Nie ma zgody na nieuczciwe praktyki w firmach

Przeczytaj także: Polscy przedsiębiorcy a nielegalne oprogramowanie

Na jakie nieuczciwe praktyki nie chcą się godzić pracownicy biurowi polskiego sektora MŚP? Okazuje się, że powodami, które skłoniłyby ich do zgłoszenia nieprawidłowości są:

1. prześladowanie i dyskryminacja (71%),
2. kradzież własności firmy (66%),
3. defraudacja (57%),
4. unikanie płacenia podatków (51%),
5. nieprzestrzeganie regulacji branżowych (42%) oraz
6. nielegalne praktyki IT (38%), w tym korzystanie przez firmy z nielegalnego oprogramowania.

Sygnaliści: moralność ważniejsza niż pieniądze

Wydawać by się mogło, że najczęstszym motywem, którym kierują się sygnaliści (ang. whistleblowers) jest spór z pracodawcą lub złe traktowanie przez przełożonych. Tymczasem okazuje się, że większość ankietowanych, którzy dokonali zgłoszenia, kierowała się względami moralnymi (54%) i profesjonalnym obowiązkiem (38%), a jedna piąta (22%) zdecydowała się na taki krok, licząc na nagrodę finansową. Ponadto, dla prawie połowy (48%) badanych rozważających zgłoszenie, nie ma znaczenia czy dotyczyłoby ono aktualnego czy byłego miejsca pracy.

To nie jest dobra wiadomość dla dyrektorów i managerów, z których odpowiednio jedna czwarta (28%) i jedna trzecia (33%) obawia się dokonania zgłoszenia przez własnego współpracownika. Takie ryzyko istnieje także w przypadku nielegalnych praktyk IT bowiem jeden na dziesięciu (9%) pracowników jest przekonany, że firma w której aktualnie pracuje korzysta z nielegalnego oprogramowania. Co ciekawe, najliczniejszą grupą (12%) w tej kategorii są pracownicy sektora IT i telekomunikacji (ICT), których firmy powinny być dla innych przykładem prowadzenia odpowiedniej polityki w zakresie właściwego licencjonowania oprogramowania.

Nieuczciwe praktyki IT

Trzy piąte (59%) pracowników biorących udział w badaniu stwierdza jednoznacznie, że korzystanie z nielicencjonowanego oprogramowania jest nielegalne, jedna czwarta (26%), że do zgłoszenia nielegalnej praktyki biznesowej zachęciłaby ich nagroda finansowa lub pewność, że ich zgłoszenie pozostanie anonimowe (36%).

Aż dziewięciu na dziesięciu (89%) badanych jest zdania, że ich firma powinna ponieść konsekwencje korzystania z nielegalnego oprogramowania, w tym konsekwencje finansowe (54%), wizerunkowe (30%) lub karne (29%).

Wyniki tego badania naprawdę powinny dać do myślenia polskim przedsiębiorcom. Wielu z nich lekceważy kwestie związane z etyką czy zwykłą uczciwością, tymczasem dla szeregowych pracowników często te proporcje wyglądają zupełnie inaczej. Co ważniejsze, coraz więcej z nich nie waha się wyrazić swojego sprzeciwu – powiedział Bartłomiej Witucki, przedstawiciel BSA w Polsce.

Łączna wysokość odszkodowań w Polsce w latach 2012-16, które firmy i osoby prywatne zobowiązały się zapłacić na mocy ugód i wyroków sądowych, wyniosła ponad 10 mln zł. Najgłośniejszy w ostatnich latach przypadek w Polsce, to odszkodowanie w wysokości miliona dolarów amerykańskich, które jedna z firm zapłaciła w 2015 roku.

Ryzyko korzystania z nielicencjonowanego oprogramowania w biznesie

Oprócz odpowiedzialności prawnej i finansowej oraz ryzyka utraty renomy firmy oraz klientów, korzystanie przez przedsiębiorców z nielegalnego oprogramowania oznacza zagrożenie bezpieczeństwa informatycznego, a także naraża na poważne kłopoty organizacyjne, włącznie z przestojem w funkcjonowaniu firmy w przypadku zatrzymania przez policję twardych dysków.

Liczba zgłoszeń do BSA

Do BSA, organizacji zrzeszającej czołowych producentów oprogramowania i zajmującej się ochroną ich praw autorskich, trafiają co roku tysiące zgłoszeń dotyczących przypadków korzystania z nielegalnego oprogramowania w firmach na całym świecie. W 2016 roku zgłoszeń z Polski było 909 (454 w 2015 roku). Każde zawiadomienie jest szczegółowo analizowane i jeśli zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstwa, zawiadamiane są organy ścigania. Każde zgłoszenie jest poufne.

Badanie BSA w Polsce
Badanie zostało przeprowadzone przez firmę badawczą Opinium na zlecenie BSA we wrześniu 2017 roku wśród ponad 2,000 pracowników biurowych polskiego sektora MSP.