Dlaczego innowacje w MŚP to ciągle rzadkość?

Przeczytaj także: Innowacje. Klucz do techno-potęgi

Zdecydowana większość przedsiębiorców (83 proc.), którzy w badaniu Bibby MSP Index zadeklarowali wprowadzanie innowacji, przyznała, że posiłkuje się przy tym własnymi, często dość ograniczonymi środkami. Co czwarty z ankietowanych wskazał, że wykorzystuje do tego finansowanie bankowe, a co piąty inwestuje w innowacje poprzez fundusze unijne i leasing.

– Przy tak silnej konkurencji zewnętrznej i geometrycznie rosnącym postępie technologicznym trzeba przyznać, że poziom innowacji pozwala MŚP co najwyżej na utrzymanie dotychczasowej pozycji rynkowej, aniżeli na ekspansję technologiczną – komentuje dr Anna Czarczyńska z Katedry Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego. – Środki własne nie są tak znaczące, aby można było rozwijać działy badawczo-rozwojowe, a część z nich jest jeszcze „zamrażana” w postaci rezerwy na ewentualne opóźnione płatności czy też niepewność regulacji zewnętrznych.

– Dziwi niski odsetek wskazań faktoringu jako źródła finansowania innowacji – mówi Jerzy Dąbrowski, dyrektor generalny Bibby Financial Services. – Być może przedsiębiorcy traktują te środki jako własne, bo też rzeczywiście mówimy tu o narzędziu przyspieszającym spływ płatności od klientów. Patrząc jednak na faktoring szerzej, dostrzegamy jego rolę nie tylko w udrażnianiu gospodarki, ale również w zwielokrotnianiu liczby cyklów gospodarczych. A to oznacza, że faktoring przyczynia się do powiększania obrotów generowanych przez całą gospodarkę.

Pomimo ostrzeżeń ze strony ekspertów, nasz wzrost gospodarczy ciągle stymulowany jest przede wszystkim rosnącą konsumpcją. Z tego też względu tak istotnego znaczenia nabiera kształtowanie proinnowacyjnych postaw wśród przedsiębiorców. W publikowanych co roku przez Komisję Europejską tablicach wyników innowacji Polska plasuje się na szarym końcu. W 2018 roku zajęła miejsce czwarte od końca; słabsze w innowacjach są tylko Rumunia, Bułgaria i Chorwacja (European Innovation Scoreboard 2018). Na czele zestawienia znajduje się Szwecja, Dania i Finlandia. W skali całej UE udział MŚP wprowadzających innowacje zmalał w ciągu ostatnich dziesięciu lat, jednak należy spodziewać się pozytywnej zmiany tego trendu. Niebagatelne znaczenie mieć będzie dalsze upowszechnianie się łączności szerokopasmowej oraz wzrost inwestycji venture capital i private equity, czyli ogólnie – kapitału podwyższonego ryzyka.

Prowadzona obecnie na szczeblu rządowym polityka innowacyjności to połączenie działań w sferze nauki, biznesu i administracji. Jednak żaden centralny program nie zastąpi przedsiębiorcy, który ma dobry pomysł na unowocześnienie swojego biznesu. I nie chodzi tu tylko o kosztowne nowe technologie produkcji, ale także zmiany w obsłudze klienta, innowacje marketingowe, czy efektywność energetyczną.

– Polskie firmy świetnie utrzymują się na powierzchni i do perfekcji mają opanowane zasady pływania przy zmiennym wietrze, ale nie mają warunków do planowanie wypraw na inne morza i oceany tudzież poprawiania parametrów technicznych swojej jednostki pływającej, korzystając z obecnych bądź co bądź pomyślnych wiatrów gospodarczych – podsumowuje dr Anna Czarczyńska z Katedry Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego. – W tym sensie jest to strata szansy na rozwój i ekspansję ze względu na zbyt duże koszty zabezpieczania obecnych ryzyk i mało stabilne perspektywy pogodowe.