Ulga podatkowa na badania i rozwój: działa czy nie?

Przeczytaj także: Ulga B+R dobrze oceniana, ale mało popularna. Dlaczego?

Z ulgi B+R w 2017 r. skorzystało zaledwie 14% badanych firm

Jak już wspomniano we wstępie, ulga podatkowa na badania i rozwój funkcjonuje od stycznia 2016 roku, od kiedy to ustawodawca postanowił zastąpić nią obowiązującą wówczas ulgę technologiczną. Mogą z niej korzystać działający w najróżniejszych sektorach gospodarki podatnicy PIT, jak i CIT. Pomimo to skala jej wykorzystania prezentuje się dość skromnie, a powodem tego często bywa zwykła nieświadomość. Jak bowiem dowodzi badanie KPMG, aż 16% przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową, nie skorzystało z ulgi za 2017 rok, ponieważ najzwyczajniej w świecie nie wiedziało o takiej możliwości. I wprawdzie odsetek ten zmniejszył się o 5 p.p. w porównaniu z ubiegłoroczną edycją badania przeprowadzonego przez KPMG, to jednak poziom niewiedzy i tak wydaje się spory. Wśród przedsiębiorstw, które pomimo prawa do odliczenia ulgi, nie skorzystały z niej, 29% nie miało pewności czy prowadzona przez nich działalność kwalifikuje się do odliczenia w ramach ulgi podatkowej na badania i rozwó, a blisko co czwarty respondent obawiał się ryzyka zakwestionowania odliczenia przez organ skarbowy.

Według badania KPMG w Polsce jedynie 14% firm skorzystało z ulgi badawczo-rozwojowej za 2017 rok. W przyszłym roku odsetek ten powinien być wyższy, ponieważ od stycznia 2018 roku ulga została znacznie zwiększona i rozszerzeniu uległ katalog kosztów kwalifikowanych. Korzyści z ulgi B+R będą mogły czerpać firmy działające na terenach Specjalnych Stref Ekonomicznych (w zakresie działalności „niestrefowej”), a przedsiębiorstwom mającym status centrum badawczo-rozwojowego przysługiwać będzie maksymalnie 150% kwoty odliczenia – mówi Kiejstut Żagun, dyrektor, szef zespołu innowacji, ulg i dotacji w KPMG w Polsce.

Ulga podatkowa, która stymuluje rozwój innowacyjności

Ponad 1/3 firm korzystających z ulgi podatkowej na badania i rozwój (36% wskazań) uznała, że jej wprowadzenie było bodźcem, który sprawił, że podjęły decyzję o rozpoczęciu lub rozszerzeniu działalności badawczo-rozwojowej. Wśród korzyści płynących z odliczania ulgi, połowa przedsiębiorstw wymienia zarówno możliwość wykorzystania zaoszczędzonych środków na realizację nowych projektów, jak również doposażenia organizacji w sprzęt B+R. Z badania wynika, że 43% przedsiębiorstw zaoszczędzone środki przeznacza na inne cele (np. rozwój firmy lub finansowanie bieżącej działalności), a 29% ankietowanych zatrudnia nowych specjalistów od B+R.

Badanie wskazuje, że ulga B+R jest dość skutecznym sposobem stymulowania innowacyjności, ponieważ ponad 1/3 ankietowanych przyznała, że instrument zainspirował ich do prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej. Pozytywny również jest fakt, że większość badanych przedsiębiorstw planuje zwiększyć wydatki na B+R w ciągu najbliższych 3 lat – mówi Kiejstut Żagun, dyrektor, szef zespołu innowacji, ulg i dotacji w KPMG w Polsce.

Większość firm planuje zwiększać wydatki na działalność B+R

Prawie 1/3 firm (31%) biorących udział w badaniu KPMG przyznała, że planuje skorzystać z ulgi B+R za 2018 rok. Większość ankietowanych przedsiębiorstw (64% wskazań) planuje w ciągu najbliższych 3 lat zwiększać koszty na działania B+R, z czego 49% zamierza zwiększyć budżet o nie więcej niż 5% w stosunku do obecnych nakładów. W porównaniu z ubiegłoroczną edycją badania, w której żadna z firm nie planowała zmniejszać wydatków na działania innowacyjne, w tym roku, aż 12% organizacji przyznało, że w następnych 3 latach zamierza przeznaczać mniej środków niż obecnie na działalność B+R.

Najczęstsze problemy z wykorzystaniem ulgi B+R

Najczęściej zgłaszaną przez firmy trudnością przy korzystaniu z ulgi B+R jest nadmierny formalizm (64% wskazań). Połowa przedsiębiorstw zgłasza problemy wynikające z klasyfikacją kosztów jako kosztów kwalifikowanych do skorzystania z ulgi podatkowej. Z kolei 43% ankietowanych wskazuje na trudności z poprawną identyfikacją projektów lub działań firmowych zaliczanych do działalności badawczo-rozwojowej oraz ewidencją rachunkową kosztów kwalifikowanych.

W zakresie klasyfikacji kosztów jako kosztów kwalifikowanych, praktycznymi problemami z jakimi często spotykają się firmy są m.in. sposób udokumentowania w jakim wymiarze dany pracownik zaangażowany był w działalność B+R czy też metody alokacji kosztów amortyzacji oraz materiałów i surowców do ulgi B+R. Przedsiębiorstwom trudność sprawia również samodzielna obiektywna ocena spełniania przez realizowane projekty wszystkich przesłanek działalności B+R zawartych w ustawie CIT. Firmy w Polsce często napotykają problemy w płynnym poruszaniu się w nomenklaturze działalności B+R co skutkuje zawężającą bądź rozszerzającą decyzją co do zakwalifikowania pewnych obszarów działalności do ulgi – mówi Kiejstut Żagun, dyrektor, szef zespołu innowacji, ulg i dotacji w KPMG w Polsce.

Co czwarta firma prowadząca działalność B+R współpracuje z jednostkami naukowymi

Firmy prowadzące działalność innowacyjną najczęściej wykonują prace badawczo-rozwojowe samodzielnie (41% wskazań). Nieco mniejszy odsetek firm (38% wskazań) współpracuje z przedsiębiorstwami niepowiązanymi, a 11% z podmiotami powiązanymi. Z kolei 26% ankietowanych przedsiębiorstw przy pracach badawczo-rozwojowych współpracuje z jednostkami naukowymi.

Warto również wspomnieć, że oprócz rozliczania ulgi B+R firmy korzystają również z innych form wspierania działalności innowacyjnej. 19% ankietowanych przedsiębiorstw skorzystało w 2017 roku z dotacji na projekty lub infrastrukturę B+R, a 7% korzystało z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu dla inżynierów zaangażowanych w projekty B+R. 2% firm wzięło udział w programie doktoratów wdrożeniowych.

O BADANIU:
Analiza KPMG w Polsce pt. „Ulga podatkowa na badania i rozwój” powstała na podstawie badania zrealizowanego metodą wywiadu telefonicznego CATI (ang. Computer Assisted Telephone Interview) na grupie 100 średnich i dużych firm, które prowadzą działalność badawczo-rozwojową. Na pytania odpowiadali przedstawiciele kadry kierowniczej oraz szefowie działów finansowych. Badanie zostało przeprowadzone w lipcu 2018 roku przez firmę Norstat na zlecenie KPMG. Ankietowani byli członkowie kadry zarządzającej oraz szefowie działów finansowych.