Polska: wydarzenia tygodnia 8/2018

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 7/2018

• Polskie państwo nasila walkę z korupcją, nasila się też walka z przestępstwami gospodarczymi i podatkowymi. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) i Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) w 2017 roku ścigały przestępstwa na których skarb państwa mógł stracić nawet 7 mld zł. ABW opublikowała informację, że prowadziła 342 śledztwa, z czego 189 dotyczyło spraw gospodarczych i podatkowych. Zarzuty postawiono 625 osobom. CBA zakończyła 2017 rok 23 postępowaniami w zakresie przestępstw gospodarczych. Zarzuty usłyszały 374 osoby.
• Skutki nowej ustawy emerytalnej. Z prawa do przejścia na emeryturę na nowych zasadach skorzystało 79 proc. uprawnionych. Według rządowych informacji co dziesiąta osoba, która skorzystała z ustawy obniżającej wiek emerytalny, otrzymała emeryturę minimalną lub niższą. To oznacza, że z 395 tys. osób, które złożyły wniosek, ponad 38 tys. otrzymuje świadczenie równe lub niższe 1000 zł. Gertruda Uścińska, prezes ZUS proponuje wprowadzenie kryterium minimalnego stażu (np. 15 lat) zezwalającego na wypłatę choćby minimalnego świadczenia. Jej zdaniem problem osób z emeryturą poniżej minimalnej będzie coraz większy. Już teraz widać, że także w Polsce rośnie liczba osób o krótkim stażu zawodowym, a także zatrudnianych w ramach umów, od których nie są odprowadzane składki lub były odprowadzane w minimalnej wysokości. To problem nie tylko naszego kraju, ale problem ogólnoeuropejski.
• Dane o polskiej gospodarce opublikowane przez GUS są obiecujące. Można mówić o utrzymującym się wyraźnym ożywieniu gospodarczym. Zdaniem ekspertów nasza gospodarka jest u szczytu możliwości, jeśli chodzi o zasoby ludzkie i możliwości wzrostu w krótkim okresie. Sytuacja na rynku pracy i brak rąk do pracy powoduje, że kolejne kwartały mogą być słabsze. Spodziewamy się, że dynamika PKB będzie w tym roku równie wysoka, jak w roku ubiegłym (wyniosła 4,6 proc.). Poprawę koniunktury widać w przedsiębiorstwach budowlanych gdzie bieżący portfel zamówień jest najlepszy od stycznia 2004 r. Wg GUS w Polsce mamy do czynienia z zauważalnym przyspieszeniem w budownictwie. Głównym motorem wzrostu będą prawdopodobnie inwestycje. Konsumpcja będzie nadal stabilnie rosła i pozostanie na wysokim poziomie. Ważnym elementem będzie dalszy rozwój eksportu. Pod koniec zeszłego roku ruszyły też inwestycje prywatne. Rośnie też wartość leasingu. Na inwestycje mają wpływ kurczące się wolne moce produkcyjne, sytuacja na rynku pracy , bardzo dobre nastroje firm,
• Struktura obrotów instrumentami finansowymi na rynku finansowym w Polsce. Największy udział w obrotach na Głównym Rynku akcji mają inwestorzy zagraniczni. Inwestorzy zagraniczni wygenerowali 53 proc. obrotów akcjami. Udział krajowych inwestorów instytucjonalnych wyniósł 31 proc., a inwestorzy indywidualni wygenerowali 16 proc. obrotów.
• Depozyty polskich gospodarstw domowych. Według Expandera w ubiegłym miesiącu wartość tzw. depozytów bieżących gospodarstw domowych przekroczyła 400 mld zł. (depozyty złotówkowe). Dodatkowo liczone depozyty w walutach obcych wyniosły 52,5 mld zł. Na wartość depozytów w bankach ma duży wpływ stawka oprocentowania, która obecnie jest niska.
• Rozwój elektromobilności w Polsce. Szacuje się, że korzyści z elektryfikacji transportu w naszym kraju mogą wpłynąć na wzrost PKB o 1,1 proc. oraz umożliwi powstanie 81 tys. nowych miejsc pracy. Wiele wskazuje na to, ze w tej dziedzinie polską specjalnością produkcyjną mają być autobusy elektryczne. Przewiduje się, że już w 2020 roku nawet 20 proc. sprzedawanych autobusów na potrzeby polskich miast będzie miało bateryjny napęd elektryczny, a dodatkowo 10 proc. będą stanowiły autobusy elektryczne typu plug-in. W ciągu następnych 10 lat – powyższe wskaźniki wzrosną do 50 i 14 proc. Rozwój pojazdów z napędem elektrycznym niewątpliwie wpłynie pozytywnie na poprawę jakości powietrza oraz przyspieszy zmiany w polskiej energetyce (wymagać to będzie dołączenia do sieci ok. miliona stacji ładowania pojazdów).
• Rząd przedstawił swój pomysł na wsparcie branży biotechnologicznej. Ma nim być Wirtualny Instytut Badawczy. Koncepcja tej inicjatywy została przedstawiona na jednym ze spotkań przedstawicieli krajowych ośrodków badawczych, polskich i międzynarodowych firm, administracji publicznej oraz środowiska startupów.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

Polskie powietrze... czy TERMOMODERNIZACJA ROZWIĄŻE PROBLEM SMOGU. Na to pytanie odpowiada Konrad Witczak, ekspert ds. Zrównoważonego Rozwoju w ROCKWOOL Polska

Rząd zapowiedział przeznaczenie 180 milionów złotych na pilotażowy program termomodernizacji domów jednorodzinnych, który na razie obejmie pojedyncze gminy w Małopolsce i na Śląsku. O tym, dlaczego wymiana kotłów nie odniosła pożądanego skutku i jakie korzyści daje termomodernizacja, opowiada Konrad Witczak, ekspert ds. Zrównoważonego Rozwoju w ROCKWOOL Polska.

Smog w Polsce to poważny problem, który miał być częściowo zażegnany wymianą kotłów dofinansowywaną przez polski rząd. Dlaczego rząd proponuje teraz nowy program związany z termomodernizacją, a więc ociepleniem budynków? Czy wymiana kotłów nie odniosła pożądanego skutku?

Konrad Witczak, ekspert ds. Zrównoważonego Rozwoju w ROCKWOOL Polska: Termomodernizacja budynków nie jest pomysłem nowym. W Polsce, dzięki tzw. Ustawie Termomodernizacyjnej z 1998 roku, czyli od 20 lat, termomodernizacja bardzo dobrze sprawdzała się w sektorze budownictwa wielorodzinnego i dla budynków użyteczności publicznej. Świadczą o tym dane prezentowane m.in. przez Bank Gospodarstwa Krajowego czy Główny Urząd Statystyczny. Według GUS, około 50% budynków wielorodzinnych zostało poddanych termomodernizacji. Pomimo tego, że ustawa termomodernizacyjno-remontowa obejmowała również budynki jednorodzinne, w praktyce niestety okazało się, że właściciele budynków jednorodzinnych nie korzystali z wsparcia finansowego na termomodernizację swoich domów. Złożoność procedury uzyskania wsparcia, w porównaniu do jego wysokości, nie zachęcała do sięgnięcia po tę formę pomocy na termomodernizację domów. Prawdopodobnie to właśnie mniejsze koszty i względnie prostsze procedury związane z wymianą kotłów, w porównaniu z termomodernizacją domów, przyczyniły się do tego, że pierwszy etap działań antysmogowych związany był głównie z wymianą starych kotłów na nowe.

Po wymianie kotła nagle wzrosły koszty za ogrzewanie

KW : Tak, bo dodatkowym warunkiem, wynikającym z technologii działania nowych urządzeń grzewczych, jest również zastosowanie wysokiej jakości drogich paliw. Po pewnym czasie zorientowano się (najpierw właściciele nowych kotłów, później samorządy), że sama wymiana kotła to rozwiązanie krótkotrwałe. Na etapie przeprowadzenia inwestycji było to tańsze niż termomodernizacja budynku, ale zaraz po samej wymianie kotłów okazało się, że właścicielom wzrosły koszty ogrzewania, za co rekompensatę musiały wypłacać samorządy. Dostrzeżono więc, obok smogu, inny bardzo ważny problem społeczny jest nim ubóstwo energetyczne, polegające na tym, że mieszkańców nie stać na zaspokojenie potrzeb związanych z ogrzewaniem domu. Wymiana starych kotłów na nowe i konieczność stosowania w nich drogich paliw, pogłębia zjawisko ubóstwa energetycznego.

Mamy więc dwa poważne problemy smog i ubóstwo energetyczne. Czy termomodernizacja je rozwiąże?

KW : Zdecydowanie. To poważne problemy o charakterze społecznym i są z sobą ściśle powiązane. Muszą być rozpatrywane łącznie. Nie da się podejmować działań na rzecz zmniejszenia smogu bez uwzględniania wpływu tych działań na koszty ogrzewania budynków. Główną przyczyną smogu w Polsce jest indywidualne ogrzewanie gospodarstw domowych. Właściciele domów, uciekając w pewien sposób przed ubóstwem energetycznym, czyli przed ponoszeniem wysokich kosztów ogrzewania, wybierają tanie rodzaje paliw, choć często to, czym można palić w starych piecach, nie powinno być określane jako paliwo. Niestety spalanie tych tanich rodzajów paliw powoduje znaczne emisje bardzo niebezpiecznych dla zdrowia ludzi substancji, które tworzą smog. Dotykamy tu poważnego problemu, jakim są skutki oddziaływania smogu na zdrowie ludzi, którzy przecież często nie mają wpływu na to, co spala się w okolicy.

Termomodernizacja budynków składa się z kilku etapów. Pierwszym z nich jest ocieplenie domu zawsze należy zacząć właśnie od izolacji, a dopiero potem dostosowywać nowe technologie grzewcze. Dobrze ocieplony budynek zapobiega stratom ciepła, a to przekłada się na mniejsze moce grzewcze kotłów czy innych tego typu rozwiązań. Zdecydowane wsparcie termomodernizacji budynków jednorodzinnych jest wręcz obowiązkiem rządu.

Skutecznie przeprowadzona termomodernizacja budynków jednorodzinnych będzie narzędziem, które rozwiąże te dwa ważne problemy społeczne: ograniczy smog i zapobiegnie wzrostom kosztów ogrzewania, nawet przy przejściu na droższe, mało emisyjne rodzaje paliw, jak np. wysokiej jakości węgiel kamienny, gaz ziemny lub ciepło sieciowe.

Rząd chce przeznaczyć 180 mln na pilotażowy program termomodernizacyjny. W mediach pojawiły się głosy, że ludzie nie będą zainteresowani termomodernizacją, jeśli trzeba będzie zaciągnąć kredyt, by móc skorzystać z programu. Eksperci wskazują na takie możliwości, jak ulga podatkowa PIT czy częściowy zwrot podatku VAT za materiały budowlane.

Czy są jakieś inne rozwiązania, które przekonają właścicieli domów do termomodernizacji i skorzystania z programu?

KW : Powodzenie programu termomodernizacji budynków jednorodzinnych, a więc programu mającego za zadanie ograniczenie smogu, zależało będzie od skuteczności jego wdrożenia. Im prostsze reguły przyznania dofinansowania i wymagające mniej zaangażowania od strony inwestora indywidulanego, tym lepiej. Wszystko zależeć będzie od szczegółów programów wsparcia. Właściciele budynków jednorodzinnych mogą mieć bardzo różne preferencje, wynikające np. z ich możliwości finansowych, mobilności przy szukaniu banku z ofertą na termomodernizację, ekipy remontowej, doradztwa związanego z uzyskaniem dofinansowania i przeprowadzenia termomodernizacji w taki sposób, aby dała ona zamierzony cel. Z drugiej strony należy pamiętać, że aby przeprowadzona termomodernizacja przyniosła oczekiwany skutek, czyli ograniczyła zapotrzebowanie na ogrzewanie, należy wprowadzić jakieś elementy związane z weryfikacją zastosowanych rozwiązań termomodernizacyjnych, a później przeprowadzonych samych prac termomodernizacyjnych.

Termomoderniza cja to pierwszy krok w energooszczędnym budownictwie i bardzo dobry sposób na ograniczenie emisji zanieczyszczeń. To także duże oszczędności na kosztach ogrzewania. Jakie są jeszcze jej korzyści dla indywidualnego inwestora? A jakie dla kraju?

KW : Oprócz zmniejszania zapotrzebowania na energię do ogrzewania, zalety termomodernizacji budynków to przede wszystkim ograniczenie niskiej emisji, czyli głównej przyczyny smogu w Polsce. Oznacza to znaczną poprawę warunków zdrowotnych całego społeczeństwa, a przede wszystkim osób najbardziej narażonych na zanieczyszczenie powietrza, czyli dzieci i kobiet w ciąży. To także duże oszczędności szacuje się, że dzięki termomodernizacji w naszym budżecie zostałoby aż 20 miliardów złotych! Dla kraju to oszczędności strategicznych nośników energii, a więc wzrost bezpieczeństwa energetycznego. Dzięki poprawie efektywności energetycznej budynków, opłacalne stanie się doprowadzenie do nich innych rodzajów źródeł ogrzewania (np. gaz ziemny, ciepło sieciowe) lub zwiększenie potencjału wykorzystania odnawialnych źródeł energii, co również poprawi bezpieczeństwo energetyczne kraju. Termomodernizacja ma także wpływ na poprawę architektury i estetyki budynków w gminach. Dla inwestora indywidulanego to więcej gotówki w portfelu, bo oszczędności na kosztach ogrzewania mogłyby się zmniejszyć w skali roku nawet o kilka tysięcy złotych. Skorzystanie z programu może być też okazją do przeprowadzenia dodatkowych prac remontowych budynku, jak np. naprawa pokrycia dachu, adaptacja poddasza, odnowienie elewacji budynku. Wszystko to poprawia komfort użytkowania pomieszczeń przy zastosowaniu odpowiednich materiałów budowlanych wzrasta izolacyjność akustyczna przegród i bezpieczeństwo pożarowe.

Program rządu jest pilotażowy, a z ekspertyz wynika, że to kropla w morzu potrzeb. Jak możemy przeciwdziałać smogowi w sposób długofalowy?

Program to pilotaż, a kwota w stosunku do potrzeb niewielka. Zapewne faza pilotażowa służyć będzie nie tylko sprawdzeniu skuteczności samej termomodernizacji budynków w ograniczaniu smogu w niewielkiej skali (w programie wezmą udział pojedyncze gminy), ale również przetestowaniu czynności organizacyjnych związanych z dystrybucją wsparcia finansowego wśród właścicieli budynków. Na szczęście dostrzeżono ogromny potencjał w poprawie efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych przez ich termomodernizację. Należy mieć nadzieję, że po fazie pilotażowej nastąpi rozpoczęcie właściwego, wieloletniego programu termomodernizacji domów w skali kraju, z programami wsparcia dostosowanymi do możliwości właścicieli budynków jednorodzinnych.