Tydzień 15/2006 (10-16.04.2006)

Przeczytaj także: Tydzień 14/2006 (03-09.04.2006)

• Według WTO wartość wszystkich towarów i usług sprzedanych za granicę w 2005 roku wzrosła jedynie o 6% r/r i wyniosła 10 bln USD. Towary rolne stanowiły tylko 9% wartości całego eksportu. Wartość chińskiego eksportu wzrosła o 25%r/r. Kraje rozwijające dały 33% światowego eksportu.
• Globalizacja postępuje. W opinii międzynarodowych ekspertów wzrastać będzie ilość miejsc pracy przenoszonych z krajów rozwiniętych do rozwijających się, gdzie siła robocza jest tańsza. Firmy skupiając się na tej części produkcji, która jest kluczowa zlecają prace pomocnicze innym firmom (outsourcing). Inne przedsiębiorstwa, dążąc do obniżenia kosztów lub poprawy jakości, przenoszą część produkcji lub zamówień za granicę (offshoring). Zmiany na światowym rynku produkcji postępują szybko i tempo tych zmian będzie rosło.
• Deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych w lutym 2006 roku wyniósł 65,7 mld USD (w styczniu 68,6 mld USD0. Import wyniósł178,7 mld USD, a eksport był na poziomie 112,9 mld USD. Deficyt w handlu z Chinami wyniósł 13,8 mld USD.
• Nadwyżka handlowa Chin wyniosła w marcu wyniosła 11,2 mld USD, eksport wzrósł w marcu o 29,3%.
• W opinii McKinsey Global Institute w 2003 roku globalny rynek finansowy był wart 118 bln USD (to 3,2 razy więcej niż glo­balny PKB). Dziesięć lat temu wielkość tego rynku szacowano na 56 bln USD (dwukrotnie więcej niż ówczesna wartość światowego PKB). Według ekspertów tej firmy w 2010 roku wartość globalnego rynku finansowego wyniesie 209 bln USD.
• Gazprom przejął w Armenii kontrolę nad gazociągami, którymi można transportować do Europy irański gaz. Tej informacji nie można prawidłowo ocenić bez uwzględnienia szerokiego kontekstu jaki wynika z rosnącego napięcia między społeczno­ścią międzynarodową, a rządem w Teheranie w związku z realizacją irańskiego programu nuklearnego. Mówi się, że jest to rezerwowa droga dla sprzedaży irańskiego gazu w przypadku konfliktu wojskowego, ale eksperci zwracają uwagę na to, że Rosja „przejęła kolejną trasę dla konkurencyjnych dostaw gazu ze Wschodu do Europy”. Gazprom zawarł także poro­zumienie o rosyjskim pośrednictwie w sprzedaży irańskiego gazu (są to drugie co do wielkości złoża gazu w świecie po rosyjskich).
• Na wniosek Białego Domu uzgodnione zostały szczegóły fuzji francuskiego Alcatela i amerykańskiego Lucenta w sprawie za­rządzania amerykańskim centrum badawczo-rozwojowym Bell Labs, gdzie realizuje się wiele strategicznych programów roz­wojowych Pentagonu (tam opracowano między innymi takie wynalazki jak tranzystor i laser). Firma ta będzie wydzieloną spółką zarządzaną przez trzech Amerykanów zaakceptowanych przez rząd USA. Także Francuski rząd i prezydent chcą, by dział Alcatela produkujący satelity został sprzedany firmie militarnej Thales, kontrolowanej przez francuskie państwo. W za­mian Al­catel otrzymałby akcje firmy Thales nowej emisji oraz gotówkę.
• Kartel OPEC kontroluje dziś 40% wszystkich dostaw ropy na świecie.Rosja jest drugim największym producentem ropy na świecie. W brytyjskim dzienniku "Financial Times" pojawiły się wątpliwości szefa Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), czy wobec ograniczenia dostaw z Iraku i Nigerii tak kartel, jak i Rosja są w stanie uzupełnić powstałą lukę swoimi do­stawami. Także raport agencji ratingowej Standard&Poor's, stawia pod znakiem zapytania niezawodność dostawców gazu z Rosji (ze względu na politykę Turkmenii).
• Chiny zamierzają zbudować ponad 12 tys. km tras superszybkiej kolei, na których pociągi będą poruszać się z prędkością ponad 200 km/h. Na program modernizacji swoich kolei do 2020 roku Chiny zamierzają wydać ok. 250 mld USD.
• Największe dziś koncerny na rynku surowców energetycznych to: amerykański ExxonMobil (375 mld USD), brytyjski BP (242 mld USD) i Gazprom (225 mld USD) Rosyjska firma wyprzedziła Shella.
• Na okres 25 lat Gazprom przejął od Armenii gazociąg z Iranu i prawo do obecnie budowanego gazociągu z Iranu do elektrociepłowni w Razdaniu, a w zamian do końca 2008 roku cena rosyjskiego gazu dla Armenii nie zmieni się ( 110 USD za 1000 m sześc. rosyjskiego gazu). Gazprom ubiega się też o przejęcie kontroli nad armeńską spółką gazowniczą ArmRos­gazprom (ma w niej już 45% udziałów). Rosyjsko-armeński ArmRosgazprom przejmie również na własność piąty blok elektrowni w Razdaniu (opalany jest gazem z Iranu). Pozostałe armeńskie zakłady energetyczne zostały już przejęte przez rosyjskie firmy. Można dziś po­wiedzieć, że rosyjskie firmy przejęły w pełni kontrolę nad całym systemem energetycznym tego kraju.
• Bez zgody Unii Europejskiej i USA na obniżenie subwencji rolnych nie ma szans na zakończenie negocjacji i porozumienie w trakcie negocjacji w ramach WTO o liberalizacji światowego handlu. Negocjacje te mają być zakończone do końca kwietnia.
• W pierwszym kwartale sprzedano w Chinach 890 tys. aut osobowych ( w 2005 kupiono 512,3 tys. )W 2005 roku sprzedaż aut osobowych wzrosła o 21,4% do ok. 4 mln sztuk.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

ENERGETYKA, CZYLI O JEJ DNIU DZISIEJSZYM I DALSZEJ PRZYSZŁOŚCI

1. Turkmenistan zobowiązał sie dostarczać gaz Chinom (30 mld metrów sześciennych gazu rocznie, począwszy od 2009 roku) oraz Iranowi (od 2007 roku 14 mld metrów sześciennych gazu). Obowiązuje go też wieloletnia umowa na dostawy od 2009 roku 80 mld metrów sześciennych gazu rocznie do Rosji. Dziś Turkmenistan wydobywa 60 mld metrów sześciennych gazu rocz­nie, z czego 14 mld rozdysponowuje nieodpłatnie wśród ludności w kraju.

Dotąd Gazprom kupował w Turkmenistanie tylko 5-7 mld metrów sześciennych gazu rocznie, a teraz gaz ten dodatkowo jest dostarczany Ukrainie. Gazprom podpisał z Chinami wstępne porozumienie na dostawy do tego kraju 60-80 mld metrów sześciennych gazu rocznie po cenach światowych począw­szy od 2011 roku. W odpowiedzi Turkmenistan zaproponował Chińczykom dostar­czenie paliwa o dwa lata wcześniej (ceny do­staw pozostają nieznane). Chiny miałyby odbierać ten gaz na granicy Turkmenistanu z Uzbekistanem. Transport przez Uz­bekistan, Kazachstan i na terytorium chińskim miałby załatwiać Pekin sam. Powstaje pytanie, czy te zobowiązania będą dotrzy­mane, a jeśli nie, to które z nich zostaną zerwane i jaki będzie tego skutek.

2. Na Ziemi jest zaledwie 10 kg helu-3 (jest on obecnie stosowany do napełniania balonów, jako chłodziwo w reaktorach nu­klearnych i w medycznych urządzeniach, które wykorzystują rezonans magnetyczny), którego reakcja z deuterem wyzwala ol­brzymią ilości ciepła. Na Księżycu w postaci helu-3 jest 10 razy więcej energii niż na Ziemi w postaci wszystkich paliw kopal­nych! Tylko 25 ton helu-3 wystarczyłoby dla zapewnienia dla USA energii elektrycznej przez cały rok. Możliwość ta wzbudza zainteresowanie ośrodków naukowych, firm energetycznych i polityków. Do realizacji tego kosmicznego przedsięwzi­ęcia przy­gotowują się USA, Rosja i Chiny.

Kiedyś, za kilkadziesiąt lat gdy wyczerpywać się będą ziemskie zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego, być może trzeba będzie jej szukać w kosmosie i reaktory wykorzystujące ten gaz mogą być źródłem czystej energii.

Do 2015 roku rosyjska załogowa misja na Księżyc ma rozeznać warunki eksploatacji księżycowych złóż helu-3, a sam program ma ruszyć już za 20 lat. W tym samym celu Chińczycy zamierzają wysłać sondę księżycową w 2017 roku po próbki, by spraw­dzić opłacalność planowanego przedsięwzięcia. Szacunki naukowe wskazują, że z 200 ton księżycowego gruntu po podgrzaniu można uzyskać 1 tonę helu-3. Pozostaje pytanie, jak go przewieźć na Ziemię. Koszty takiego przedsięwzięcia szacuje się nawet na kwoty do 200 mld USD, lecz może to okazać sie opłacalne. Trwają już prace nad skonstruowaniem reaktora.