Zamówienia publiczne. Lista problemów jest długa

Przeczytaj także: Zamówienia publiczne: uczciwa konkurencja ciągle szwankuje

Zamówienia publiczne muszą być oparte o dobre praktyki - przypomina FPP. To warunek potencjalnego wzrostu wynagrodzeń i stabilności wpływów podatkowych, bez których utrudniony jest zarówno rozwój przedsiębiorstw, jak i całej gospodarki. Wartość (116 mld zł w 2015 roku) i wielkość sektora zamówień publicznych powoduje, że powinien o pozostawać pod szczególnym nadzorem. Sporządzony przez FPP raport wyraźnie dowodzi, że wyzwania rysujące się przed wykonawcami i zamawiającymi nadal są niebagatelne. Dlatego też należy zwrócić szczególną uwagę, aby zamówienia publiczne przeprowadzane były w oparciu o należycie skonstruowane i zgodne z intencją ustawodawcy zapisy Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.

„Nowelizacja PZP, co podkreślał rząd, miała być „ukłonem w stronę wykonawców”, tymczasem rzeczywistość dowodzi, że trudności w czasie postępowania przetargowego to ciągle chleb powszedni przedsiębiorców. Wiele zapisów SIWZ jest niewłaściwie bądź nieprecyzyjnie skonstruowanych, w wyniku czego wykonawcy tracą prawo do zadawania pytań czy ustalania szczegółów warunków przetargu, a także obciążani są wygórowanymi karami umownymi. Również uwzględnianie pozacenowych kryteriów ofert pozostawia wiele do życzenia, co jest sprzeczne z intencją Ustawodawcy. Z takimi problemami spotkać się można np. w postępowaniach dla sektora ochrony zdrowia, co jest groźbą nie tylko dla wykonawców, ale także dla całego społeczeństwa – nieprawidłowe przetargi to potencjalnie wadliwa realizacja zadań, a w rezultacie zagrożenie dla życia i zdrowia Polaków” – mówi Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Przykładem zjawiska niekorzystnego dla wykonawców jest również implementacja przepisów o jednolitym europejskim dokumencie zamówienia (tzw. JEDZ). W praktyce zamiast zmniejszenia „papierologii”, doszło do jej spotęgowania. Zamawiający zbyt obszernie interpretują prawo i intencje zarówno europejskiego, jak i polskiego Ustawodawcy, żądając dwukrotnie składania zaświadczeń lub całego dokumentu JEDZ zamiast zaświadczenia z Części IV. Te praktyki powinny być w trybie pilnym skorygowane, by ograniczyć koszty prowadzenia postępowań przetargowych zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców.

„Dobrze skonstruowane zamówienia publiczne są podstawą efektywnego wydatkowania publicznych środków – jedynie wtedy istnieje szansa na realizację usług na najwyższym poziomie, przez rzetelnych wykonawców. Federacja Przedsiębiorców Polskich docenia wysiłki organów państwowych, które mają na celu uzdrowienie polskiego rynku pracy, jednak nadal dużo pozostaje do zrobienia w tym obszarze. Jednym z elementów powinna być systematyczna kontrola obecnie przeprowadzanych przetargów oraz działania zmierzające do eliminacji niewłaściwych praktyk na rynku zamówień publicznych. Dzięki temu faktycznie zabezpieczony będzie interes przedsiębiorców realizujących zadania, a także zapewniona będzie właściwa jakość świadczeń. Standardem powinno być formułowanie zapisów SIWZ w sposób, który ogranicza nieracjonalnie wysokie ryzyko związane z ubieganiem się o zamówienie oraz minimalizuje groźbę bankructwa” – dodaje Marek Kowalski.

Nowelizacja z 2016 r. miała doprowadzić m.in. do rozwiązania istotnych problemów w obszarze zamówień publicznych, w tym m.in. ograniczyć zbiurokratyzowane procedury i doprowadzić do odejścia od konieczności przedkładania przez wszystkich wykonawców dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu i warunków odnoszących się do kryteriów podmiotowych stawianych przez zamawiających. Nowe przepisy uwzględniają również szerokie stosowania kryteriów pozacenowych oraz obowiązek stosowania umów o pracę, kiedy charakter pracy tego wymaga (spełnienie warunków wynikających z art. 22 Kodeksu Pracy).