GUS: osoby 50plus na rynku pracy

Przeczytaj także: Rynek pracownika potrzebuje osób 50+

Najnowsze opracowanie GUS przygląda się położeniu polskich pracowników po 50 roku życia. Pierwsza część analizuje, jak ten segment rynku pracy przedstawia się na tle innych europejskich państw, druga bierze pod lupę sytuację pracujących i bezrobotnych 50plus w podziale na grupy wiekowe.

Jak wypadamy na tle wybranych państw europejskich?

Jak wynika z przedstawionych przez GUS danych, w IV kwartale minionego roku współczynnik aktywności zawodowej dla ludności ogółem w Polsce ukształtował się na poziomie 56,2%, a więc o 1,8 p. proc. niższym aniżeli w w Unii Europejskiej (UE28). W przypadku Polaków 50plus osiągnął on 34,0%, a to oznacza, że w tej grupie wiekowej aktywna zawodowo jest co trzecia osoba. Zarówno w Polsce, jak i w państwach UE28 większa aktywność zawodowa to domena mężczyzn. W państwach europejskich aktywny zawodowo powyżej 50. roku życia jest prawie co drugi mężczyzna (45,2%) i co trzecia kobieta (32,7%). W Polsce współczynnik aktywności zawodowej osiągnął wartość 43,3% dla mężczyzn i 26,6% dla kobiet.

W latach 2007-2017 wystąpiły zmiany w kształtowaniu się współczynnika aktywności zawodowej. Do 2011 roku zmniejszała się różnica między wspomnianym wskaźnikiem dla Polski i UE28. Natomiast od 2011 roku różnica zaczęła rosnąć. W IV kwartale 2017 r. wyniosła 4,5 p. proc. (w IV kwartale 2016 r. – 3,4 p. proc.).

W Polsce od 2007 r. zwiększała się liczba pracujących osób powyżej 50. roku życia. W IV kwartale 2017 r. wskaźnik zatrudnienia dla osób 50plus wyniósł 32,9% (42,0% dla mężczyzn, 25,8% dla kobiet) i był on niższy od średniego wskaźnika państw UE28, wynoszącego 36,5% (42,8% dla mężczyzn, 31,0% dla kobiet). Różnica pomiędzy wskaźnikiem zatrudnienia dla Polski i UE28, podobnie jak w przypadku współczynnika aktywności zawodowej, zwiększa się od 2011 roku. W IV kwartale 2017 r. wyniosła ona 3,6 p. proc. (o 1,1 p. proc. więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku).

W IV kwartale 2017 r. wysoki odsetek osób pracujących w wieku 50plus w ogólnej liczbie ludności w tym wieku wystąpił w Islandii (71,1%). Spośród państw UE 28 wysokie wskaźniki zatrudnienia notowano w Szwecji (44,6%) i Estonii (44,1%), ale także powyżej 40% w Niemczech, Holandii, Litwie, Wielkiej Brytanii, Danii i Irlandii. Wysoki wskaźnik zatrudnienia wśród mężczyzn (powyżej 49,0%) był w Estonii, Holandii, Szwecji, Niemczech i Irlandii, a wśród kobiet (powyżej 40,0%) w Szwecji i Estonii. Wśród państw UE 28 najmniej osób powyżej 50. roku życia pracowało w Grecji (25,1%).

Stopa bezrobocia osób 50plus w Polsce w IV kwartale 2017 r. wyniosła 3,1%. W porównaniu z IV kwartałem 2016 r. była niższa o 0,9 p. proc. Bezrobotni w UE28 stanowili 7,3% osób aktywnych zawodowo, przy czym dla osób powyżej 50. roku życia stopa bezrobocia wyniosła 5,3% (spadek o 0,7 p. proc. w porównaniu z IV kwartałem 2016 r.). Od 2014 r. stopa bezrobocia osób powyżej 50. roku życia w Polsce jest niższa niż średnia stopa bezrobocia państw UE28.

W IV kwartale 2017 r. stopa bezrobocia dla osób powyżej 50. roku życia była wyższa niż 10% w dwóch państwach UE28, najwyższa w Grecji (16,5%). Natomiast do grupy państw UE28 ze wskaźnikiem poniżej 5% należały: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Malta, Węgry, Wielka Brytania, Holandia, Polska, Słowenia, Szwecja oraz Rumunia.

Pracujący i zatrudnieni powyżej 50. roku życia według grup wiekowych

W Polsce w latach 2007-2017 nastąpił wzrost wskaźnika zatrudnienia osób powyżej 50. roku życia we wszystkich grupach wiekowych. Tendencja ta dotyczyła zarówno kobiet, jak i mężczyzn, przy czym największy wzrost wskaźnika wystąpił w grupie kobiet w wieku 55-59 lat. W IV kwartale 2017 r. wskaźnik zatrudnienia dla kobiet i mężczyzn w tej grupie wiekowej wyniósł odpowiednio 58,1% i 71,7%. W badanym okresie we wszystkich grupach wiekowych osób 50plus wskaźnik zatrudnienia dla mężczyzn był wyższy niż dla kobiet. W IV kwartale 2017 r. osiągnął on najwyższą wartość dla mężczyzn i kobiet w przedziale wiekowym 50-54 lat (odpowiednio 79,7% i 73,6%).

W Polsce w latach 2007-2017 wzrosła liczba pracujących powyżej 50. roku życia. Natomiast od 2010 r. wystąpił spadek liczby pracujących kobiet i mężczyzn w wieku 50-54 lata przy jednoczesnym wzroście w pozostałych grupach wiekowych.

Wśród zatrudnionych powyżej 50. roku życia w październiku 2016 r., w podmiotach gospodarki narodowej o liczbie pracujących 10 osób i więcej, największy odsetek stanowiły osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym – 29,7%. Wśród mężczyzn w tej grupie wiekowej przeważali ci z wykształceniem zasadniczym zawodowym (37,9%), a wśród kobiet – z wykształceniem wyższym (33,7%). Z kolei najmniej zatrudnionych mężczyzn było z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (5,0%), a kobiet – z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (6,5%).

Rozpatrując rodzaj prowadzonej działalności najwięcej osób powyżej 50. roku życia w październiku 2016 r. zatrudnionych było w przemyśle – 645,4 tys. osób (29,2%). Biorąc pod uwagę płeć, najwięcej mężczyzn pracowało w przemyśle (40,2%), a kobiet – w edukacji (25,2%).

Co piąta zatrudniona osoba powyżej 50. roku życia w jednostkach gospodarki narodowej o liczbie pracujących 10 osób i więcej w październiku 2016 r. wykonywała zawód zaliczany do grupy specjalistów – 497,5 tys. osób (22,5%). Wśród kobiet najliczniej reprezentowaną grupą zawodów byli specjaliści – 350,3 tys. osób (32,2%). Z kolei najwięcej mężczyzn wykonywało zawód z grupy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy – 289,8 tys. osób (25,9%).

Przeciętne wynagrodzenie brutto osób 50plus za październik 2016 r. zatrudnionych w podmiotach gospodarki narodowej o liczbie pracujących 10 osób i więcej

Przeciętne wynagrodzenie brutto osób powyżej 50 roku życia za październik 2016 r. zatrudnionych w jednostkach gospodarki narodowej o liczbie pracujących 10 osób i więcej wyniosło 4173,10 zł (wzrost o 4,9% w porównaniu z październikiem 2014 r.). Przeciętna płaca w sektorze publicznym (4698,93 zł) była wyższa od przeciętnego wynagrodzenia w sektorze prywatnym (4119,05 zł). Różnice w poziomie wynagrodzeń zostały zaobserwowane również w podziale na płeć. Przeciętne wynagrodzenie mężczyzn było wyższe od przeciętnej płacy kobiet, wynosiły one odpowiednio 4668,60 zł i 4076,32 zł (w październiku 2014 r. odpowiednio 4491,05 zł i 3841,81 zł). Najwyższe przeciętne wynagrodzenie otrzymywały osoby z wykształceniem wyższym (6669,43 zł), a najniższe z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (2911,04 zł).

W omawianej grupie wiekowej najwyższe przeciętne wynagrodzenie brutto otrzymywali zatrudnieni w działalności finansowej i ubezpieczeniowej – 7617,02 zł, a najniższe w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej – 2552,39 zł.

Przeprowadzone analizy wskazują, że najwyżej opłacani byli przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy (8820,13 zł). Wśród osób powyżej 50. roku wysokie wynagrodzenie otrzymywali także zatrudnieni w grupie specjalistów (5502,91 zł). Najniżej opłacani byli pracownicy zatrudniani przy pracach prostych (2545,84 zł).

Bezrobotni 50plus według grup wiekowych

Od 2013 roku liczba bezrobotnych powyżej 50. roku życia według BAEL systematycznie spada. W 2017 względem roku poprzedniego było ich mniej o 33,6 tys. osób (16,7%), przy czym bardziej zmniejszyła się liczebność bezrobotnych mężczyzn (17,7%) niż kobiet (15,2%). W tym samym okresie (lata 2016-2017) wśród pięcioletnich grup wiekowych najbardziej zmniejszyła się liczebność bezrobotnych w wieku 50-54 lata (18,9%).

Liczba bezrobotnych w IV kwartale 2017 r. wyniosła 142 tys. i była niższa niż w analogicznym okresie 2016 r. o 45 tys. osób (spadek o 24%). Wśród aktywnych zawodowo więcej było bezrobotnych mężczyzn niż kobiet. W tym czasie największy spadek liczby bezrobotnych dotyczył osób w wieku 55-59 lat (30,1%), przy czym wśród mężczyzn był to spadek o 32,8%, a wśród kobiet – o 26,8%.

W IV kwartale 2017 r. najwyższa stopa bezrobocia w badanej zbiorowości występowała wśród osób w wieku 55-59 lat (3,4%) i również w tym przedziale wiekowym nastąpił największy spadek stopy bezrobocia (1,2 p. proc.) w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku.