Nie ma co liczyć na tanie powierzchnie biurowe w Europie?

Przeczytaj także: Biurowce liczą na wzrost PKB. Najemcy wrócą wraz z ożywieniem?

Przewidywany przez Savills wzrost warszawskich czynszów ma być efektem kilku czynników. Chodzi tu o niższą od przewidywanej podaż, która da o sobie znać głównie w centralnych lokalizacjach, ale także o rosnącą aktywność najemców oraz pnące się w górę koszty budowy.

Dane Savills wskazują, że czynsze najmu w biurowcach położonych w centralnych obszarach biznesowych (COB) w Europie rosną nieustannie już od 2010 roku. Średni, roczny wzrost na głównych rynkach sięga 2,4%, a w krajach nordyckich - 5,4%. Co więcej, w przedostatnim kwartale minionego roku średni wskaźnik pustostanów w europejskich COB pikował do rekordowo niskiego poziomu 6,6%, co oznacza znaczące uszczuplenie zasobu wolnych biur do wynajęcia.

„Wolumen dostępnej powierzchni biurowej skurczył się wskutek rosnącego popytu i ostrożnego podejścia instytucji finansujących do wspierania nowych inwestycji w okresie co najmniej ostatnich czterech lat. Z tego względu aktualna sytuacja na rynku sprzyja najbardziej właścicielom wysokiej jakości budynków biurowych w europejskich miastach. Z kolei najemcy muszą rywalizować o ograniczone zasoby i liczyć się ze wzrostem kosztów najmu” - mówi Eri Mitsostergiou, dyrektor ds. badań rynków europejskich w Savills.

„Również w Warszawie dostępność powierzchni biurowej zmniejszyła się, a w związku z relatywnie niską nową podażą spodziewaną w 2018 i 2019 roku oraz wysoką aktywnością najemców, którą widać w wysokiej wartości popytu brutto oraz rekordowo wysokiej absorpcji netto, należy oczekiwać dalszego obniżania się współczynnika pustostanów i nieznacznej korekty czynszów w górę” – mówi Wioleta Wojtczak, dyrektorka działu badań i analiz w Savills.

W kilku miastach europejskich czynsze za najlepsze powierzchnie biurowe wzrosły znacznie powyżej poziomów odnotowanych w 2007 roku, czyli przed wybuchem ostatniego kryzysu finansowego. Dotyczy to między innymi: Sztokholmu (+49%), Berlina (35%), Oslo (26%) Monachium (16%) i londyńskiej dzielnicy West End (14%).

„Po okresie ożywienia gospodarki tych rynków wkroczyły na ścieżkę szybkiego wzrostu. Czynsze w COB miast europejskich będą nadal rosły z uwagi na prognozowany duży wzrost PKB w najbliższych kilku latach i dalszą ekspansję firm” - mówi Matthew Fitzgerald, dyrektor europejskiego działu reprezentacji najemców w Savills.

„Ekspansje najemców w Warszawie stanowiły blisko 11% popytu brutto, czyli ponad 90 000 mkw. Dla porównania np. w 2012 roku było to jedynie 3%. Nic nie wskazuje, żeby trend ten miał się odwrócić. Rekordowo wysoka absorpcja netto oznacza również coraz większe zapotrzebowanie firm na powierzchnie biurowe” – dodaje Wioleta Wojtczak.

Z analiz przeprowadzonych przez ekspertów firmy Savills wynika, że wolumen powierzchni będącej w przygotowaniu na lata 2018-2019 w COB na terenie Europy wynosi ok. 10,5 mln mkw., czyli mniej więcej tyle, ile wynosi roczny popyt (według średniej długoterminowej). Podaż i popyt powrócą do stanu równowagi dopiero za jakiś czas, co oznacza, że utrzyma się presja wzrostowa na czynsze za najlepsze powierzchnie w COB – według prognoz Savills w 2018 roku stawki czynszowe mogą wzrosnąć średnio o 2,5%. Wzrosty o ponad 4% rocznie mogą odnotować w szczególności miasta takie jak Oslo, Madryt, Barcelona i Kopenhaga, jednak ich dokładna skala na niektórych z tych rynków jest przedmiotem spekulacji.

Nowa podaż w Warszawie w kolejnych dwóch latach wyniesie około 450 000 mkw. podzielonych mniej więcej po równo między 2018 a 2019 rok. Średnioroczna wartość absorpcji netto z ostatnich pięciu lat wynosi natomiast ponad 237 000 mkw. z rekordową wartością 378 500 mkw. zanotowaną w ubiegłym roku.

„Najemcy biur kontynuują ekspansję, a rywalizacja o pozyskanie najbardziej utalentowanych pracowników to obecnie główny czynnik rosnącego popytu na najbardziej atrakcyjne powierzchnie biurowe w COB. W kluczowych branżach zatrudnienie najlepszej kadry stało się ważniejsze od kosztów związanych z lokalizacją. Ten trend może się utrzymać, chyba że ponownie pogorszą nastroje wśród przedsiębiorstw na terenie Europy i koszty wynajmu nieruchomości staną się zbyt dużym obciążeniem dla bilansów firm” - dodaje Matthew Fitzgerald.