Polska: wydarzenia tygodnia 44/2018

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 43/2018

• Kilka dodatkowych informacji dot. dnia dzisiejszego i perspektyw polskiej gospodarki-demografia. Na początek demografia. Wg GUS warunkiem stabilnego rozwoju demograficznego kraju jest, aby na każde 100 kobiet w wieku 15-49 lat przypadało średnio 210-215 urodzonych dzieci. Niestety obecnie jest to około 145. Z danych OECD wynika że mamy najniższy współczynnik płodności ogółem spośród wszystkich państw należących do OECD (gorzej jest tylko w Portugalii). OECD prognozuje, że w 2030 r. na jedną Polkę przypadać będzie zaledwie 1,4 urodzeń, a do 2050 r. liczba emerytów (12,6 mln) może zrównać się z liczbą osób pracujących i płacących składki. Będzie to oznaczało to oznacza, że podczas gdy dziś na jednego emeryta pracują cztery osoby, tak za trzy dekady pracować będzie zaledwie jedna. Wiemy, że żyjemy coraz dłużej, dziś średnia długość życia w Polsce wynosi 78 lat (o 9 lat dłużej niż jeszcze 30 lat temu). Z prognoz Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że urodzeni w 2030 r. będą żyli średnio o 5 lat dłużej niż osoby, które rodzą się dziś. Stopa zastąpienia (stosunek emerytury do ostatniej pensji) wynosi w Polsce ok. 40 proc. To jeden z najgorszych wyników wśród 35 państw należących do OECD. Warto zauważyć, że wchodząc w wieku 60 lat w stan emerytalny będą koleje 18 lat żyli z emerytur, a wg KE relacja przeciętnej emerytury do średniego wynagrodzenia spadnie w Polsce w 2050 r. do 27,3 proc! Mam wrażenie, że taki kierunek analiz dot. przyszłości na razie nie niepokoi młodego i średniego pokolenia., chociaż w moim przekonaniu najwyższy czas, by podjąć decyzję w sprawie budowy rezerw na okres zaawansowanego wieku.
• MFW wypowiedział się na temat prognoz dot. polskiej gospodarki. Eksperci Funduszu wskazują, że w dłuższej perspektywie nastąpi spowolnienie wzrostu gospodarczego oraz spadek deficytu. Uważają, że dynamika PKB Polski w 2018 r. wyniesie prawdopodobnie ok. 4,5 proc. Zwracają uwagę, że obecne ożywienie gospodarcze w Polsce osiągnęło już swój szczyt, i teraz dynamika PKB będzie spowalniać do bardziej możliwego do utrzymania poziomu (...) W 2019 r. tempo wzrostu gospodarczego wyhamuje, a w 2019 będziemy obserwować spowolnienie w handlu zagranicznym, a dynamika PKB spadnie do 3,5 proc. zaś w 2030 będzie to już 2,75 proc.
• Być może nie wszyscy będą zadowoleni z przygotowanej przez Instytut Badań Strukturalnych prognozy dla branży górniczej. Jest ona mało optymistyczna dla osób zatrudnionych w górnictwie, a także dla firm działających na rzecz tej branży. Jest oczywistym, że realizacja porozumienia paryskiego będzie wymagać zdecydowanej redukcji zużycia węgla w okresie najbliższych kilkudziesięciu lat. Niezbędne będzie zastąpienie węgla odnawialnymi źródłami energii i wprowadzenie technologii energooszczędnych, a branża węglowa będzie musiała stopniowo redukować wydobycie węgla. Dla dekarbonizacji gospodarki nie ma alternatywy! Szczegółowe prognozy IBS wskazują, że: zatrudnienie w tym sektorze obniżyłoby się z 94 000 w 2015 roku do 63 000 i do 27 000 w 2050 roku . Ta nadchodząca zmiana strukturalna stwarza szczególne wyzwanie tak dla rządu, jak i dla regionu śląskiego
• Centrum Informacyjne Rządu w wykazie planowanych prac legislacyjnych umieściło zamiar rządu jednorazowego podwyższenia najniższych rent i emerytur w 2019 roku. Ma to dotyczyć najniższych emerytur i rent a ta podwyżka może wynieść nawet tysiąc złotych. Ta propozycja jest prezentowana jako kolejny etap poprawy sytuacji osób pobierających najniższe świadczenia emerytalno-rentowe, a ich poziom jest uznawany za niewystarczający w odniesieniu do kosztów utrzymania. W opublikowanym dokumencie zwraca się uwagę na sytuację świadczeniobiorców. I tak szczególnie będzie to dotyczyć osób pobierających najniższej emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej, a także i w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Zasygnalizowane rozwiązanie będzie zastosowane do emerytur i rent w systemie powszechnym, do emerytur i rent rolników, służb mundurowych oraz zasiłków i świadczeń przedemerytalnych, emerytur pomostowych i nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Warto obserwować rządowe prace nad tym projektem. Pozostaje pytanie: jak to się ma do corocznej waloryzacji gwarantowanej konstytucyjnie...
• Sejm wprowadza spory pakiet zmian do ustaw podatkowych, które mają wejść w życie od stycznia 2019 r. Wg rządu ich celem jest uproszczenie i uszczelnienie systemu podatkowego, rząd zdecydował się też na wprowadzenie rozwiązania, które ma premiować przedsiębiorców osiągających przychody z praw własności intelektualnej. Te ostatnie rozwiązania są wzorowane na wielu krajach zachodnich rozwiązanie określane jako innovation box. Innovation box ma być skierowane do firm, które w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej wytwarzają i komercjalizują określone prawa własności intelektualnej (patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji topografii układu scalonego, dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu). Te zmiany będzie można ocenić, gdy zostanie opublikowana końcowa forma ustawy z prezydenckim podpisem. Jestem ciekaw jakie to będą rozwiązania. Radzę śledzić ten proces...
• MFW wskazał nam na konieczność zapewnienie niezależności KNF od wpływów politycznych. Według Funduszu, obecnie ten warunek nie jest spełniony, ponieważ 4 z 8 głosów w Komisji mają reprezentanci rządu. MFW zalecił też, że aby kontrolowane przez rząd spółki działały na warunkach komercyjnych, a nadzór w sektorze finansowym był wolny od konfliktów interesów.
• Ostrożności nigdy nie za wiele! Ogłoszono wyniki kolejnych stress-testów Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA), w którym uczestniczyły PKO BP i Bank Pekao SA. Opublikowane wyniki wskazują na wysoką odporność polskich banków w przypadku wystąpienia teoretycznego szoku makroekonomicznego. Badania przeprowadzono przy założeniu dodatkowego szoku makroekonomicznego dla Polski, zakładającego znaczne osłabienie gospodarcze (spadek PKB Polski w okresie prognozy, tj. w latach 2018- 2020). W bieżącym roku badanie EBA przeprowadzono na próbie 48 europejskich banków. Warto dodać, że testowane banki obejmują łącznie około 70 proc. aktywów bankowych w Unii Europejskiej oraz Norwegii. Uznałem za celowe dodanie w tym miejscu komunikatu KNF, że sytuacja sektora bankowego pozostawała w ostatnich kwartałach jest stabilna, a sprzyja jej tak utrzymujące się wysokie tempo wzrostu gospodarczego, poprawa sytuacji na rynku pracy oraz poprawa nastrojów przedsiębiorstw i konsumentów. KNF zwraca też uwagę na stały wzrost funduszy własnych i wzrost współczynników kapitałowych. Czy pozytywnie sprawdzą się te optymistyczne oceny w realnym zagrożeniu...

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

PRACODAWCY CHCĄ WSTRZYMANIA PRAC NAD USTAWĄ DOTYCZĄCĄ 12 LISTOPADA 2018 R.

W listach do prezydenta RP, premiera, marszałka Sejmu, przewodniczących klubów poselskich, Konfederacja Lewiatan, BCC, Pracodawcy RP i Związek Rzemiosła Polskiego, postulują wstrzymanie prac nad ustawą ustanawiającą 12 listopada br. dniem wolnym od pracy. Pracodawcy namawiają też prezydenta do skorzystania z konstytucyjnych prerogatyw w postaci zwrócenia się z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności ustawy z konstytucją albo przekazanie jej Sejmowi z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie (prawo weta).

Tak doniosłe święto jakim jest Narodowe Święto Niepodległości, obchodzone w tym roku w wyjątkową 100. rocznicę jej odzyskania nie powinno być upamiętniane w sposób nie licujący z zasadami państwa prawa – przekonują przedsiębiorcy.

Zdaniem organizacji pracodawców ustawa o ustanowieniu święta narodowego z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, która wprowadza dodatkowy dzień wolny od pracy 12 listopada 2018 r., jest przykładem bardzo złej legislacji. Będzie miała negatywny wpływ, zarówno na gospodarkę, jak i poszczególne przedsiębiorstwa. Sposób jej uchwalania jest sprzeczny z podstawowymi zasadami państwa prawa. Pogłębia chaos prawny i naraża obywateli, przedsiębiorców na dodatkowe straty. Naruszona została Konstytucja dla Biznesu, a zwłaszcza jej kluczowe filary, tzn. klauzula pewności prawa oraz zasady tworzenia prawa gospodarczego.

Projekt ustawy pojawił się na niecałe 3 tygodnie przed planowanym ustanowieniem dnia wolnego. Przedsiębiorcy wciąż nie wiedzą czy ustawa zostanie uchwalona, bo ze względu na poprawki Senatu musimy poczekać do kolejnego posiedzenia Sejmu (7-9 listopada br.). Ustawa nie była praktycznie konsultowana, ani nie ma oceny skutków regulacji. To podważa konstytucyjne zasady demokratycznego państwa prawa i wywodzonej z niej zasady prawidłowej legislacji (zasada racjonalności działań prawodawcy oraz zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa). W przypadku tej ustawy nie ma vacatio legis. Ustawodawca uniemożliwił obywatelom i przedsiębiorcom przygotowanie się do takiej zmiany, lekceważąc krytyczne opinie w tej sprawie.

Taki sposób procedowania nie tylko narusza podstawowe standardy państwa prawa, ale również jest wyrazem braku szacunku dla dotkniętych skutkami ustawy obywateli oraz przedsiębiorców. Brak przewidywalności działania organów państwa będzie miał konsekwencje w postaci dalszej erozji zaufania do instytucji państwa. Już dzisiaj niepewność regulacyjna jest wysoka, o czym najlepiej świadczy niski poziom inwestycji przedsiębiorstw. Tego typu inicjatywy jeszcze tę niepewność pogłębiają – ostrzegają pracodawcy.

Działanie ustawodawcy zupełnie pomija aspekt planowania, rzetelnego i terminowego wypełniania podjętych zobowiązań i potencjalnych skutków finansowych z tym związanych. Wprowadzenie dodatkowego dnia wolnego w trakcie roku kalendarzowego, a często w trakcie okresu rozliczeniowego, oznacza konieczność zmiany organizacji pracy, ustalenia grafików pracy na nowo, szczególnie w przemyśle, gdzie mamy do czynienia z systemem pracy zmianowej, czy pracy w systemie równoważnym. Może oznaczać również poważne perturbacje w relacjach biznesowych w przypadku konieczności zmiany terminów ważnych spotkań zaplanowanych na 12 listopada, czy nie dotrzymania zobowiązań terminowych (utrata dobrego imienia, kary umowne, zerwane umowy).

Ponadto żadna z izb ustawodawczych nie odniosła się merytorycznie do stawianych pytań dotyczących m.in. zmian w harmonogramach (przekazanych już pracownikom w październiku br. zgodnie z Kodeksem pracy), odpowiedzialności za kary umowne z tytułu niewykonania kontraktów, ustalenia wysokości ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Konfederacja Lewiatan, BCC, Pracodawcy RP i Związek Rzemiosła Polskiego