10 kluczowych trendów w nieruchomościach komercyjnych

Przeczytaj także: Nieruchomości komercyjne: jest szansa na aktywność inwestorów?

Jak podaje Savills, w minionym roku sektor nieruchomości magazynowo-przemysłowych mógł cieszyć się nie tylko pokaźnym wzrostem podaży i rekordowym wręcz popytem, ale również coraz większą popularnością na rynku inwestycyjnym. Tendencją wyraźnie zaznaczającą się w Warszawie jest luka podażowa będąca efektem tego, że gros nowych inwestycji realizowanych w pasie między rondem ONZ i rondem Daszyńskiego nie zostanie oddane do użytkowania wcześniej niż w 2020 r. W minionym roku głośno było również o wprowadzonym w marcu zakazie handlu w niedziele oraz zakwalifikowaniu naszego kraju do grona rynków rozwiniętych w indeksie FTSE Russell. Polska jest pierwszym od niemal dekady krajem, który tego dokonał, co być może przełoży się na większe zainteresowanie ze strony funduszy skupionych na inwestowaniu wyłącznie w najbardziej dojrzałe rynki.

2019 rok może stać pod znakiem alternatywnych klas aktywów. W Polsce powoli budowana jest podaż prywatnych akademików, apartamentów na instytucjonalny wynajem i domów senioralnych, które stają się coraz bardziej pożądanym produktem inwestycyjnym. W ciągu najbliższych dwóch lat nastąpi też chwila prawdy dla biur serwisowanych i coworków, które zakorzeniły się już w Polsce, powoli odmieniając sposób funkcjonowania rynku najmu powierzchni biurowych. Dalszy rozwój nowych technologii sprawi z kolei, że inteligentne rozwiązania ze statusu wyróżnika nieruchomości staną się już standardem. W dalszym ciągu w centrum zainteresowania będzie jednak człowiek, a o użytkowników budynków biurowych coraz częściej dbać będą specjaliści ds. zarządzania społecznością (community managers).

„Wysoka aktywność inwestorów na rynku nieruchomości komercyjnych może w tym roku zaowocować absolutnie rekordowym wolumenem transakcji. Nieruchomości zlokalizowane w Polsce są pożądanym produktem inwestycyjnym. Przekłada się to na kompresję stóp kapitalizacji, które w 2018 r. spadły w sektorze biurowym poniżej, dotychczas nieprzekraczalnej bariery 5%. Pomimo optymistycznych prognoz na najbliższe 12 miesięcy i chęci uniknięcia efektu samospełniającej się przepowiedni, w przyszłym roku prawdopodobnie będzie dało się już dostrzec pierwsze symptomy zwiększonej ostrożności przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. W związku z tym możemy obserwować chęć dywersyfikacji portfeli i tym samym rosnącą popularność nieruchomości magazynowych oraz alternatywnych klas aktywów” - mówi Tomasz Buras, dyrektor zarządzający Savills w Polsce.

Według wstępnych szacunków analityków Savills wolumen transakcji na rynku inwestycyjnym w 2018 roku może wynieść blisko 6,5 mld euro, co byłoby najwyższym wynikiem w historii sektora nieruchomości komercyjnych w Polsce. Zgodnie z pierwszymi podsumowaniami Savills, ogólnopolski rynek nieruchomości biurowych wzbogacił się w 2018 r. o około 750 000 mkw. nowej powierzchni, zwiększając swoje zasoby do 10,4 mln mkw. W tym samym czasie powstało około 350 000 mkw. nowej powierzchni handlowej, dzięki czemu w Polsce jest jej już blisko 12 mln mkw. Bardzo wysoką dynamikę wzrostu utrzymuje sektor magazynowy, w którym w ciągu ostatnich 12 miesięcy wybudowano ponad 2 mln mkw. powierzchni, co podniosło jej całkowite zasoby do poziomu 15,5 mln mkw.

Najważniejsze trendy 2018 roku:

• Luka podażowa na rynku biurowym w Warszawie
  W drugim kwartale 2018 r. przekroczyliśmy w Polsce próg 10 mln mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej. W samej Warszawie, w pasie między rondem ONZ i rondem Daszyńskiego, obserwujemy wiele nowych projektów biurowych będących w budowie lub w fazie planowania. Budynki te nie pojawią się jednak na rynku przed 2020 rokiem, przez co obecnie mamy do czynienia z luką podażową. Najemcy poszukujący powierzchni powyżej 3000 mkw. w nowych projektach nie mają z czego wybierać, a bieżące procesy renegocjacji lub zmiany lokalizacji muszą być obsługiwane przez istniejące budynki.
• Wzrost zainteresowania magazynami na rynku inwestycyjnym
  Na rynku inwestycyjnym od kilku lat następuje systematyczny wzrost obrotów w sektorze nieruchomości magazynowych i przemysłowych. Na koniec czerwca 2018 r. wolumen transakcji wynoszący 337,8 mln euro był najlepszym w historii wynikiem tego sektora w Polsce w pierwszym półroczu. Magazynami zlokalizowanymi w Polsce zaczął interesować się kapitał azjatycki, a także fundusze, które do tej pory działały w innych sektorach rynku nieruchomości, takie jak południowoafrykański Redefine, który w lipcu 2018 r. nabył od Panattoni dziewięć budynków magazynowych za ok. 200 mln euro.
• Kompresja stóp kapitalizacji dla nieruchomości biurowych
  W ciągu ostatnich kilku miesięcy obserwowaliśmy kompresję stóp kapitalizacji dla nieruchomości biurowych, w szczególności w sektorze prime. Poziom stóp zwrotu w Polsce w dalszym ciągu oferuje jednak premię w porównaniu do wiodących rynków Europy Zachodniej.
• Rosnąca pozycja Polski w ocenach agencji ratingowych
  Polska jest pierwszym od niemal dekady krajem, który awansował w indeksie FTSE Russell do grona rynków rozwiniętych. Dzięki temu od września 2018 r. Polska znajduje się w grupie 25 najbardziej rozwiniętych gospodarek świata, do których zaliczane są m.in. USA, Wielka Brytania, Francja i Niemcy. Z kolei w październiku 2018 r. agencja S&P przywróciła długoterminowy rating zadłużenia kredytowego w walucie obcej dla Polski do poziomu A-. Zmiany te mogą być jednym z czynników pomagających przyciągnąć do Polski nowe platformy inwestycyjne skupione na najbardziej dojrzałych rynkach.
• Ograniczenie handlu w niedziele
  Wprowadzenie ograniczenia handlu w niedzielę było niewątpliwie najważniejszym wydarzeniem 2018 roku w sektorze nieruchomości handlowych Część galerii, w związku z nowymi przepisami, zdecydowało się na wydłużenie godzin otwarcia w piątki i soboty. Ocena wpływu zakazu na rynek nie jest jednoznaczna, gdyż część centrów handlowych w pierwszych miesiącach po jego wprowadzeniu odnotowywała np. spadek odwiedzalności, przy jednoczesnym wzroście obrotów. Dla niektórych tradycyjnych sieci handlowych był to z kolei kolejny argument do rozwoju oferty e-commerce.

Prognozowane trendy na 2019 rok:

• Mieszkania na instytucjonalny wynajem, prywatne akademiki i domy senioralne
  Wśród inwestorów rosła będzie świadomość korzyści wynikających z inwestowania w alternatywne klasy aktywów. W Polsce powoli budowana będzie podaż tego rodzaju produktu inwestycyjnego, czemu sprzyja rosnąca liczba zagranicznych studentów, starzejące się społeczeństwo i zapotrzebowanie na mieszkania na instytucjonalny wynajem ze strony międzynarodowych korporacji.
• Wyciągnięta lekcja z 2008 roku
  Pomimo chęci uniknięcia efektu samospełniającej się przepowiedni, na rynku prawdopodobnie będzie dało się dostrzec pierwsze symptomy zwiększonej ostrożności przy podejmowaniu decyzji i skłonność do minimalizowania ryzyka poprzez dywersyfikację portfeli inwestycyjnych oraz jeszcze bardziej uważną obserwację kondycji globalnej gospodarki.
• WasS: biuro jako usługa
  W ciągu najbliższych dwóch lat w Polsce nastąpi czas prawdy dla modelu biura jako usługi (workspace as a service), wynikający z otwarcia największych powierzchniowo coworków i biur serwisowanych. Być może będziemy świadkami konsolidacji wśród operatorów lub spadku cen za wynajem takich powierzchni. Elastyczne biura zakorzeniły się już na polskim rynku, a w 2019 r. kolejne firmy zaczną stosować model hybrydowy, wynajmując część powierzchni w sposób tradycyjny a część w elastyczny.
• PropTech
  Inteligentne rozwiązania ze statusu wyróżnika nieruchomości, zwłaszcza biurowych, staną się standardem. W najbliższym czasie możemy się spodziewać popularyzacji bezzałogowej obsługi magazynów oraz stosowania zaawansowanych technologii w logistyce. Z kolei w sektorze handlowym rosło będzie znaczenie narzędzi integrujących kanały offline i online (omnichannel).
• Zarządzanie społecznością (community management)
  Na rynku coraz powszechniejsze będą działania marketingowe, których centralnym elementem będzie człowiek, jego potrzeby i interakcje z innymi ludźmi. Właściciele nieruchomości oraz operatorzy coworków i biur serwisowanych jeszcze częściej będą zatrudniać osoby odpowiedzialne za integrację użytkowników powierzchni biurowych np. poprzez organizację różnego rodzaju wydarzeń.