Świat: wydarzenia tygodnia 3/2019

Przeczytaj także: Świat: wydarzenia tygodnia 2/2019

• Spór pomiędzy prezydentem D. Trumpem i administracją Białego Domu a amerykańskim Kongresem w obecnym składzie był nieuchronny. Wybuchł on z dużą siłą, a emocje przysłoniły racjonalność. Demokraci zobaczyli możliwość przynajmniej częściowego odegrania się za przegrane wybory (w których pani Clinton przegrała przez system wyborczy, bo zdobyła więcej wyborczych głosów), ale też za prowadzoną przez prezydenta politykę i sposób jej realizacji. D. Trump chce wymusić zgodę Izby Reprezentantów na finansowanie muru na granicy z Meksykiem (5 mld USD). Demokraci mający większość blokują tą pozycję w projekcie budżetu. Obustronny brak chęci do ustępstw doprowadziła do tego, że od kilku tygodni znaczna część administracji rządowej nie pracuje z powodu częściowego zawieszenia działalności rządu, czyli tzw. goverment shutdown. Wstrzymanie prac rządu trwa już prawie miesiąc i najdłuższym w historii. Co prawda w końcu bieżącego tygodnia D. Trump przedstawił nową propozycję (kompromisową w jego opinii), jednak Demokraci ją odrzucili. Przypominam, że goverment shutdown w USA to procedura, która jest skutkiem nieprzyjęcia prowizorium budżetowego (które powinno się to wydarzyć do 21 grudnia). W trakcie prezydentury Donalda Trumpa, dochodzi do niego już trzeci raz. Za czasów prezydenta Obamy administracja przestała częściowo pracować w 2013 roku, a np. za czasów Billa Clintona doszło do tego dwukrotnie - w 1995 roku i na przełomie 1995 i 1996.
• Zaskakująca decyzja brazylijskiego prezydenta Bolsonaro. Jego rząd zdecydował, że udostępni plantatorom i hodowcom bydła część chronionych dotąd prawem obszarów puszczy amazońskiej, nazywanej potocznie "zielonymi płucami Ziemi". Eksperci alarmują, że wycięcie części puszczy może "zaburzyć klimat na globie, nie mówiąc już o destrukcyjnym działaniu dla tamtejszych rdzennych plemion". Jakby tego było mało, Bolsonaro nie ukrywa, że wzorem amerykańskiego prezydenta prawdopodobnie doprowadzi do wycofania się Brazylii z porozumienia paryskiego w sprawie klimatu. Eksperci zwracają uwagę na poważne konsekwencje tych decyzji dla światowego klimatu
• W Stanach Zjednoczonych zaczynają się "przedbiegi" do kolejnych wyborów prezydenckich(w 2020 roku). Pokazały się pierwsze kandydatury w wyścigu o nominację Demokratów. Gotowość powalczenia o fotel prezydencki zgłosił Andrew Yang. Dał się on poznać jako zwolennik koncepcji dochodu podstawowego. Jego zdaniem jest to konsekwencja zachodzących przemian i będzie to jeden z podstawowych wymogów przyszłego, nowoczesnego świata. Swoje stanowisko uzasadnia trwającą obecnie rewolucją technologiczną i związaną z nią automatyzacją i redukcji etatów. Jego zdaniem każdy Amerykanin w wieku od 18 do 64 lat powinien mieć zagwarantowany tysiąc dolarów miesięcznie od państwa. Należy tu dodać, że trzyletni test działania dochodu podstawowego w praktyce rozpocznie od maja 2019 roku w Berlinie niemiecka organizacja Sanktionsfrei.
• Można odnieść wrażenie, że wojna handlowa USA-Chiny na czas międzyrządowych rozmów została zamrożona, ale okazało się, że pojawił się "drugi front". Jest nim walka amerykańskiego rządu z chińskimi koncernami. Uruchomiono działania zmierzające do "zniechęcania" Chińczyków, a nawet ich blokowania. Dotyczy to szczególnie produktów lokujących się w dziedzinach nowej technologii, które Amerykanie uważali dotąd za obszar ich bezwarunkowej dominacji. Zaczęło się od Huawei. Biały Dom postanowił zablokować dostęp z wyrobami tej firmy do klientów w amerykańskiej administracji, a następnie zaczął wywierać silną presję na swoich sojuszników, by podobnie działały. Ponieważ nikt nie udowodnił Chińczykom podatności ich produktów na działania ich wywiadu, więc niektóre kraje nie zareagowały zgodnie z oczekiwaniami Białego Domu... W kolejnej rundzie nastąpiło aresztowanie Obywatel Chin jednego z dyrektorów w polskim oddziale koncernu Huawei pod zarzutem szpiegostwa... Na tym nie koniec, bo na wniosek USA w Kanadzie aresztowano córkę szefa koncernu (dyrektora handlowego koncernu) pod zarzutem uczestnictwa w transakcjach handlowych, co było złamaniem sankcji jednostronnie nałożonych przez USA na Iran...
• Mamy zapowiedź kolejnego światowego konfliktu. Amerykański rząd poinformował, że z początkiem 2019 roku rozpoczyna działalność, której celem w pierwszym etapie jest zwiększenie obecności okrętów wojennych w Arktyce. W oficjalnej wypowiedzi Waszyngton zaznaczył, że chce podjąć ten krok, by przeciwstawić się planom arktycznej ekspansji... Pekinu. Sekretarz marynarki Spencer poinformował, że amerykańska marynarka rozważa prowadzenie na obszarze Arktyki tzw. manewrów swobody żeglugi (Freedom of Navigation, FONOP). Mają one polegać na tym, że w określonej przez międzynarodowe prawo morskie odległości (główną granicą jest 12 mil morskich) od spornego terytorium przepływają okręty wojenne. Wzorem dla tego pomysłu są manewry prowadzone od 2015 roku przez amerykańskie okręty wojenne na terenie Morza Południowochińskiego, czyli na obszarze spornego akwenu Azji, do którego przeważającej większości roszczą sobie prawa Chiny. Spór z Pekinem toczy Wietnam, Filipiny, Malezja, Tajwan, Indonezja oraz Brunei. Marynarka liczy się z rozmieszczeniem swoich sił arktycznych w bazie Adak na Alasce, która była już wykorzystywana przez amerykańskie wojska podczas Zimnej Wojny między 1942 i 1997 rokiem. Amerykańskie plany są odpowiedzią na zaliczenie Arktyki przez Chiny do nowej inicjatywy Polarnego Jedwabnego Szlaku. Wg szacunków możliwość transportowania towarów morską drogą przez Arktykę skróciłaby dystans między azjatyckimi a europejskimi portami do 40 proc. Dodaję, że Pekin już buduje swoją obecność ekonomiczną w regionie, a świadczą o tym inwestycje na Grenlandii (11,6 proc. PKB) oraz Islandii (6 proc.).
• Wszystko wskazuje na to, że kolejne produkty chińskie będą blokowane przez amerykański rząd, są bowiem oskarżane o zagrożenie dla infrastruktury Stanów Zjednoczonych. Jak wiadomo od wielu miesięcy stosowanie urządzeń telekomunikacyjnych koncernu Huawei w amerykańskiej administracji jest zabronione. Chińczycy są oskarżani o możliwość ich wykorzystywania przez chiński wywiad. Jak na razie nikt nie przedstawił dowodów. Teraz Biały Dom Przekazał informację, że panele słoneczne i podległy im sprzęt elektryczny dostarczany przez chińską firmę Huawei może stanowić zagrożenie dla sieci elektrycznej. Mówi się, że sprzęt zarządzający energią słoneczną mógłby zostać zhakowany, przez co mógłby stanowić zagrożenie dla infrastruktury państwa. i spowalniać lub nawet przerwać dostawy prądu.
• Elon Musk zapowiedział, że Tesla (znany producent samochodów elektrycznych) - w celu ograniczenia kosztów - zmniejszy zatrudnienie o siedem procent. To druga fala zwolnień producenta samochodów elektrycznych w ciągu ostatnich kilku miesięcy. Warto dodać, że ostatnio kurs spółki notował spadki sięgające siedmiu procent. Kierownictwo postawiło sobie za cel polepszenie parametrów ekonomicznych, a zamierzają to osiągnąć zwiększając wydajność w produkcji Modelu 3, przez wprowadzenie w najbliższych miesiącach wielu ulepszeń w zakresie inżynierii produkcji oraz redukując zatrudnienie. Warto dodać, że wcześniej (w czerwcu 2018 r.) Tesla ogłosiła 9-proc. redukcję zatrudnienia. Na początku 2019 r. poinformowano też, że inna spółka zarządzana przez Elona Muska, a działająca w branży kosmicznej (SpaceX) redukuje zatrudnienie o 10 proc. Oznacza to, że w interesach Elona Muska pojawiły się problemy...
• Działalność szpiegowska znowu po latach zaczyna robić karierę. Nie oznacza to, że kiedyś nie była prowadzona, lub była osłabiona. Teraz coraz bardziej przesunęła się w stronę wywiadu przemysłowego, badań naukowych, Okazuje się, że słuchawki Apple AirPods można wykorzystać do podsłuchiwania rozmów (info. Opublikowana przez Digital Trends). Stało się to możliwe przez funkcję Live Listen, która dostępna jest już od września 2018 roku. Funkcja Live Listen umożliwia wykorzystanie smartfona jako "mikrofonu kierunkowego, a słuchawek AirPods - jako swego rodzaju aparatów słuchowych wspomagających np... uczestników rozmowy w hałaśliwej restauracji"... Nie ulega wątpliwości, że urządzenie Apple-a może być wykorzystane w celach odbiegających od celów, jakie przyświecały projektantom. Okazało się też, że te rozwiązania mogą być "przydatne" również dla uczniów i studentów chcących oszukiwać na egzaminach.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

REKORDOWO DŁUGIE ZAWIESZENIE DZIAŁANIA AMERYKAŃSKIEJ ADMINISTRACJI RZĄDU NIE PRZEŁOŻY SIĘ NA DOLARA. OBCIĄŻY ZA TO PKB.

Tzw. shutdowny nie są w amerykańskiej polityce i gospodarce niczym nowym. Obecny jest jednak o tyle wyjątkowy, że trwa rekordowo długo, gdyż piątek będzie 28. dniem funkcjonowania administracji na zwolnionych obrotach. Zdaniem głównego ekonomisty Banku Pekao SA Marcina Mrowca obecna sytuacja zostanie wkrótce zakończona, by gospodarka nie poniosła zbyt dużych strat. Ameryka i świat i tak wchodzą w okres wolniejszego wzrostu.

– Musimy pamiętać o tym, że amerykańskie władze mają plan B na takie sytuacje – uspokaja w rozmowie z agencją Newseria Biznes Marcin Mrowiec, główny ekonomista Banku Pekao SA. – Tam, gdzie pracownicy mogą przez jakiś czas nie pracować i nie będzie to miało poważnych skutków, np. w parkach narodowych, większość pracowników jest na przymusowym urlopie, za który prawdopodobnie nie dostaną wynagrodzenia. Jeżeli chodzi np. o Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Departament Sprawiedliwości, to tam zdecydowana większość pracowników jednak pracuje, na razie za darmo i nie mają pewności, czy będą za to wynagrodzeni. Natomiast funkcje państwowe są podtrzymywane, chociaż w ograniczonym zakresie.

Problem polega na tym, że amerykański Kongres, zdominowany przez demokratów, nie chce zabezpieczyć kwoty 5 mld dol. na uszczelnienie granicy z Meksykiem, głównie budowę muru i wzmocnienie ochrony, czego stanowczo domaga się Donald Trump. Amerykański prezydent zapowiedział wprawdzie, że nie ustąpi, jednak ekonomiści przypuszczają, że jakiś kompromis będzie musiał zostać wypracowany już wkrótce. Wysłanie na przymusowy urlop niemal połowy z 800 tys. pracowników administracji oznacza bowiem, że nie jest wypracowywane PKB. Z kolei brak wypłat nie tylko demotywuje pracowników, którzy pracują mniej efektywnie, lecz także pozbawia ich dochodu, który mogliby wydać i napędzić konsumpcję.

– Jedna z agencji ratingowych wyliczyła tygodniowe koszty zawieszenia funkcjonowania rządu to około 1,2 mld dol. niewyprodukowanego PKB – informuje Marcin Mrowiec. – Trudno powiedzieć, kiedy to niepełne funkcjonowanie przejdzie w pełne. Jednak nikt nie zakłada, żeby to miało trwać bardzo długo, bo szkody dla funkcjonowania amerykańskiego rządu byłyby zbyt duże. Prawdopodobnie makroekonomiczne skutki nie będą więc bardzo istotne i odczuwalne w odczytach makroekonomicznych, natomiast niewątpliwie podkopuje to zaufanie do dolara, amerykańskiego rządu i stabilności sytuacji politycznej.

W 2017 roku amerykański produkt krajowy brutto wyniósł niemal 20 bln dol. i rośnie nieprzerwanie od 2009 roku. Ekonomiści prognozują, że w 2018 roku gospodarka tego kraju urosła o 2,9 proc. rok do roku, a w 2019 roku tempo to spowolni do 2,4–2,5 proc. w ujęciu rocznym. W 2020 roku przewidywany jest dalszy spadek tempa. Natomiast dolar trzyma się stabilnie: w ostatnim miesiącu wzrósł w stosunku do euro o 0,33 proc, od początku roku natomiast minimalnie się osłabił (o 0,72 proc.).

– To, że część agend rządowych nie pracuje w pełni albo w ogóle nie pracuje, ma raczej stosunkowo niewielkie przełożenie na same notowania waluty. Inwestorzy bardziej zwracają uwagę na to, jakie sygnały będą płynęły ze strony amerykańskiego Zarządu Rezerwy Federalnej odnośnie do podwyżek bądź ich braku, bądź ewentualnie obniżek stóp procentowych – komentuje główny ekonomista Banku Pekao SA. – Inwestorzy nasłuchują danych makroekonomicznych. Oczekiwane jest spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego w Stanach w tym roku, ale pytanie: jak ono będzie głębokie.