Wakacje 2018: co mogą zmienić wybory w Turcji?

Przeczytaj także: Wakacje 2018: w Turcji tanio raczej nie będzie

Niespodziewane przedterminowe wybory – nowe czynnik niepewności w tureckiej turystyce

Gdy wydawało się, że zapanowało już swoiste status quo w perspektywach tureckiej turystyki objawiło się nagle jedno z ryzyk od których kraj się jeszcze nie uwolnił. Zgodnie z harmonogramem wyborczym wybory prezydenckie i parlamentarne miały się tam odbyć jednocześnie 3 listopada 2019 roku. Rzecz w tym, że będą one miały kluczowe znaczenie, ponieważ to dopiero po nich wejdzie w życie większość rozszerzonych kompetencji szefa państwa zgodnie z wynikami referendum konstytucyjnego z 16 kwietnia 2017 roku.

W związku z wieloma czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi wśród których bardzo istotną rolę odgrywa niekorzystny rozwój sytuacji gospodarczej w Turcji Prezydent Erdogan w dniu 18 kwietnia zdecydował o rozpisaniu przedterminowych wyborów prezydenckich i parlamentarnych na 24 czerwca, czyli za 4 tygodnie.

Opozycja w politycznej ofensywie

Początkowo wydawało się, że wybory będą niemal formalnością, gdyż partia aktualnego prezydenta, czyli AKP (Partia Sprawiedliwości i Rozwoju) wraz z sojuszniczą MHP (Nacjonalistyczną Partią Działania), które w lutym tego roku zawarły formalny polityczny sojusz, miały w połowie kwietnia bezpieczną przewagę nad opozycją.

Słabiej wyglądała pozycja samego Erdogana, który według sondaży (uśrednionych) nie wygrywał w pierwszej turze, a w potencjalnej drugiej wykazywał jedynie 6 do 10 procent przewagi nad kandydatem opozycji, któremu w takim wypadku prawie wszystkie siły polityczne obiecały formalne (w ramach sojuszu politycznego Millet) lub nieformalne poparcie.
Erdogan jest silnym przywódcą, a tacy często dobrze radzą sobie w wyborach. W odróżnieniu od innych zdecydowanych liderów, jak Victor Orban (Węgry), czy Liviu Dragnea (Rumunia) Erdogan ma jednak poważną słabość, a jest nią sytuacja ekonomiczno-społeczna kraju. W czasach, w których coraz ważniejszym kryterium oceny zaczyna odgrywać nie taka, czy inna ideologia tylko tzw. popularnie „kasa”, akurat w tej chwili ma mało do zaoferowania. Dwucyfrowe tempo wzrostu płac realnych i bardzo niskie bezrobocie jest istotnym składnikiem około 50-procentowego poparcie obu wymienionych wcześniej liderów. W Turcji płace realne rosną (2017) w tempie około 1,5 procent, a obecne wskaźniki są albo niższe (zaufanie konsumenckie) niż wiosną 2017, albo w przypadku zaufania do gospodarki kraju wprawdzie mniej więcej takie same, ale przy silnym trendzie spadkowym, podczas gdy wiosną 2017 trend ten był ewidentnie wzrostowy.

Charyzmatyczny Erdogan trafia na godnych przeciwników

Kolejną niekorzystną kwestią dla tureckiego przywódcy są niedawno objawieni charyzmatyczni przywódcy dwóch największych opozycyjnych partii, czyli energiczny nauczyciel fizyki Muharrema Ince (CHP – Republikańska Partia Ludowa założona w 1919 roku w czasach wojny grecko-tureckiej) oraz charyzmatyczna historyk Meral Aksener, przywódczyni założonej przez nią 25 października 2017 nowej partii IYI(Dobra Partia). Takich przeciwników nie ma ani Orban, ani Dragnea, jeśli nie liczyć … Ludovica Orbana (pochodzenia węgierskiego) przywódcy największej rumuńskiej partii opozycyjnej.

Rozwój sytuacji sondażowych, który można zobaczyć na poniższych wykresach wskazuje, że przeciwnicy prezydenta rosną w siłę, a on sam stopniowo słabnie.


Sytuacja obecna nie przesądza jeszcze kto okaże sie ostatecznym triumfatorem w tej rozgrywce, ale może ona mieć spory wpływ na koniunkturę w polskiej zorganizowanej turystyce wyjazdowej.
Przywódca CHP jest dość mocno pro-unijny i zorientowany na szeroką współpracę z Zachodem, a przywódczyni IYI szczególnie mocno akcentuje sprawy gospodarcze jak ekstremalnie szybki rozwój i dywersyfikacja gospodarki, cyfryzacja, przemysł 4.0, silny priorytet dla bardzo ofensywnego wzrostu turystyki.

Turcja – nowy rynek dla LCC i wyjazdów organizowanych samodzielnie?

Dość wyraźne ryzyka dla polskiej branży zorganizowanej turystyki wyjazdowej wynikające z ewentualnej zmiany władzy są dwa. Jedno to ryzyko pewnej destabilizacji kraju, które potencjalnie może zaszkodzić turystyce, ale naszym zdaniem jest ono mniejsze niż przypuszczają to w chwili obecnej tzw. specjaliści.

Istotniejszym ryzykiem biznesowym jest większa otwartość na gospodarczą i polityczną współpracą z Zachodem i otwartość na postulaty branży hotelarskiej dotyczące zwiększenia ciągle kulejącego ruchu turystycznego do tego kraju Mogą się one jeszcze nasilić w czasie nadciągającego już spowolnienia gospodarczego zwłaszcza w krajach „starej Europy” . Prezydent Erdogan dotychczas konsekwentnie bronił tanim liniom (LCC) dostępu do tureckiego nieba.
Prawdopodobieństwo prowadzenia takiej polityki przez ewentualnych nowych przywódców wydaje się daleko mniejsze. Otworzenie nieskrępowanej możliwości obsługi ruchu turystycznego tanim liniom w momencie spadku dynamiki przewozów lotniczych na połączeniach paneuropejskich, to wymarzony prezent nie tylko dla Ryanair, ale też dla linii Easyjet, czy Eurowings, które postanowiły intensywnie rozwijać platformy kojarzące przeloty z ofertami hotelowymi i innymi usługami w destynacjach. Te nowe inicjatywy oznaczają w konsekwencji prawdopodobny kolejny dodatkowy lobbing i naciski na liberalizację ruchu lotniczego w tym kraju.

Jest takie nostalgiczne powiedzenie – stare, dobre czasy. Oby dla polskich organizatorów nie okazało się, że niebawem słowa te odnosić się będą również do zorganizowanej turystyki wyjazdowej do Turcji.

Rainbow podaje dobre wyniki sprzedaży za kwiecień tego roku

W ostatni piątek po południu poznaliśmy kolejny raport bieżący notowanego na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) biura podróży Rainbow. Zawierał on tym razem dane o wartościach sprzedaży za kwiecień tego roku dla różnych segmentów działalności w ujęciu jednostkowym i skonsolidowanym. W najważniejszym z nich obejmującym sprzedaż imprez turystycznych spółki wyniosła 61,1 mln złotych, co stanowi wzrost wobec roku ubiegłego o prawie 29 procent, a łączne przychody spółki, czyli uzupełnione głównie o pośrednictwo w zakresie sprzedaży miejsc w samolotach, wzrosły o nieco ponad 23 procent.

Przychody ze sprzedaży imprez w rachunku narastającym, czyli za okres od 1 stycznia do 30 kwietnia tego roku wyniosły 299,2 mln złotych i wzrosły o 38,2 mln złotych , czyli o 14,6 procent. Wzrost ten oznacza, że Rainbow w kwietniu wyraźnie przekroczył już barierę 12-miesięcznej wartości przychodów ze sprzedaży imprez turystycznych w wysokości 1,3 mld złotych osiągając sprzedaż na poziomie około 1315 mln złotych. W takich warunkach coraz bardziej realne staje się przekroczenie w tym roku przez organizatora bariery 1,5 mld złotych.
Dane te spodobały się inwestorom i w rezultacie piątkowe notowania spółki wzrosły o prawie 6,4 procent, czyli znacznie więcej niż indeksy giełdowe, które w tym dniu wzrosły w granicach pomiędzy zerem, a 0,2 procent.

Plusy i minusy tygodnia(i) dla turystyki:

Raczej plus: mieszane dane o sprzedaży detalicznej i bardzo dobre o wykonaniu budżetu w kwietniu

W minioną środę poznaliśmy dane o dynamice detalicznej za kwiecień, która wzrosła w cenach stałych o 4,0 procent podczas gdy ekonomiści spodziewali się wyniku w granicach 7,5 procent, a w cenach bieżących 8,1 procent. Ogólnie powstał mały lament, że jest to w dużej mierze skutek zakazu handlu w niedzielę. TravelDATA radzi jednak dokładniej przyjrzeć się wynikom sprzedaży, gdyż wynikają z niej wnioski, które ekonomistów – tym razem światowych – wprowadzić powinny w najwyższe zdumienie. Oto bowiem Polacy …przestali jeść!!!. Spadek sprzedaży żywności napojów etc. wyniósł bowiem aż 10,4 procent.

Spadki w tej kategorii zdażają się niezwykle rzadko, ale i tak dotychczasowy najgłębszy w całej historii badań wyniósł zaledwie 2,7 procent, czyli był prawie 4-krotnie mniejszy (sic!). Jest to sprawa niebagatelna nie tylko dlatego, że pozycja ta odpowiada aż za około 1/4 całości sprzedaży, ale również ze względu na zdrowie Polaków i siły do coraz bardziej obecnie potrzebnej pracy. Spadła również sprzedaż w sklepach wielko powierzchniowych (o 1,9 procent), której dynamika jest zwykle zbliżona lub nieco większa niż dla całości sprzedaży.
Wniosek jest więc raczej taki, że sprzedaż żywności i innych artykułów przeniosła się po prostu ze sklepów zatrudniających ponad 9 osób (bo dla takich podawane są tego typu dane) do sklepów mniejszych. Dane o sprzedaży również w mniejszych placówkach poda za jakiś czas Eurostat i dopiero wtedy ocenić będzie można jak sprzedaż detaliczna wygląda naprawdę, a nie wysnuwać wnioski już teraz.

Na razie TravelDATA, w przeciwieństwie do ekonomistów zakłada jednak, że Polacy jedzą mniej więcej tyle ile dotychczas, nie słychać bowiem, ani o ogólnopolskiej akcji gremialnego odchudzania, ani o rozpaczliwej potrzebie zaciskania pasa.