Kogo dotyka wykluczenie cyfrowe?

Przeczytaj także: Wykluczenie cyfrowe dotyczy aż 2 mln Polek. Jak aktywizować polskie kobiety?

WYSOKI STOPIEŃ WYKLUCZENIA CYFROWEGO OSÓB STARSZYCH

Wprawdzie rzesza polskich internautów rośnie z każdym rokiem, to jednak wśród osób 45+ ciągle jeszcze widać wysoki niedobór kompetencji cyfrowych, co sprawia, że surfowanie po internecie jest dla wielu z nich podróżą w nieznane. Sytuacji nie można bagatelizować. Wykluczenie cyfrowe seniorów to w pewnym stopniu również wykluczenie społeczne tej grupy wiekowej, a także większy podział pomiędzy pokoleniami. Wagę sprawy pokazały chociażby rezultaty ubiegłorocznego “Raportu Aasa – Polki wykluczone cyfrowo 2017”, który dowiódł, że z internetu nie korzystają aktywnie aż 2 miliony Polek w wieku 45-70 lat.

A jak ten sam problem wygląda z perspektywy ich dzieci i wnuków? Okazuje się, że nie jest najlepiej. Przeszło połowa, bo aż 55 proc. osób w wieku 15-35 lat uważa, że ich rodzice, teściowie i dziadkowie nie radzą sobie w internetowej rzeczywistości. Tak wynika z tegorocznego “Raportu Aasa – Aktywność starszych pokoleń w internecie oczami młodych 2018”, opracowanego na podstawie badania opinii zrealizowanego przez Kantar Public w kwietniu. Raport został przygotowany w ramach drugiej odsłony kampanii Aasy Netu, której celem jest aktywizacja cyfrowa osób dojrzałych, przy wsparciu młodszych.

Zdaniem młodych, w największym stopniu to zjawisko dotyczy ich dziadków i babć, którzy korzystają z internetu najrzadziej i posiadają najniższe kompetencje – aż 79 proc. badanych uważa ich za najbardziej wykluczonych cyfrowo. Niemal połowa, bo aż 49 proc. reprezentantów i reprezentantek młodego pokolenia określiła jako wykluczonych cyfrowo swoich teściów i teściowe. Co interesujące, aż blisko 40 proc. respondentów i respondentek ocenia w ten sposób także swoich rodziców. Przy czym, według młodszych pokoleń, dużo lepiej radzą sobie w internecie kobiety – ich matki, teściowe czy babki, niż mężczyźni – ojcowie, teściowie czy dziadkowie.

– Istnieje poważne pęknięcie pokoleniowe w zakresie korzystania z sieci, nie tylko na poziomie praktyk, ale i wyobrażeń. Fakt, że młodzi użytkownicy są przekonani o swojej biegłości w korzystaniu z sieci i bezradności osób starszych, może to pęknięcie tylko pogłębiać – zauważa prof. Mirosław Filiciak, medioznawca z Uniwersytetu SWPS.

MŁODZI I STARSI WIDZĄ INNE PRZYCZYNY PROBLEMU

Należy zwrócić uwagę na fakt, że obie grupy – młodsze i starsze pokolenia – inaczej diagnozują przyczyny, dla których osoby 45+ korzystają z internetu rzadko. Młodzi są zdania, że seniorzy nie posiadają wystarczających umiejętności, starsi natomiast - że po prostu nie mają potrzeby korzystania z sieci.

– Ciekawe, że w ocenie młodych barierą w korzystaniu z internetu przez osoby starsze jest brak wystarczających umiejętności obsługi komputera, tabletu czy smartfona (wskazało tak ponad 40 proc. respondentów), gdyż sami seniorzy znacznie rzadziej wymienili ten powód w ubiegłorocznym badaniu, częściej wskazując na brak potrzeby korzystania z internetu. Może to świadczyć o tym, że bariery motywacyjne mają większe znaczenie, niż kompetencyjne. Potrzeba zdobycia umiejętności pojawia się dopiero wtedy, kiedy jest chęć używania internetu – komentuje socjolog, dr Dominik Batorski z Uniwersytetu Warszawskiego.

BANKOWOŚĆ I ZAKUPY INTERNETOWE NAJTRUDNIEJSZE… ALE MŁODZI CHCĄ POMAGAĆ

Jakie natomiast czynności, zdaniem dzieci i wnuków, powodują najpoważniejsze trudności u ich bliskich? Co czwarta młoda osoba jest zdania, że jej rodzicom, teściom i dziadkom najwięcej problemu sprawiają czynności takie jak korzystanie z bankowości internetowej, robienie zakupów w sieci, a także oglądanie materiałów wideo oraz korzystanie z komunikatorów.

Jednocześnie jednak, co optymistyczne, aż 81 proc. reprezentantów i reprezentantek pokolenia Y i Z uważa, że korzystania z internetu można się nauczyć w każdym wieku. Dzieci i wnuki chcą aktywnie uczestniczyć w procesie uczenia się internetu przez starsze osoby z rodziny. Zgodnie z raportem, prawie wszyscy, bo aż 95 proc. młodych Polaków i Polek, czyli niemal 10 milionów osób w wieku 15-35 lat, jest skłonnych pomóc w korzystaniu z internetu swoim bliskim.

W jaki sposób młodsze pokolenia mogą pomagać swoim bliskim w korzystaniu z internetu? Bardzo istotna w ograniczaniu zjawiska wykluczenia cyfrowego osób 45+ jest współpraca wielopokoleniowa. Młodzi mogą wspomagać swoich bliskich poprzez pokazywanie zalet płynących z używania sieci oraz pomoc w nauce.

Metodologia badania „Aktywność starszych pokoleń w internecie oczami młodych 2018”
Badanie zostało przeprowadzone w kwietniu 2018 roku przez Kantar Public na zlecenie Aasa Polska, metodą CAWI (wywiadów internetowych), na ogólnopolskiej grupie 1000 osób w wieku 15-35 lat, które posiadają rodziców, teściów i/lub dziadków.