InfoPraca: podsumowania i prognozy dla rynku pracy

Przeczytaj także: InfoPraca: w III kw. rynek pracy w rękach pracowników

Rzut oka na cały rok

Sytuacji panującej w minionym roku nie można wiele zarzucić. Było to bowiem 12 miesięcy, które upłynęły pod znakiem rosnących przychodów firm, co było efektem wzmożonego popytu na produkty i usługi. W górę pięło się PKB oraz oferowane Polakom wynagrodzenia, spadki zaliczało bezrobocie. To ostatnie niewątpliwie cieszyło pracowników, ale już znacznie mniej pracodawców, którzy w coraz większym stopniu uskarżali się na deficyty kadrowe.

– Pozyskanie kandydatów jest dla firm coraz większym wyzwaniem. Procesy rekrutacyjne wydłużają się, przybierają nową formę i sięgają coraz dalej poza granice kraju. Mówiąc o nowej formie, mamy na myśli szereg działań w Internecie, skierowanych do konkretnych grup odbiorców. W tę stronę ewoluują popularne portale pracy, które wspierają e-marketingowo klasyczne ogłoszenia – mówi Marek Jurkiewicz, dyrektor InfoPraca.pl.

To potencjał, który umożliwia pracodawcom efektywne zaspokojenie ich rosnących potrzeb. Innym źródłem uzupełniania niedoborów kadrowych jest zatrudnianie cudzoziemców. Jak wynika z szacunków resortu pracy, na koniec minionego roku rodzimy pracodawcom wojewodowie wydali ok. ćwierć miliona zezwoleń na pracę dla cudzoziemców ze wszystkich państw trzecich (spoza UE). W 2017 r. powiatowe urzędy pracy zarejestrowały ok. 1,8 mln oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom dla ok. 1,1 mln cudzoziemców z 6 państw. W porównaniu do 2016 r. o niemal 100 proc. wzrosła liczba zezwoleń i prawie o 40 proc. dla oświadczeń. Około 85 proc. zezwoleń na pracę i 95 proc. oświadczeń trafia do obywateli Ukrainy. Na kolejnych miejscach znajdują się m.in. obywatele Białorusi, Mołdawii, Indii, Nepalu, Turcji, Armenii, Chin i Wietnamu. Dało się także zaobserwować intensyfikację współpracy przedsiębiorstw ze środowiskiem zawodowym/ akademickim. Dzięki kooperacji z uczelnią firma szkoli stażystów i pracowników dostosowanych do swoich oczekiwań, oszczędza tym samym czas i pieniądze, które musiałaby przeznaczyć na ich dokształcenie w przyszłości. Uczniowie zyskują dostęp do wiedzy praktycznej i są przygotowani do wejścia na rynek pracy.

Klamrą spinającą szereg dyskusji związanych z zatrudnieniem, było pojęcie „rynek pracownika”. Upraszczając, należy przez nie rozumieć sytuację, w której to pracownik ma przewagę nad pracodawcą i może oczekiwać z tego tytułu więcej przywilejów. Nie należy jednak uogólniać. Nie wszystkie regiony i branże podlegają tej zasadzie, np. województwa leżące na wschodzie kraju czy też mniejsze miejscowości na całym obszarze. Do szczególnie poszukiwanych pracowników należą wykonujący prace proste i dorywcze. Towarzyszą im osoby wykwalifikowane, z rzadkimi kompetencjami, m.in. z branży informatycznej (z naciskiem na programistów C++, Python, Java, Delphi), medycznej, inżynieryjnej oraz budowlanej, transportowej. Na zainteresowanie mogą liczyć kandydaci znający się na maszynach CNC, konstruktorzy, mechanicy, tokarze, rzemieślnicy oraz ci, którzy łączą kilka kompetencji, np. technik ze znajomością języka niderlandzkiego czy grafik ze znajomością niemieckiego.

Spojrzenie na kwartał

Październik. Stopa bezrobocia rejestrowanego w październiku wyniosła 6,6 proc. To o 0,2 pkt. proc. lepszy wynik niż we wrześniu i o 1,6 pkt. niż w październiku 2016 r. Tylko w województwie warmińsko-mazurskim wskaźniki bezrobocia osiągnęły poziom dwucyfrowy (11,6 proc.). Najwyżej w zestawieniu znalazło się woj. wielkopolskie – 3,8 proc. Wśród miast najlepiej wypadł Poznań (1,5 proc.)., a najgorzej Radom (13,2 proc.).

Listopad. Stopa bezrobocia poprawiła wynik października o 0,1 pkt. proc. i osiągnęła poziom 6,5 proc. – podał GUS. Poprawa wyniku w listopadzie zdarzyła się po raz pierwszy od 10 lat.

Grudzień. O 0,1 pkt. proc. wzrosła stopa bezrobocia w porównaniu do listopada – podało MRPiPS. To jednocześnie wynik lepszy o 1,6 pkt proc. niż w grudniu 2016 r. Wzrósł wskaźnik PMI (55 punktów), mierzący aktywność w polskim przemyśle. Oznacza to, że w ostatnim miesiącu roku nastąpiła najsilniejsza od prawie trzech lat poprawa warunków gospodarczych w polskim sektorze przemysłowym. Dotyczy to zarówno wielkości produkcji, jak i poziomu zatrudnienia czy całkowitej liczby nowych zamówień. Wskaźnik PMI w ciągu ostatnich 5 miesięcy wzrósł 4-krotnie.

Województwa i oferty. Podlaskie na czele wzrostów, dolnośląskie – spadków

W IV kwartale 2017 r. liczba ofert pracy opublikowanych w portalu InfoPraca.pl wyniosła 31333. W 9 województwach zwiększyła się liczba ofert pracy: podlaskim (o 42 proc.), świętokrzyskim (o 37 proc.), łódzkim (o 17 proc.), podkarpackim (o 17 proc.), lubuskim (o 15 proc.), lubelskim (o 13 proc.), mazowieckim (o 8 proc.), kujawsko-pomorskim (o 4 proc.), warmińsko-mazurskim (o 3 proc.). Na plusie zakończyła ten kwartał także zagranica (o 2 proc.). Reszta zakończyła ten okres ze spadkami, największy w dolnośląskim (o 12 proc.), a potem w małopolskim (o 9 proc.), opolskim (o 7 proc.), pomorskim (o 7 proc.), śląskim (o 7 proc.), wielkopolskim (o 4 proc.), zachodniopomorskim (o 4 proc.). Porównując dane roczne (kwartał do kwartału), najwięcej nowych ofert przybyło dla zagranicy (+38 proc.), a ubyło w pomorskim (o 51 proc.).

Ogłoszenia z podziałem na branże

W porównaniu do III kwartału dwucyfrowe wzrosty pod względem liczby ofert pracy w serwisie InfoPraca.pl były udziałem medycyny (o 66 proc.), franczyzy (o 61 proc.), analiz biznesowych (o 43 proc.) rzemieślnictwa (o 40 proc.), motoryzacji (o 37 proc.), praktyk i staży (o 36 proc.), weterynarii (o 27 proc.), prawa (o 31 proc.), nieruchomości (o 25 proc.), sportu i rekreacji (o 23 proc.), administracji państwowej (o 17 proc.), badań i rozwoju (o 17 proc.), IT-sprzedaży (o 17 proc.), mediów (o 15 proc.), farmacji (o 14 proc.).

Największe spadki liczby ofert pracy w porównaniu do III kwartału można zauważyć w branżach ochrona osób i mienia (o 79 proc.), architektura (o 72 proc.), catering/ gastronomia (o 56 proc.), sprzedaż detaliczna (o 40 proc.), BHP/ ochrona środowiska (o 39 proc.), turystyka/ hotelarstwo (o 37 proc.), przemysł ciężki (o 35 proc.), transport/ spedycja/ dystrybucja (o 31 proc.). W ujęciu rocznym na czele spadkowego zestawienia jest ochrona osób i mienia (o 80 proc.).

Czołowa „10” aplikacji kandydatów

Licznik rynku InfoPraca.pl wskazuje, że wśród kandydatów największym powodzeniem w IV kwartale cieszyły się oferty zamieszczane w branżach produkcja (ok. 30 tys. aplikacji), budownictwo (ok. 21 tys.), administracja biurowa (ok. 18 tys.), instalacje/ utrzymanie/ serwis (ok. 18 tys.), obsługa klienta (ok. 14,5 tys.), inżynieria (ok. 11,5 tys.), logistyka (ok. 11 tys.), administracja i sekretariat (ok. 8,3 tys.), sprzedaż – przedstawiciele handlowi (ok. 7,3 tys.). W porównaniu do III kwartału, z czołowej „10” wypadły: HR oraz doradztwo/ konsulting.

Co dalej?

Patrząc na to, co działo się w minionym roku, można założyć, że w 2018 roku bezrobocie zbliży się do poziomu nawet 5 procent. To kolejne wyzwanie dla firm.

– Krajowy niedobór kadr wiąże się nie tylko z szukaniem zastępców za granicą, ale także z przeformułowaniem zasad polityki kadrowej, z uwzględnieniem możliwej rotacji, ale także benefitów skłaniających pracowników do pozostania – mówi Marek Jurkiewicz.

Trzeba wziąć pod uwagę, że presja płacowa będzie coraz silniejsza, a to tylko zaostrzy konkurencję. Inaczej ta konkurencja wygląda w przypadku stanowisk wyższego szczebla, a inaczej – niższego.

– W pierwszym przypadku liczy się możliwość pogłębiania wiedzy, nowych wyzwań, elastycznego czasu pracy, a w drugim dominują kwestie płacowe. To czynnik najbardziej motywujący i już niewielka podwyżka decyduje, czy pracownik zostanie bądź odejdzie. Trudniej tu mówić o budowaniu długofalowych relacji – dodaje Marek Jurkiewicz.

Specjaliści rynku, ale także firmy duże nadzieje wiążą ze szkołami branżowymi. Mogą być dobrym rozwiązaniem, o ile będą dopasowane do rynku pracy i potrzeb pracodawców. Niezbędny jest zatem dialog obu zainteresowanych stron. Dużą rolę mogą tu też odegrać samorządy.

– Patrząc przez pryzmat długofalowych korzyści, powinny angażować się na rzecz zmniejszania luki pomiędzy oczekiwaniami rynku pracy a kompetencjami pracowników, którzy na ten rynek wchodzą – uważa Marek Jurkiewicz.