladując ich działania w zakresie rozwijania odpowiednich kompetencji w zespołach i kierownictwie firm – dodaje.

Siła w dużych zbiorach danych

Liderzy rynkowi rozumieją, że korzystanie z dużych zbiorów danych (ang. big data) coraz bardziej wpływa na rozwój biznesu. Wśród wiodących firm prawie połowa (42,9%) uważa, że na przestrzeni ostatnich trzech lat to zjawisko dotyczyło ich firmy w wysokim lub bardzo wysokim stopniu. Wśród pozostałych – uważa tak zaledwie co czwarty przedsiębiorca.

Szczególnie istotna jest umiejętność syntezy danych z ich dużych zbiorów i wyciągnięcia właściwych wniosków. W tym obszarze rozbieżność między liderami, a pozostałą grupą firm wyniosła aż 12 punktów procentowych.

– Coraz większa grupa przedsiębiorców odkrywa potencjał informacji i jej przetwarzania – mówi Katarzyna Tomaszewska, Dyrektor Zarządzający, Departament Rozwoju Produktów, Bank Pekao S.A. – Trzeba jednak mieć świadomość, że współczesne systemy komputerowe są narażone na ryzyko ze strony cyberprzestępców. Dlatego tak ważna jest świadomość zagrożeń i profilaktyka, by im zapobiegać. Podstawowa rekomendacja to zachowanie przezorności i zdrowego rozsądku, inwestowanie w szkolenia dla pracowników i przeprowadzanie testów bezpieczeństwa - dodaje.

Inteligencja społeczna

Umiejętność szybkiej oceny emocji i dopasowania do nich sposobu komunikacji zyskuje na znaczeniu. Inteligencja społeczna jest szczególnie istotna w firmach rodzinnych, w których relacje prywatne często przeplatają się z zawodowymi. Aż ¾ przedstawicieli firm rodzinnych deklaruje, że chce ją rozwijać, niezależnie od tego, czy jest już w firmie przyswojona czy nie.

- Kompetencje przyszłości to przede wszystkim umiejętności miękkie. Mimo że coraz częściej mówi się o cyfryzacji, robotyzacji czy big data, to nic nie jest w stanie zastąpić tych obszarów, które pozwalają na rozwijanie się zespołów, ich motywowanie i umiejętne zarządzanie nimi – mówi Eleni Tzoka-Stecka, koordynator projektów w Fundacji Firmy Rodzinne.

Kluczowe zarządzanie finansami

W drugiej części raportu, ankietowani wskazali kluczowe kompetencje ze strategicznych obszarów zarządzania. Firmy rodzinne najwyżej oceniają swoje kompetencje w obszarze relacji z klientami. Tego zdania jest blisko 90% badanych.

- Nie jest dla mnie zaskoczeniem, że akurat w tym obszarze zarządzania firmy rodzinne radzą sobie doskonale. To tylko potwierdza wyniki naszego innego badania, w którym więcej niż dziewięciu na dziesięciu przedsiębiorców rodzinnych zgodziło się ze stwierdzeniem, że inwestują w trwałość biznesu i w związku z tym bezpiecznie jest robić z nimi interesy. Chcą nawiązywać relacje na dziesięciolecia, a nawet na pokolenia – wyjaśnia Katarzyna Gierczak-Grupińska.

Z kolei najsłabiej rozwiniętymi kompetencjami wśród badanych przedsiębiorstw są zasoby ludzkie oraz nowe technologie.
Największa różnica w ocenie kompetencji występuje w obszarze finansów. Liderzy (69,8%) czują się zdecydowanie mocniej w tej dziedzinie niż pozostali przedsiębiorcy (51,8%).

– Firmy rodzinne w miarę zwiększania skali działalności zauważają, że coraz ważniejsze są profesjonalne kompetencje zarządcze. Wśród nich kluczową rolę odgrywa zarządzanie zasobami ludzkimi i finansami. Dziś wiele firm rodzinnych znajduje się już na profesjonalnym etapie. Inne zaczynają dostrzegać, że to, co działało do tej pory w małej firmie rodzinnej, może nie wystarczać do globalnego rozwoju. Te, sięgają często po sprawdzone światowe modele i dopasowują je do własnej specyfiki. To daje często spektakularne efekty - mówi Marek Jarocki, Partner w Zespole People Advisory Services w Dziale Doradztwa Podatkowego EY.

Firmy rodzinne powinny zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia związane z zasobami ludzkimi. Jeśli chodzi o utrzymanie pracowników, liderzy mają nad pozostałymi firmami przewagę 14 punktów procentowych. Z kolei wśród najważniejszych wyzwań, firmy zaliczone do grupy liderów dużo częściej wskazują na pozyskanie nowych pracowników.

- Firmy rodzinne zdają sobie sprawę, że w dzisiejszych czasach nie wystarczą szczere intencje i atmosfera ogniska rodzinnego w pracy, aby wygrać wojnę o talenty. Dziś jest czas na opracowanie nowoczesnych metod rekrutacji, sposobów motywowania i doceniania pracowników. Z pewnością pomocne mogą być nowoczesne metody pobudzania innowacyjności w firmach, takie jak odwołanie się do zbiorowej inteligencji pracowników w rozwiązywaniu codziennych problemów biznesowych, czyli tzw. crowdsourcing. To może dać realną szansę na uzyskanie przewagi konkurencyjnej – zauważa Marek Jarocki.

Liderzy stawiają na CSR

Dla wszystkich firm rodzinnych profesjonalizm, pozytywne relacje międzyludzkie i efektywność to najważniejsze wartości. Największą różnicę między liderami, a pozostałymi firmami widać w ich podejściu do tematu społecznej odpowiedzialności biznesu. Liderzy widzą, że należy dzielić się swoim sukcesem z interesariuszami i uwzględniać ich w swoich działaniach.

– Osiąganie sukcesów bez wsparcia lub przynajmniej akceptacji społeczeństwa jest bardzo trudne. Na pewnym etapie rozwoju firmy, wartość dobrego pracownika jest nie do przecenienia. Pracownik, który nie odczuwa akceptacji społeczeństwa lokalnego dla firmy, w której pracuje, nie będzie pracownikiem twórczym i usatysfakcjonowanym – mówi Sylwia Mokrysz z zarządu MOKATE S.A.

Większa świadomość – ważniejszy pracownik

Firmy, które umieją przełożyć cele przedsiębiorstwa na cele pracowników, zdają sobie sprawę, że służy to zarówno motywacji pracowników, jak i lepszej pracy zespołowej. To zresztą jedna z najrzadszych umiejętności wśród wszystkich firm, które uczestniczyły w badaniu. Przedsiębiorstwa te są także świadome i korzystają z narzędzi do pomiaru efektywności przedsiębiorstwa oraz posiadają większe umiejętności w zakresie budowy marki.

– Właściciele firm, którym zależy na poprawie wyników ich przedsiębiorstw, powinni przede wszystkim zadbać o rozwój pracowników, ich zaangażowanie i uczestnictwo w procesie decyzyjnym – zauważa Konrad Bugiera, koordynator projektu „Kompetencje przyszłości w firmach rodzinnych 2017”, Członek Rady Fundacji Firmy Rodzinne. – Mam nadzieję, że zestawione w raporcie wyniki badania uświadomią aspirującym przedsiębiorcom, że gdy myślimy o prawdziwym sukcesie, to nie ma drogi na skróty. Jest praca u podstaw – podsumowuje.