Polska: wydarzenia tygodnia 35/2019

Przeczytaj także: Polska: wydarzenia tygodnia 34/2019

• Sporo dyskusji przy omawianiu założeń przyszłorocznego budżetu wywołał temat dot. przyszłych losów OFE. Zacznijmy od budżetu na 2020 rok, który przyjął rząd, a który po raz pierwszy od 1989 roku jest zbilansowany. Oznacza, że wydatki są równe dochodom państwa (brak deficytu i zrównoważenie wydatków i dochodów na poziomie 429,5 mld zł). Jak wiadomo rząd podjął też decyzję o likwidacji OFE i wprowadzeniu tzw. opłaty przekształceniowej. Wszystkie pieniądze zgromadzone w otwartych funduszach emerytalnych (czyli 162 mld zł) mają zostać przeniesione na prywatne Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) członków OFE lub do ZUS. Oznacza to, że będą one automatycznie trafiać na IKE, jeśli jednak członek OFE złoży specjalną deklarację, trafią do ZUS. Jeśli oszczędności gromadzone dotychczas w OFE zostaną automatycznie przekazane na IKE, będzie się to wiązać z 15-proc. opłatą przekształceniową. Warto zapytać, o jakich pieniądzach mówimy. Otóż w najkorzystniejszym wariancie dla budżetu chodzi o ok. 22 mld zł podzielone na dwa lata.
• W jakim miejscu jest dziś polska gospodarka? Według GUS:
  - Wzrost PKB w Polsce wyniósł w II kwartale 2019 r. 4,5 proc. r/r (polska gospodarka opiera się przede wszystkim na konsumpcji oraz inwestycjach.
  - Inwestycje w II kwartale wzrosły o 9,0 proc. r/r, konsumpcja prywatna wzrosła o 4,4 proc., zaś popyt krajowy wzrósł o 4,8 proc. r/r.
  - Główną przyczyną spowolnienia polskiej gospodarki pozostaje eksport w związku z coraz głębszym spowolnieniem w eurolandzie, natomiast popyt wewnętrzny pozostaje silny, zarówno w przypadku konsumpcji jak i inwestycji.
  - Hamowaniu inwestycji publicznych (w większości budowlanych) towarzyszy przyspieszenie nakładów przedsiębiorstw prywatnych, które częściowo amortyzuje wypłaszczanie unijnego cyklu inwestycyjnego.
  - Wkład eksportu netto w II kwartale znalazł się na nieznacznym minusie
• Ekonomiści podejmują próbę prognozowania II połowy roku w polskiej gospodarce. Ich zdaniem druga połowa roku upłynie pod znakiem przyspieszenia konsumpcji prywatnej. Całoroczną prognozę tempa wzrostu gospodarczego w 2019 r. prognozują na poziomie 4,5 proc.
• Coraz ważniejszym parametrem interesującym dziś społeczeństwo są ceny. Wg GUS ceny towarów i usług konsumpcyjnych w sierpniu 2019 r. wzrosły w ujęciu rocznym o 2,8 proc. r/r, a w porównaniu z poprzednim miesiącem praktycznie nie zmieniły się. Przypominam, że w lipcu wskaźnik CPI wyniósł 2,9 proc. licząc r/r. A w szczegółach: -Ceny żywności i napojów bezalkoholowych wzrosły w sierpniu o 7,2 proc. r/r. -Ceny nośników energii - spadły o 1,4 proc. r/r. Ceny paliw do prywatnych środków transportu zmniejszyły się o 0,3 proc. r/r. Warto dodać, że w ujęciu miesięcznym ceny żywności i napojów bezalkoholowych spadły o 0,3 proc., nośników energii - pozostały bez zmian, a paliw do prywatnych środków transportu - spadły o 1,1 proc.
• Wg Agencji Reutera Polska i USA będą współpracowały ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie rozwoju technologii łączności 5G. Deklarację w tej sprawie podpisano w czasie wizyty wiceprezydenta USA Mike Pence w Warszawie. Ma ona charakter ogólny i dotyczy względów bezpieczeństwa i przyszłej współpracy. Wszystko więc wskazuje na to, że jest to skutek presji jaką wywierają Stany Zjednoczone na swoich sojuszników, by w tej dziedzinie nie współpracowały z Chinami.
• W ubiegłym tygodniu weszło w życie nowe prawo. Mam tu na myśli ustawę o odnawialnych źródłach energii, ale także o ustawę dostępności oraz pakiet prosumencki. Tzw. pakiet prosumencki rozszerza status prosumenta na małe i średnie firmy. Wynika z niego, że będą one mogły wytwarzać energię elektryczną w mikroinstalacjach i korzystać z systemu opustów. Proponuję zwrócić szczególną uwagę na to, że ustawa rozszerza definicję prosumenta oraz daje URE podstawy do przeprowadzenia jeszcze w tym roku kolejnych aukcji dla OZE. Nowy projekt modyfikuje też tzw. ustawę odległościową. (określa też termin wejścia w życie nowych regulacji).
• Jakiś czas temu szeroką i burzliwą dyskusję wywołała rządowa koncepcja zniesienia limitu 30-krotności składek na ZUS . Teraz już wiemy, że ta zmiana została zapisana w projekcie budżetu na 2020 r. Ma dać rządowi dodatkowe 5 mld zł wpływów. Zmianom sprzeciwiają się także inne organizacje pracodawców oraz wielu ekspertów. To rozwiązanie uderza w pracodawców zatrudniających najlepiej opłacanych specjalistów oraz w samych podatników (jest ich ok. 300 tys. czyli ok. 2 proc zarabiających)
• Jak wiadomo w tym przedwyborczym roku rozszerzony został program Rodzina 500 plus.
• W obowiązującej wersji program "Rodzina 500 plus" zakłada przyznanie świadczenia wszystkim dzieciom do 18 lat, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę. W przyszłorocznym budżecie obciąży to budżet kwotą ok. 41,2 mld zł i będzie to ok. 9 mld zł więcej niż w 2019 r.
• Przez wiele miesięcy rządy europejskich (unijnych) krajów zdecydowanie wypowiadały się na temat wprowadzenia tzw. podatku cyfrowego. Miał on dotyczyć firm globalnych i miał być płacony od dochodów od działalności na terenie danego kraju.

Komentarz do wydarzeń gospodarczych

---

NOWE TECHNOLOGIE WYMYKAJĄ SIĘ POLSKIEMU PRAWU. INNOWACJE POJAWIAJĄ SIĘ NA RYNKU SZYBCIEJ, NIŻ REGULACJE OPISUJĄCE ICH FUNKCJONOWANIE.

Firmy z branży startupowej sięgają po technologie, których wykorzystanie często nie zostało uwzględnione w zapisach prawnych. Tak funkcjonuje np. polski rynek kryptowalutowy, blockchainowy czy branża wynajmu małych pojazdów elektrycznych. Ustawodawca nie nadąża za dynamicznym rozwojem nowych technologii, co z jednej strony może być szansą dla przedsiębiorców działających w innowacyjnej branży, a z drugiej naraża ich na ryzyko związane z działalnością na nieuregulowanym rynku.

– Nowe technologie nieuregulowane prawnie w Polsce to chociażby hulajnogi czy deskorolki elektryczne. Także blockchain, crowdfunding czy sztuczna inteligencja. Tylko nie można do końca mówić o tym, że one nie są uregulowane prawnie. To, że coś nie ma dedykowanych mu przepisów, nie oznacza, że jest nielegalne czy nieuregulowane prawnie. W Polsce można się posiłkować przepisami przez analogię. Jeżeli jakieś nowe technologie nie mają dedykowanych przepisów, na pewno można stosować jakieś analogie – tłumaczy agencji informacyjnej Newseria Innowacje Aleksandra Maciejewicz, rzecznik patentowy w Kancelarii Lawmore.

Jednym z najbardziej jaskrawych przykładów nieprzystosowania prawa do branży technologicznej jest sektor urządzeń wchodzących w skład internetu rzeczy. Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało raport „IoT w polskiej gospodarce”, z którego wynika, że kilkadziesiąt ustaw blokuje rozwój tego segmentu gospodarki. Dużą przeszkodą są polskie przepisy dotyczące ochrony danych osobowych i prywatności, które utrudniają rozwój firm i startupów wyspecjalizowanych w tej branży.

Tymczasem według wspomnianego raportu rynek rozwiązań IoT w najbliższych latach będzie rozwijał się przy średniorocznym tempie wzrostu na poziomie 13 proc. Wdrożenie stosownych zmian legislacyjnych ułatwi polskim firmom funkcjonowanie także na rynku europejskim. Zgodnie z postulatami zawartymi w raporcie ustawodawca powinien wdrożyć przepisy, które pozwolą wyłączyć dane gromadzone w usługach IoT z tajemnic sektorowych, aby ich funkcjonowanie nie łamało przepisów RODO.

Jednym z najgłośniejszych przypadków nieprzystosowania przepisów polskiego prawa do rozwoju rynku nowych technologii jest wysyp firm świadczących usługę wynajmu hulajnóg elektrycznych. Pojazdów tego typu nie opisuje żadna ustawa, przez co zachodzą wątpliwości dotyczące tego, czy dopuścić je do ruchu pieszego czy skierować na ścieżki rowerowe. Ministerstwo Infrastruktury od kilku miesięcy pracuje nad przepisami, które uzupełnią tę lukę prawną.

W przyszłości urzędnicy będą musieli zmierzyć się także z problemem inteligentnych samochodów funkcjonujących na rynku konsumenckim. Szybkie wdrożenie stosownych zmian prawnych może okazać się jednym z priorytetowych zadań najbliższych miesięcy, gdyż firma Tesla zapowiedziała, że jeszcze w tym roku wprowadzi do Polski Model 3, samochód z zaimplementowanym autopilotem.

– Pojazdy autonomiczne w Polsce nie są dozwolone dla szarych ludzi, ale są już regulowane w ustawie o ruchu drogowym. Jest tam cały rozdział, który mówi o tym, w jaki sposób przeprowadzać prace badawcze nad pojazdami autonomicznymi. Na takie prace musi wydać zgodę odpowiedni organ, w tym przypadku oddział Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Jeżeli chodzi o przepisy, których brakuje w Polsce na pewno musimy się odnieść do sztucznej inteligencji. Przykładem może być sprzedaż dzieł sztuki, które będą tworzone przez SI. Prawo autorskie nie przewiduje możliwości, żeby sztuka mogła być tworzona przez kogoś innego niż człowieka – tłumaczy ekspertka.

Rząd poczynił już pierwsze kroki na drodze do przystosowania polskiego prawa do realiów rynku nowych technologii. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii w ramach pakietu „100 zmian dla firm” wprowadziło Prostą Spółkę Akcyjną, stworzoną z myślą o rozwoju branży startupowej. Choć nie rozwiązuje ona problemów prawnych związanych z funkcjonowaniem firm na nieuregulowanym rynku, ma ułatwić pozyskanie kapitału młodym start-upom. Wprowadzi m.in. możliwość uruchomienia działalności gospodarczej z 1 zł kapitału początkowego i skróci czas rejestracji spółki do 24 godzin za pośrednictwem formularza elektronicznego.

Z pomocą branży startupowej przychodzą także kancelarie prawne zajmujące się rynkiem IT.

– Są takie przypadki, kiedy prawo rzeczywiście nie nadąża za nowymi technologiami. To np. blockchain i RODO. Ponieważ blockchain nie pozwala na usuwanie danych, one tam cały czas są. Z kolei RODO wymaga, aby podmiot danych osobowych miał możliwość ich usunięcia. I można na to spojrzeć dwojako: albo to są martwe przepisy, albo to może być zagrożenie dla przedsiębiorców pod kątem łamania tych przepisów. Dla kancelarii i dla przedsiębiorców jest to duże wyzwanie. Czasami musimy po prostu poddać sytuację jakiejś analizie ryzyka, na jakie nieprzyjemności powinien się przyszykować przedsiębiorca. A czasami do kancelarii należy tylko uzmysłowienie mu ryzyka – wyjaśnia Aleksandra Maciejewicz.